Thực hiện Nghị quyết 02/NQ-CP ngày 7-1-2013 của Chính phủ về một số giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, hỗ trợ thị trường, giải quyết nợ xấu, ngày 15-5-2013 Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã ban hành Thông tư 11/2013/TT-NHNN quy định về cho vay hỗ trợ nhà ở. Cùng ngày, Bộ Xây dựng cũng ban hành Thông tư 07/2013/TT-BXD hướng dẫn việc xác định các đối tượng được vay vốn hỗ trợ nhà ở. Bắt đầu từ ngày 1-6-2013 các Ngân hàng Thương mại Nhà nước bao gồm: Ngân hàng NN và PTNT Việt Nam, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam, Ngân hàng Công thương Việt Nam, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam và Ngân hàng Phát triển nhà đồng bằng sông Cửu Long triển khai giải ngân gói 30.000 tỷ đồng hỗ trợ nhà ở xã hội. Chương trình của gói tín dụng này sẽ dành 70% cho người dân vay mua nhà ở xã hội có quy mô từ 70m2/căn hộ trở xuống, có giá bán dưới 15 triệu đồng/m2, 30% còn lại dùng để cho vay đối với doanh nghiệp là chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội và doanh nghiệp là chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại được chuyển đổi công năng sang nhà ở xã hội.
Nội dung hai Thông tư của Bộ Xây dựng và Ngân hàng Nhà nước quy định cụ thể về đối tượng được vay, điều kiện được vay, tỷ lệ vốn được vay, mức lãi suất cho vay, thời hạn cho vay. Quy định về đối tượng được vay là người thuê, mua, thuê mua nhà ở (hộ gia đình, cá nhân): Cán bộ, công chức, viên chức hưởng lương từ ngân sách Nhà nước thuộc các cơ quan Đảng, Nhà nước, MTTQ và các tổ chức chính trị; viên chức đơn vị sự nghiệp công lập; lực lượng vũ trang nhân dân; đối tượng có thu nhập thấp là người lao động thuộc các đơn vị sự nghiệp ngoài công lập, doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế, hợp tác xã được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật; người đã được nghỉ lao động theo chế độ quy định; người lao động tự do, kinh doanh cá thể. Ngoài việc quy định các đối tượng cho vay vốn phải đáp ứng điều kiện cho vay theo quy định của pháp luật hiện hành về cho vay của tổ chức tín dụng đối với khách hàng thì đối tượng vay vốn hỗ trợ nhà ở xã hội còn phải đáp ứng những điều kiện sau: Đã có hợp đồng mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội hoặc nhà ở thương mại với chủ đầu tư; có mục đích vay vốn để trả khoản tiền chưa thanh toán mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội hoặc nhà ở thương mại đối với các hợp đồng đã ký với chủ đầu tư kể từ ngày 7-1-2013; có đề nghị vay vốn để mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội hoặc nhà ở thương mại và cam kết khách hàng, các thành viên trong hộ gia đình của khách hàng chưa được vay vốn hỗ trợ tại ngân hàng để mua, thuê, thuê mua nhà ở; có đủ vốn tối thiểu tham gia vào phương án vay theo quy định. Riêng khách hàng cá nhân phải đáp ứng thêm các điều kiện: Đối tượng vay và hộ gia đình của đối tượng vay chưa có nhà thuộc sở hữu của mình, hoặc có nhà nhưng diện tích quá chật chội; có hộ khẩu thường trú tại tỉnh, thành phố nơi có dự án nhà ở. Nếu là trường hợp tạm trú thì phải có đóng bảo hiểm xã hội từ 1 năm trở lên. Đối với doanh nghiệp: Là chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở xã hội hoặc chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại được chuyển đổi công năng sang dự án nhà ở xã hội; có mục đích vay vốn để trả các chi phí chưa thanh toán phát sinh từ ngày 7-1-2013 (không bao gồm chi phí thuế) để thực hiện dự án xây dựng nhà ở xã hội hoặc nhà ở thương mại chuyển đổi công năng sang dự án nhà ở xã hội; có đủ vốn tối thiểu tham gia vào dự án, phương án vay theo quy định; có cam kết chưa được vay vốn hỗ trợ tại ngân hàng để thực hiện dự án xây dựng nhà ở xã hội, dự án xây dựng nhà ở thương mại chuyển đổi công năng sang nhà ở xã hội. Doanh nghiệp là chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở xã hội phải có dự án đầu tư được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật; có văn bản chấp thuận đầu tư của cấp có thẩm quyền; đã có đất sạch và giấy phép xây dựng, trừ trường hợp được miễn giấy phép xây dựng theo quy định của pháp luật về xây dựng. Doanh nghiệp là chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại chuyển đổi công năng sang nhà ở xã hội thì ngoài các điều kiện quy định như với doanh nghiệp là chủ đầu tư xây dựng dự án nhà ở xã hội phải có quyết định của cấp có thẩm quyền cho phép được chuyển đổi từ nhà ở thương mại sang nhà ở xã hội. Về tỷ lệ vốn được vay: Ngân hàng quy định cụ thể mức vốn tối thiểu của khách hàng tham gia vào dự án, phương án vay nhưng không vượt quá 20% phương án vay đối với khách hàng cá nhân vay để mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội và thuê, mua, thuê mua nhà ở thương mại và không vượt quá 30% tổng mức đầu tư của dự án, phương án vay đối với khách hàng doanh nghiệp. Trường hợp khách hàng thuê mua nhà ở xã hội đã thanh toán đủ 20% giá trị căn nhà thuê mua thì ngân hàng không quy định mức vốn tối thiểu. Về mức lãi suất cho vay: Trong năm 2013 mức lãi suất áp dụng cho chương trình là 6%/năm. Từ các năm sau, mức lãi suất này sẽ bằng khoảng 50% lãi suất cho vay bình quân của các ngân hàng trên thị trường nhưng không vượt quá 6%/năm. Thời gian áp dụng mức lãi suất cho vay tối đa 10 năm đối với khách hàng mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội và nhà ở thương mại; 5 năm đối với khách hàng là doanh nghiệp, nhưng không vượt quá thời điểm 1-6-2023. Về thời hạn cho vay: Tối thiểu là 10 năm đối với khách hàng mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội và nhà ở thương mại. Trường hợp khách hàng có nhu cầu vay dưới 10 năm thì khách hàng được thỏa thuận với ngân hàng thời hạn cho vay thấp hơn thời hạn cho vay tối thiểu. Tối đa là 5 năm đối với khách hàng doanh nghiệp.
Những biến động của thị trường bất động sản có liên quan trực tiếp đến nhiều ngành, nghề sản xuất kinh doanh khác nhau như: Vật liệu xây dựng; cung ứng cơ sở hạ tầng cho các khu công nghiệp; tạo ra một thị trường lớn đối với lực lượng lao động; có tác động mạnh đối với nguồn vốn vay của các ngân hàng… Do vậy việc ban hành kịp thời Thông tư 11/2013/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước, Thông tư 07/2013/TT-BXD của Bộ Xây dựng, văn bản 1250/BXD-QLN của Bộ Xây dựng ngày 25-6-2013 về việc hướng dẫn xác định đối tượng cho vay, văn bản số 4709/NHNN-TD của Ngân hàng Nhà nước ngày 4-7-2013 về việc đẩy mạnh triển khai cho vay hỗ trợ nhà ở là cụ thể hóa chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết 02/NQ-CP nhằm tạo điều kiện cho người dân tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi có được chỗ ở ổn định, khơi thông nguồn vốn ngân hàng, tháo gỡ khó khăn cho không chỉ với thị trường bất động sản mà còn đối với cả nền kinh tế./.
Quang Lộc
