Trung tuần tháng 6-2013, đi đến đâu cũng được nghe nông dân sôi nổi bàn nhau xây dựng cánh đồng mẫu lớn (CĐML) vụ đông hàng hóa để có thu nhập cao.
Về Nghĩa Hưng, nhiều người nhắc chuyện 62,6ha CĐML vụ đông năm 2012 của HTXDVNN Quần Liêu, xã Nghĩa Sơn trồng toàn bộ bằng giống đậu tương DT84. Bão số 8 làm ngập 100% diện tích khi mới gieo hạt được 20 ngày, tưởng chừng mất trắng. Cùng với sự góp sức của Cty TNHH một thành viên KTCTTL Nghĩa Hưng, UBND xã đã huy động mọi lực lượng và phương tiện bơm tát để chống úng. Chỉ sau 24 giờ, toàn bộ diện tích CĐML trồng đậu tương đã thoát úng nhưng cây bị rụng hết lá. Các cơ quan chuyên môn tiếp tục chỉ đạo, hướng dẫn biện pháp kỹ thuật dùng các chế phẩm bón qua lá để cây hồi phục rồi mới bón phân, nên sau 15 ngày cây đậu tương lại mơn mởn xanh. Tuy năng suất giảm 20-30%, nhưng vẫn thu bình quân gần 55kg/sào, nhiều hộ đạt 65-70kg/sào; với giá bán 2.200 đồng/kg mỗi sào đạt 121 nghìn đồng, người trồng vẫn có công sau khi trừ chi phí đầu tư giống, phân bón... Trồng cây đậu tương DT84 vừa cho thu nhập khá, vừa cải tạo đất canh tác nên vụ đông này, xã Nghĩa Sơn quyết định tăng gấp đôi diện tích CĐML trồng đậu tương so với năm ngoái và sẽ trồng vào cuối tháng 9-2013. Tại xã Nghĩa Phong (Nghĩa Hưng), Ban nông nghiệp xã đang lên phương án theo nguyện vọng của nông dân, ngoài các cây trồng khác, vụ đông năm nay xã xây dựng CĐML với diện tích 20ha chuyên trồng rau cải bẹ cuộn. Đồng chí Phó Chủ tịch UBND xã, Trưởng Ban nông nghiệp cho biết: "Vụ đông năm 2012, xã có 23 hộ dân trồng 4,7ha cải bẹ cuộn. Do ảnh hưởng của bão số 8 nên phải trồng lại lần 2, nhưng tổng thu 1 sào vẫn đạt 7,8 triệu đồng, lãi ròng gần 7,4 triệu đồng/sào (gần 200 triệu đồng/ha). Vụ đông 2013, gia đình nào cũng đăng ký trồng rau cải bẹ cuộn, nhưng xã cũng chỉ mở rộng lên 20ha để phù hợp với khả năng tiêu thụ”. Vụ đông năm 2012 là vụ đầu tiên nông dân xã Trực Chính (Trực Ninh) tổ chức trồng 1 mẫu (0,36ha) khoai tây theo phương pháp làm đất tối thiểu phủ rạ, được UBND tỉnh hỗ trợ kinh phí 15 triệu đồng. Năng suất thực thu 630kg/sào (tương đương 175 tạ/ha), giá trị kinh tế đạt 4,45 triệu đồng/sào (tương đương 123,6 triệu đồng/ha), tăng 990 nghìn đồng/sào (27,5 triệu đồng/ha) so với cách trồng truyền thống. Chính vì vậy, vụ đông 2013 xã Trực Chính sẽ xây dựng mô hình CĐML trên 10ha trồng khoai tây làm đất tối thiểu phủ rạ. Xã còn hướng tới xây dựng kho lạnh bảo quản giống khoai tây để nhân rộng trong vụ đông năm sau, từng bước để loại cây trồng theo phương pháp này trở thành một trong những cây vụ đông chủ lực của địa phương.
 |
| Thu hoạch cà chua đông tại CĐML của xã Nghĩa Thành (Nghĩa Hưng). Ảnh: Ngọc Ánh |
Huyện Hải Hậu nhiều năm nay luôn đi đầu trong tỉnh về phát triển cây vụ đông trên đất cấy 2 vụ lúa. Ngoài những CĐML trồng cà chua, cải dầu, bí xanh ở các xã Hải Tây, Hải Tân, Hải Xuân, Hải Lộc…, vụ đông 2013 huyện tiếp tục xây dựng các CĐML trồng cây ngô lương thực giống HN45. UBND huyện đã có cơ chế đối với các xã, HTX đăng ký cấy lúa mùa sớm trước 30-6-2013 và dành toàn bộ diện tích cấy lúa mùa sớm để trồng ngô đông sẽ hỗ trợ 100% giống lúa gieo cấy vụ mùa bằng giống lúa ngắn ngày Thiên Trường 750 và toàn bộ giống ngô đông HN45. Như vậy, cây ngô đông sẽ vào bầu trước 20-9 để đưa ra ruộng trước 25-9-2013 khi vừa thu hoạch lúa mùa sớm. Ngô đông trồng theo phương pháp không làm đất sẽ cho thu hoạch đầu tháng 1, trước khi lấy nước làm đất để cấy lúa xuân 2014. Với trà mùa sớm, ít bị ảnh hưởng của thiên tai, sâu bệnh cuối vụ luôn cho năng suất cao, cây ngô đông HN45 cho năng suất cao 8-10 tấn/ha, vừa làm lương thực, vừa sử dụng cho chăn nuôi, làm nguyên liệu cho sản xuất thức ăn chăn nuôi công nghiệp. Anh Nguyễn Văn Đán, chủ nhiệm HTX Liên Minh, xã Hải Minh đưa chúng tôi đi xem giống lúa Thiên Trường 750 đã được ngâm ủ từ ngày 14-6-2013, và cho biết: HTX sẽ cấy xong trước ngày 25-6 bằng giống này với trên 90% diện tích để thu hoạch trước 25-9-2013, kịp đưa bầu cây ngô đông HN45 ra trồng: "Với phương thức sản xuất này, hầu hết diện tích của HTX sẽ trồng cây vụ đông, chủ lực là ngô lương thực. Mục tiêu luân canh 3 vụ một năm thành hiện thực từ năm nay nhằm tăng thu nhập cho nông dân, góp phần xây dựng nông thôn mới…".
Ở 5 CĐML vụ đông năm 2013 với tổng diện tích 180ha của các xã Trực Hùng, Trực Thái, Trực Đại, Trực Nội (Trực Ninh) nông dân còn vui hơn, bởi đã vài năm nay các xã này đã tổ chức sản xuất CĐML cả 3 vụ. 2 vụ làm lúa giống cho thu nhập gấp 3 lần cấy thóc thịt. Còn vụ đông nếu trồng các giống dưa chuột bao tử, dưa chuột trung tử, ngô ngọt, bí ngô thì Cty TNHH Cường Tân sẽ cung ứng giống, vật tư, phân bón… và bao tiêu toàn bộ sản phẩm đúng quy chuẩn chất lượng. Giám đốc Cty TNHH Cường Tân Đoàn Văn Sáu cam đoan: "Cty sẵn sàng tạo điều kiện để nông dân tham gia trồng cây vụ đông theo mô hình CĐML để tăng thu nhập. Vì 2 vụ lúa giống đều cho thu hoạch sớm, thậm chí lúa giống vụ mùa còn cho thu hoạch trước cả trà mùa sớm nên thoả mãn thời gian cho gieo trồng cây vụ đông, kể cả cây vụ đông ưa nhiệt”. Ngoài các loại cây vụ đông Cty cung ứng giống, bao tiêu toàn bộ sản phẩm thì nông dân có thể trồng các loại cây khác như khoai tây theo phương pháp làm đất tối thiểu, bí xanh… vẫn đảm bảo hiệu quả.
Thế mạnh xây dựng CĐML ở các huyện Ý Yên, Nam Trực, Vụ Bản là cây khoai tây, với diện tích rộng trên 50ha mỗi cánh đồng. Nếu ở Ý Yên có CĐML các xã Yên Đồng, Yên Nhân, Yên Cường, Yên Dương…, thì Vụ Bản có CĐML vụ đông của các xã Liên Minh, Liên Bảo…; và ở huyện Nam Trực là xã Nam Dương với cây khoai tây giống Đức, Hà Lan cho thu nhập trên dưới 100 triệu đồng mỗi ha. Ngoài ra, xã Nam Hùng (Nam Trực) kiên trì xây dựng CĐML với cây khoai tây KT3 rộng 50ha; xã Nam Thắng 50ha CĐML vụ đông 2013 là cây ngô lương thực. CĐML vụ đông chuyên rau ở HTX Mỹ Trung (Vụ Bản) cho thu nhập 200-300 triệu đồng/ha mỗi vụ. HTXDVNN Hồng Phong, xã Giao Phong (Giao Thủy) vừa xây dựng CĐML khoai tây đông và CĐML rau vụ đông; HTXDVNN Thịnh Tiến (Giao Thủy) vụ đông này cũng có CĐML với giống khoai tây Hà Lan…
Quan tâm phát triển sản xuất cây vụ đông, UBND tỉnh đã chỉ đạo các địa phương ngay từ gieo cấy vụ xuân đẩy sớm thời vụ hợp lý, diện tích trồng các giống lúa có thời gian sinh trưởng ngắn đảm bảo thu hoạch lúa xuân sớm của mỗi địa phương đạt 20% trở lên. Chỉ tiêu diện tích gieo trồng cây vụ đông 2013 tối thiểu của toàn tỉnh là 18 nghìn ha và 60 mô hình CĐML trong vụ đông này đang dần trở thành hiện thực. Mặc dù đã thành công bước đầu trong khâu thời vụ, song để vụ đông thành công, công tác chống úng, chống hạn phải được đặc biệt quan tâm. Và khi diện tích CĐML vụ đông được mở rộng, các địa phương phải chú trọng khâu tiêu thụ sản phẩm, tránh tình trạng "được mùa mất giá" do đầu ra không ổn định. Thực tế cho thấy, ngoài Cty TNHH Cường Tân một số doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh, chế biến nông sản vẫn còn thờ ơ, đứng ngoài cuộc trong xây dựng CĐML./.
Tất Thắc
