Ngay từ cuối tháng 8-2013 khi trà lúa mùa sớm còn chưa thu hoạch thì ở Hải Tân (Hải Hậu) các cây trồng vụ đông đã được ươm gieo ở trong vườn nhà và ngoài đồng. Trong vườn, cà chua, rau cải các loại đã ươm gieo; sân, hè và cả chái nhà lỉnh kỉnh những bầu ương dưa chuột, bí xanh..., cây non đang chờ ngày đưa ra ruộng. Ven bờ ruộng bí xanh, ngô, cà chua... đã vươn cao, thậm chí cà chua sớm đã bắt đầu bói quả, bí xanh đã vươn "tay" quấn.
Chị Nguyễn Thị Kiến ở đội sản xuất số 7 đang vun gốc và làm cỏ cho 300 khóm bí bờ của gia đình đã lên xanh, xởi lởi: "Tôi vào bầu cho lứa bí từ ngày 23-8 và đưa ra ruộng trồng từ ngày 7-9, cuối tháng này, bí sẽ bói quả. Gần nghìn bầu trồng trên ruộng, tôi gieo tiếp ngày 15-9 hiện đã được vài lá. Vụ đông này gia đình tôi sẽ trồng 8 sào bí xanh, còn lại trồng dăm sào các loại cây khác. Vụ đông ở đây trồng cây gì cũng cho thu nhập khá...". Với phương thức trồng bí bờ, vụ đông năm nào gia đình chị Kiến cũng thu được tiền triệu, chỉ mất 1-2 hàng lúa mỗi vụ để lấy đất ấp vào bờ. Đó là chưa kể vụ nào trên bờ gia đình chị cũng trồng rau, đỗ, ngô... trước khi trồng bí bờ nên luôn có đủ rau ăn hằng ngày. Không chỉ có bí, trên đường ra đồng của đội 5 chúng tôi gặp chị Nguyễn Thị Nghênh đang buộc giàn cho cà chua trồng ven bờ đã cao tới nửa mét, vàng rực màu hoa, nhiều quả đã to bằng trứng chim cút, xanh bóng. Cà chua đông trồng sớm lúc nào cũng có giá trên dưới 15 nghìn đồng/kg, còn bí xanh gối vụ có rẻ cũng 10-15 nghìn đồng/kg, gấp nhiều lần giá bán lúc chính vụ. Là địa phương không có đất chuyên màu, nông dân Hải Tân đã “sáng tạo” dành 1-2 hàng lúa ven bờ, lấy đất ấp vào bờ để trồng rau, đậu... phục vụ tiêu dùng hằng ngày và là nơi trồng cây vụ đông sớm hiệu quả cao, tránh úng ngập đầu vụ. Đây thực sự là cách làm sáng tạo và mang lại hiệu quả cao.
 |
| Chị Nguyễn Thị Nghênh, xã viên đội sản xuất số 5 HTXDVNN Hải Tân (Hải Hậu) chăm sóc cà chua đông. |
Trong 6-7 năm gần đây, năm nào nông dân xã Hải Tân cũng tích cực trồng cây vụ đông với tổng diện tích đạt trên dưới 20% diện tích cấy lúa. Vụ đông năm 2010 đến 2012 diện tích trồng cây vụ đông của xã ổn định trên 100ha, chiếm 27% diện tích gieo cấy. Vụ đông năm nay được UBND, Ban Nông nghiệp xã hoạch định và đẩy sớm thời vụ hợp lý ngay từ khi gieo cấy lúa xuân nên trà lúa mùa sớm của xã đạt trên 111ha để trồng các loại cây vụ đông sớm gồm: bí xanh, cà chua, ngô, các loại rau ngắn ngày. Theo kế hoạch vụ đông năm nay toàn xã gieo trồng trên 111ha cây màu vụ đông trở lên; trong đó 55,5ha cải dầu, 37ha bí xanh đá, 5,5ha cà chua, còn lại là các loại rau: bắp cải, su hào, súp lơ xanh, dưa chuột Thái Lan... làm tiền đề để mở rộng trong những năm tới. Đặc biệt vụ đông này, cây khoai tây trồng theo phương pháp làm đất tối thiểu được các hộ đăng ký trồng 1 mẫu vì vụ đông năm ngoái tuy bị ảnh hưởng của bão số 8 nhưng năng suất vẫn đạt 400 kg/sào, cho thu nhập cao so với các cây trồng khác. Đồng chí Nguyễn Văn Cao, Phó Chủ tịch UBND, Trưởng Ban Nông nghiệp xã Hải Tân cho biết: "Xã có thể mở rộng diện tích cây vụ đông lên 40-50% diện tích canh tác, nhưng khó nhất vẫn là khâu tiêu thụ sản phẩm. Nếu đưa cây trồng mới vào mà không tiêu thụ được thì năm sau nông dân không trồng nữa, kể cả có hỗ trợ. Các cây trồng truyền thống muốn mở rộng cũng phải đắn đo xem thị trường và nhiều yếu tố khác nữa...". Thế mạnh của cây vụ đông ở Hải Tân là cây cải dầu, bí xanh... nhưng cây cải dầu cũng chỉ giữ diện tích 55,5ha, cây bí xanh cũng ổn định 37ha, cây cà chua 5,5ha... vì khả năng tiêu thụ của địa phương đã “kịch trần”. Nông sản vụ đông không tiêu thụ kịp, lại chưa có biện pháp bảo quản hiệu quả thì người sản xuất thiệt hại lớn. Ngay cây bí xanh là loại có thể bảo quản tới vài tháng chỉ xếp lên giàn, nhưng qua 6-7 tháng ruột rỗng, xốp và chua, rất khó tiêu thụ. Một vấn đề nữa là do đặc thù hay có mưa úng đầu vụ gây khó khăn cho một số loại cây trồng. Chẳng hạn các cây rau ăn lá, ăn thân, cây cải dầu trồng trên đất ướt cũng còi cọc chậm phát triển. Hay cây đậu tương đông được địa phương đưa vào trồng từ những năm 2005-2006 nhưng bị úng chết; có năm thoát úng nhưng không tiêu thụ được nên đến nay tuy tỉnh, huyện và xã đều hỗ trợ nhưng nhân dân vẫn không mặn mà.
Hiện tại, màu xanh non của cây vụ đông ở Hai Tân đã thay dần màu vàng của lúa mùa. Mặc dù diện tích vụ đông của xã mới đạt 30% tổng diện tích cấy lúa, nhưng đã vượt chỉ tiêu tỉnh giao. Cây vụ đông ở Hải Tân không chỉ giúp nông dân tăng thu nhập, thoát nghèo mà còn có cơ hội vươn lên làm giàu./.
Bài và ảnh: Tất Thắc
