Hội nhập kinh tế quốc tế (HNKTQT) là điều kiện để các doanh nghiệp quảng bá sản phẩm, tham gia vào chuỗi tiêu thụ sản phẩm với giá trị gia tăng cao và phát triển doanh nghiệp bền vững. Tuy nhiên với điểm yếu là quy mô nhỏ, thiếu vốn sản xuất; thiếu nhạy bén trong đổi mới mẫu mã sản phẩm và chưa có thương hiệu trên thị trường… nên phần lớn các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh chưa có nhiều sản phẩm có giao dịch quốc tế và giá trị hàng hóa cao. Đặc biệt trong điều kiện đẩy mạnh tiêu thụ hàng hóa theo phương thức hiện đại, yêu cầu hàng hóa xuất khẩu ngày càng cao và khách hàng quốc tế đặt ra nhiều rào cản kỹ thuật đối với sản phẩm đã khiến các doanh nghiệp gặp nhiều sức ép trong việc tham gia sâu rộng vào thị trường kinh tế quốc tế.
 |
| Cty CP May Nam Hà chuyên gia công sản phẩm xuất khẩu. |
Để hỗ trợ các doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh trong hội nhập, Ban HNKTQT tỉnh đã được thành lập, bám sát 12 chương trình hành động của Chính phủ sau khi nước ta gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) để xây dựng kế hoạch, chỉ đạo các ngành, địa phương. Các ngành chức năng tổ chức đánh giá, nhận diện điểm yếu của các doanh nghiệp trên địa bàn, tăng cường tuyên truyền, phổ biến thông tin về WTO; ban hành cơ chế, chính sách phù hợp với điều kiện của các doanh nghiệp và thông lệ quốc tế; đổi mới nâng cao hiệu quả thu hút đầu tư; nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và sản phẩm hàng hóa… Trong đó, công tác tuyên truyền, phổ biến thông tin về WTO được đặc biệt quan tâm. Trong năm 2012, Ban HNKTQT tỉnh đã tổ chức cung cấp các ấn phẩm HNKTQT, cam kết gia nhập WTO; tuyên truyền, phổ biến các văn bản pháp quy về sở hữu trí tuệ, thủ tục hải quan cho các cơ quan quản lý và doanh nghiệp để các doanh nghiệp chủ động tận dụng cơ hội, khắc phục khó khăn tích cực HNKTQT; triển khai thực hiện “Quy định phối hợp hoạt động thông báo và hỏi đáp về hàng rào kỹ thuật trong thương mại”; xuất bản bản tin phổ biến hàng rào kỹ thuật, đặc điểm một số thị trường xuất nhập khẩu lớn có liên quan đến các doanh nghiệp trong tỉnh, cập nhật 540 tiêu chuẩn Việt Nam, 334 quy chuẩn kỹ thuật quốc gia TCVN của 11 bộ, ngành. Các Sở: Công thương, Nội vụ, KH và ĐT đã phối hợp với các Đoàn đàm phán Chính phủ, Đoàn ngoại giao, Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam, Ủy ban Quốc gia về hợp tác kinh tế quốc tế, các tổ chức phi Chính phủ và các trường đại học tổ chức 16 lớp đào tạo, tập huấn bồi dưỡng kiến thức về HNKTQT cho hơn 1.000 lượt cán bộ quản lý và các doanh nghiệp trên địa bàn. Nội dung tập huấn tập trung vào kiến thức quản lý và chuyên ngành như: Nhận biết rào cản kỹ thuật trong sản xuất, kinh doanh; kỹ năng đàm phán thương mại quốc tế; chuyển giao, thống kê khoa học công nghệ, sở hữu trí tuệ, an toàn bức xạ; nghiệp vụ kinh doanh… Đồng thời tập trung cải cách hành chính nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại và HNKTQT, duy trì hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2008 của 32 cơ quan hành chính và nâng cao chất lượng hoạt động của các trung tâm hành chính một cửa, một cửa liên thông ở cả 3 cấp để kịp thời giải quyết những vướng mắc về thủ tục hành chính đối với các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp tạo thuận lợi cho đầu tư và phát triển sản xuất. Bên cạnh đó, các ngành chức năng đã tham mưu với UBND tỉnh xây dựng, phát triển các yếu tố kinh tế thị trường làm cơ sở cho các doanh nghiệp định hướng phát triển và đầu tư như: Quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất; cơ chế khuyến khích đầu tư, ưu tiên phát triển CN-TTCN; phát triển hệ thống tín dụng và xây dựng cơ sở hạ tầng như giao thông, điện lực, viễn thông...; đầu tư phát triển hạ tầng thương mại trên địa bàn và khuyến khích tiêu dùng theo phương thức kinh doanh hiện đại. Ngoài ra, các ngành chức năng cũng xây dựng và thực hiện các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm hàng hóa. Sở NN và PTNT đã xây dựng quy hoạch vùng sản xuất theo hướng sản xuất hàng hóa tạo nguồn nguyên liệu cung ứng cho ngành công nghiệp chế biến và xuất khẩu; xây dựng 14 vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và đẩy mạnh công tác khuyến nông, khuyến ngư, xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất và hỗ trợ nông dân kiểm soát, phòng, chống dịch bệnh trên sản phẩm nông nghiệp phù hợp với các quy định trong Hiệp định nông nghiệp của WTO. Các sở: Công thương, KH và CN phối hợp hỗ trợ các doanh nghiệp thực hiện sản xuất theo Bộ tiêu chuẩn về chất lượng ISO 9000, 9001, 8000, HACCP… đạt tiêu chuẩn chất lượng quốc gia và quốc tế; tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng và quảng bá thương hiệu sản phẩm; tham gia xúc tiến thương mại, tìm kiếm cơ hội hợp tác, mở rộng thị trường trao đổi lưu thông hàng hóa; khuyến khích doanh nghiệp áp dụng thương mại điện tử trong giao lưu thương mại quốc tế. Đặc biệt trong năm 2012, UBND tỉnh đã thành lập Quỹ Phát triển KHCN của tỉnh để hỗ trợ, thúc đẩy chuyển giao tiến bộ khoa học, đổi mới công nghệ, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm đáp ứng yêu cầu HNKTQT. Cùng với sự hỗ trợ của tỉnh, nhiều doanh nghiệp đã nỗ lực đầu tư trang thiết bị, đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm tạo chỗ đứng vững chắc trên thị trường quốc tế. Tiêu biểu như Cty CP May Sông Hồng, Tổng Cty CP Dệt may Nam Định, Cty CP May Nam Hà; Cty Xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ Nam Định, Cty TNHH Bao bì kim loại CFC, Cty CP Chế biến nông sản thực phẩm xuất khẩu Nam Định… đã tập trung nghiên cứu, đầu tư có trọng điểm để tạo ra những mặt hàng chủ lực định vị được trên thị trường trong và ngoài nước. Nhiều sản phẩm không chỉ phục vụ tốt thị trường trong nước, thay thế hàng nhập khẩu mà còn đứng được ở thị trường nhiều nước trên thế giới. Tiêu biểu như sản phẩm chi tiết máy phục vụ ngành sản xuất công nghiệp nặng (khai khoáng, sản xuất xi măng, chế biến lương thực, thực phẩm và vận tải thủy) của làng nghề cơ khí đúc Tống Xá (Ý Yên) và làng nghề cơ khí Xuân Tiến (Xuân Trường); sản phẩm mây tre đan của các doanh nghiệp trong làng nghề Yên Tiến (Ý Yên); sản phẩm may mặc, khăn mặt, chăn, ga, gối, đệm của Cty CP May Sông Hồng, Cty CP Dệt may Sơn Nam; sản phẩm thuốc tân dược của Cty CP Dược phẩm Nam Hà…
Tuy nhiên, việc hỗ trợ doanh nghiệp HNKTQT hiện vẫn còn hạn chế do giá trị sản xuất CN-TTCN của tỉnh chưa cao; kinh phí hỗ trợ xúc tiến thương mại, xúc tiến đầu tư và tham gia hội chợ triển lãm quốc tế còn ít. Nhận thức về HNKTQT của một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp còn hạn chế, chưa thấy rõ tính cấp bách về tác động của kinh tế thế giới đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh trên địa bàn; chưa tận dụng tốt cơ hội, những ưu đãi của các đối tác khi tham gia HNKTQT… Để tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp trong tỉnh hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới, tích cực tham gia các hoạt động đối ngoại, hợp tác song phương, đa phương; ngoài việc đẩy mạnh tuyên truyền, hỗ trợ doanh nghiệp bằng cơ chế, chính sách cụ thể, Ban HNKTQT tỉnh đã xây dựng chiến lược HNKTQT dài hạn làm cơ sở để các doanh nghiệp và các tổ chức xác định mục tiêu phát triển trong thời gian tới. Trong đó Sở Công thương tổ chức phổ biến sâu rộng về thông tin HNKTQT; xây dựng chi tiết các quy hoạch phát triển thương mại dịch vụ, CN-TTCN; tổ chức xúc tiến thương mại và đào tạo nghề. Sở KH và CN tuyên truyền, phổ biến Hiệp định về hàng rào thương mại; hướng dẫn các doanh nghiệp áp dụng hệ thống tiêu chuẩn chất lượng tiên tiến. Sở KH và ĐT xây dựng chương trình quảng bá tiềm năng, thế mạnh và cơ chế, chính sách của tỉnh trong việc ưu đãi đầu tư, hỗ trợ xuất khẩu. Sở NN và PTNT tập trung xây dựng các vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa áp dụng công nghệ cao. Bên cạnh đó, các ngành chức năng tích cực hỗ trợ doanh nghiệp các thông tin dự báo thị trường để đưa ra chiến lược xuất khẩu dài hạn. Tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tham gia các chương trình xúc tiến thương mại, xúc tiến đầu tư, giới thiệu, quảng bá sản phẩm, tìm kiếm đối tác và tạo sản phẩm đặc trưng với giá trị cao, chủ động tham gia vào thị trường kinh tế quốc tế./.
Bài và ảnh: Nguyễn Hương
