Mới đầu tháng 10-2013, khi các địa phương đang gặt rộ lúa mùa thì ở xã Nghĩa Sơn (Nghĩa Hưng) nông dân đang dồn sức chống hạn cho vùng đậu tương đông. Trên cánh đồng rộng hàng trăm ha của HTXDVNN Quần Liêu phủ kín màu xanh của đậu tương, bà con nông dân đang tất bật bơm nước, chăm sóc cho cây đậu tương. Gạt những giọt mồ hôi đang chảy dài trên mặt, chị Nguyễn Thị Yêu, ở đội sản xuất số 3, HTXDVNN Quần Liêu cho biết: "Năm nay hanh sớm nên khi gặt lúa mùa ruộng đã nẻ chân chim, thuận cho thu hoạch nhưng báo trước khả năng hạn hán. Sáng gặt, chiều gieo đậu tương đông rồi phủ rạ ngay để giữ ẩm cho cây đậu nảy mầm. Mong sao thời tiết chỉ mưa rào nhẹ thì trà đậu này sẽ tốt vượt lên, cho năng suất cao. Vài năm gần đây, gia đình tôi bắt đầu trồng đậu tương đông trên đất 2 lúa, vì giống cây này dễ trồng, đỡ công làm đất, chăm sóc... nhưng cho thu nhập khá”. Ở HTX Quần Liêu, vụ đông này gia đình nào cũng trồng vài sào, hộ nhiều trồng hàng mẫu. Vụ đông năm 2012, gia đình chị Yêu trồng 6 sào, tuy năng suất có giảm do ảnh hưởng của thời tiết nhưng vẫn đạt 55 kg/sào. Theo chị, xã viên HTX Quần Liêu đã có kinh nghiệm trồng đậu tương đông trên đất 2 lúa nên mọi người đều ham. Vụ đông năm nay, gia đình chị trồng hơn 1,2 mẫu đậu tương trên đất 2 lúa và hy vọng sẽ đạt hiệu quả cao.
 |
| Xã viên đội 3, HTXDVNN Quần Liêu, xã Nghĩa Sơn chăm bón đậu tương đông. |
Đồng chí Vũ Văn Đăng, Chủ tịch UBND xã Nghĩa Sơn cho biết: Cây đậu tương đông được trồng ở đất Nghĩa Sơn từ năm 2008, với 56ha năm đầu rồi cứ tăng dần. Vụ đông năm 2013, cả xã trồng trên 260ha cây đậu tương, chiếm gần 40% tổng diện tích đất canh tác. Cây đậu tương đang trở thành cây trồng truyền thống trong vụ đông của xã do không chỉ cho hiệu quả kinh tế cao mà còn khẳng định rõ tác dụng cải tạo đất. Phát triển cây vụ đông trên đất 2 lúa là chủ trương của UBND tỉnh và của các địa phương từ trước những năm 2005 nhằm tạo ra sản xuất nông nghiệp hàng hóa chính trong năm để nâng cao giá trị thu nhập trên từng đơn vị diện tích đất canh tác và tăng thu nhập cho nông dân. Từ tình hình thực tế, Đảng uỷ xã Nghĩa Sơn đã ra nghị quyết chuyên đề về chuyển đổi cơ cấu giống, cơ cấu mùa vụ, đẩy mạnh sản xuất vụ đông trên đất 2 lúa. Thực hiện nghị quyết, UBND xã đã xây dựng kế hoạch mở rộng diện tích trồng cây vụ đông trên đất 2 lúa tăng theo từng năm, triển khai tới từng chi bộ, các thôn, đội sản xuất, các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân để dân chủ thảo luận và đạt được sự đồng thuận cao, trong đó nòng cốt là Hội Phụ nữ và Hội CCB xã vận động hội viên tham gia. Theo đó, các giống cây vụ đông được đưa vào trồng trên đất Nghĩa Sơn là: đậu tương, cà chua, dưa chuột, ngô, bí xanh...; trong đó chủ lực là cây đậu tương giống ngắn ngày DT84. Với chính sách hỗ trợ 100% giống, công bảo vệ, chuyển giao khoa học kỹ thuật và điều tiết nước, vụ đông năm 2008 cả xã trồng được 56ha; vụ đông 2009 nâng tổng diện tích lên được 80ha, năng suất bình quân đạt 55 kg/sào. Khó khăn nhất là vụ đông năm 2010 và 2011, do thời tiết bất thuận, kết thúc vụ xuân muộn, không bố trí được trà lúa mùa sớm nên không trồng đậu tương đông vì muộn thời vụ. Năm 2012 mặc dù UBND xã chỉ đạo gieo cấy lúa vụ xuân trong vùng trồng cây vụ đông bằng các giống ngắn ngày, song do thời tiết bất thuận nên thu hoạch lúa vụ xuân chậm lại 5-7 ngày kéo theo thu hoạch trà lúa mùa sớm chậm, sau đó lại gặp mưa, đất ướt nên đến ngày 10-10-2012 các hộ mới gieo xong đậu tương. Huyện Nghĩa Hưng đã hỗ trợ 500 nghìn đồng/ha cho những diện tích gặt sớm trước ngày 10-10 để tổ chức gieo trồng cây vụ đông. Ngoài các cơ chế hỗ trợ của tỉnh, huyện, UBND, HTXDVNN Nghĩa Sơn còn hỗ trợ thêm 50% giống, toàn bộ công bảo vệ, công điều tiết nước cho diện tích trồng đậu tương đông. Đồng thời, có chính sách thưởng 1-2 triệu đồng/xóm hoàn thành kế hoạch sản xuất cây vụ đông được giao. Khó khăn, nhưng riêng HTXDVNN Quần Liêu đã trồng được 62,6ha đậu tương đông, chiếm 14,7% tổng diện tích gieo cấy của HTX. Tuy năng suất giảm 20-30% do thời tiết nhưng năng suất bình quân đạt 55 kg/sào (tương đương 148,5 kg/ha), cao hơn năng suất trung bình toàn tỉnh 124 kg/ha.
Kinh nghiệm trồng đậu tương đông của Nghĩa Sơn trên đất 2 lúa là thời vụ gieo tốt nhất trước ngày 5-10. Trước khi thu hoạch lúa mùa từ 5-7 ngày tổ chức rút hết nước trong ruộng. Gặt lúa buổi sáng, buổi chiều vét rãnh xung quanh bờ và rãnh thoát nước theo luống rồi gieo đậu ngay khi mặt ruộng vẫn còn ẩm, sau đó phủ rạ ngay để giữ ẩm cho đậu nảy mầm. Nếu có phân chuồng hoai mục thì tổ chức bón 200 kg/sào, cùng với 5kg lân và 15kg vôi bột trước khi gieo hạt. Từ khi gieo hạt đến khi cây có một lá thật không để mặt ruộng ngập nước. Cùng với chế độ nước, làm cỏ, phòng trừ sâu bệnh, phòng trừ chuột phá hoại thì mỗi sào đậu tương đông bón 3kg đạm urê, 10kg lân, 1,5kg kali, bón thúc làm 3 lần và kết thúc bón phân trước 23 ngày sau khi gieo. Khi thu hoạch nếu gặp trời mưa nông dân Nghĩa Sơn đã có kinh nghiệm dùng giàn và thắp bóng điện để bảo quản. Riêng vụ đông năm nay UBND xã đã liên hệ với Chi nhánh giống cây trồng Nghĩa Sơn sử dụng hệ thống sấy hiện đại nên không phải lo lắng khi thu hoạch gặp mưa.
Bây giờ về Nghĩa Sơn, đậu tương đông được chăm sóc tốt một màu xanh bát ngát đã phủ khắp các cánh đồng hứa hẹn một vụ bội thu./.
Bài và ảnh: Tất Thắc
