Theo nhận định của các cơ quan khí tượng thuỷ văn, vụ xuân 2013 là vụ xuân khô hạn, thiếu nguồn nước tưới, độ mặn vùng cửa sông cao, nước mặn xâm nhập sâu. Trong khi đó, hệ thống thuỷ lợi trên địa bàn huyện Xuân Trường còn một số công trình bị xuống cấp; kênh mương bị bồi lắng, tình trạng vi phạm Pháp lệnh Khai thác và bảo vệ công trình thuỷ lợi còn xảy ra ở nhiều địa phương, làm giảm năng lực tưới, tiêu của hệ thống. Mặt khác, ngập úng do bão số 8 và liên tục mưa phùn rả rích theo các đợt gió mùa đông bắc làm đất ướt, không cày ải được sớm nên các đối tượng sâu bệnh, dịch hại tồn lưu trên lúa như chét, cỏ dại sống qua đông cao; giá cả vật tư nông nghiệp tăng cao…
 |
| Kiên cố hóa kênh cấp III ở xã Xuân Ninh. |
Trước tình trạng trên, huyện đã có chủ trương đẩy sớm thời vụ sản xuất vụ xuân 2013 đáp ứng 3 yêu cầu: bảo đảm an toàn, thuận lợi cho sản xuất và bố trí hợp lý cơ cấu các giống lúa ngắn ngày năng suất cao, chất lượng và khả năng chống chịu với dịch hại, điều kiện ngoại cảnh bất lợi, đẩy mạnh áp dụng cơ giới hoá, hoàn thành DĐĐT, đẩy mạnh tích tụ ruộng đất, tạo vùng sản xuất tập trung theo mô hình cánh đồng mẫu lớn… Từ chủ trương đúng, huyện Xuân Trường đã tập trung cao cho công tác DĐĐT kết hợp với chỉnh trang đồng ruộng, xây dựng đường ra đồng, nạo vét kênh mương… Mặc dù, đến nay còn một số thôn, đội của 5 xã, thị trấn chưa giao xong đất ngoài thực địa cho các hộ nhưng Xuân Trường phấn đấu sẽ hoàn thành DĐĐT trước khi vào vụ gieo cấy lúa xuân 2013. Qua DĐĐT, tất cả các tiêu chí đều đạt được, nông dân đồng thuận, đóng góp hàng trăm ha và hàng chục tỷ đồng xây dựng đường ra đồng, nạo vét kênh mương, chỉnh trang đồng ruộng. Đến ngày 8-1-2013, huyện Xuân Trường đã nạo vét 1.124 kênh cấp III (vượt 10% kế hoạch), đắp 1.417 bờ vùng và kênh khoảnh (đạt 318% kế hoạch), đắp 461 tuyến đường… với tổng khối lượng 1.084.238m3 thuỷ lợi nội đồng, đạt 184% kế hoạch, là 1 trong 2 huyện có khối lượng đào đắp, nạo vét đứng đầu tỉnh về làm chiến dịch thuỷ lợi nội đồng đông xuân 2012-2013. Tổng kinh phí nhân dân đóng góp xây dựng giao thông, thuỷ lợi nội đồng (ngoài góp đất) lên tới trên 14 tỷ đồng; tiêu biểu như các xã: Xuân Vinh, Xuân Hoà, Xuân Ninh, Xuân Phú, Xuân Đài, Xuân Châu, Xuân Thuỷ, Xuân Ngọc… Xã Xuân Kiên đang thực hiện cứng hoá giao thông nội đồng. Mặc dù đất ướt, nhiều địa phương không tổ chức cày lật đất mà chuyển sang làm dầm nhưng huyện Xuân Trường vẫn chỉ đạo các địa phương cày lật đất trong những ngày hanh của tháng 12-2012 và tháng 1-2013. Đến ngày 16-1-2013, toàn huyện đã cơ bản cày lật đất xong diện tích cấy lúa xuân. Cùng với tổ chức cày lật đất, toàn huyện đã thu hoạch 95% diện tích cây trồng vụ đông năm 2012 để giải phóng đất phục vụ gieo cấy vụ xuân 2013. Do làm tốt thuỷ lợi nội đồng, chỉnh trang đồng ruộng, cùng với sự chủ động của Cty TNHH một thành viên KTCTTL Xuân Thuỷ cử cán bộ túc trực tại các cửa cống lấy nước nên mặc dù các hồ thuỷ điện chưa xả nước nhưng hiện tại 331ha đất cấy lúa của huyện đã có nước. Hệ thống thuỷ lợi từ kênh mương cấp I, cấp II đến cấp III trên địa bàn huyện đã thông, tạo thuận lợi để huyện lấy đủ nước ngay từ đợt xả nước của các hồ thuỷ điện chống hạn từ đợt đầu và có đủ nguồn nước để thau chua, rửa mặn cũng như dự trữ cho làm đất và cấy, dưỡng lúa xuân 2013 trong 3 đợt xả nước chống hạn của các hồ thuỷ điện. Huyện đang tập trung các phương tiện để triển khai làm đất nhanh, kỹ theo phương châm “ruộng chờ mạ”. Cùng với cày lật đất, làm thuỷ lợi nội đồng và lấy nước, đến nay các xã, thị trấn trong huyện đã đưa về cung ứng tới HTXNNDV 95 tấn thóc giống các loại, trong đó 5 tấn giống lúa lai, chủ yếu là 2 loại giống lúa lai 2 dòng chất lượng cao, năng suất khá là TH3-3 và Vân Quang 14; 90 tấn giống lúa thuần chất lượng cao là NĐ5, RVT, QR1… các xã, thị trấn trong huyện đang tiếp tục nhập giống để bảo đảm cơ cấu 20-25% diện tích cấy bằng giống lúa lai TH3-3 và Vân Quang 14; 75-80% diện tích cấy bằng giống lúa thuần: NĐ5, QR1, TBR45, N87, N97, RVT, giảm tối đa diện tích cấy bằng giống lúa BT7. Các vùng quy hoạch cấy lúa mùa sớm năm 2013 chỉ sử dụng 2 loại giống là QR1 và NĐ5. Để bảo đảm năng suất lúa xuân 2013 và có quỹ đất mở rộng diện tích trà mùa sớm 2013, huyện đã chỉ đạo thời vụ gieo mạ tập trung từ ngày 30-1 đến ngày 2-2-2013 để lúa xuân trỗ trong thời gian an toàn từ ngày 5 đến 10-5-2013. Riêng vùng quy hoạch gieo cấy lúa mùa sớm để sản xuất vụ đông chỉ sử dụng giống lúa QR1 và NĐ5 với thời gian gieo mạ trong 2 ngày 30, 31-1-2013. Mạ dự phòng cũng dùng giống QR1, NĐ5 và gieo trong 2 ngày 7 và 8-2-2013. Huyện đã chỉ đạo cả 20 xã, thị trấn hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc để nông dân tập trung gieo mạ nền; thực hiện tốt các biện pháp chăm sóc, bảo vệ mạ, đặc biệt là biện pháp che phủ ni-lon trắng chống rét cho mạ đúng kỹ thuật để mạ không thất thoát và cứng cây, đạt 2,5-3 lá mới tổ chức cấy. Trong điều kiện nhiệt độ cho phép (trên 150C) các xã, thị trấn tập trung cấy từ ngày 13-2-2013 (mồng 4 Tết Quý Tỵ) và hoàn thành cấy lúa xuân trước ngày 20-2-2013. Đặc biệt, vụ xuân năm nay, hơn 900ha (bằng 15% tổng diện tích cấy) được các địa phương tổ chức gieo sạ hàng theo vùng rộng 20ha trở lên. Các xã Xuân Phong, Xuân Ninh, Xuân Thượng, Thọ Nghiệp, Xuân Phương, Xuân Vinh mỗi địa phương đăng ký gieo sạ 30% diện tích; riêng xã Xuân Kiên 60% diện tích lúa vụ xuân 2013 được tổ chức gieo sạ hàng. Từ 1 cánh đồng mẫu lớn duy nhất trong vụ xuân 2012, vụ xuân 2013, huyện Xuân Trường sẽ có 17 xã, thị trấn xây dựng cánh đồng mẫu lớn với “4 cùng” (cùng trà, cùng giống, cùng phương thức canh tác và cùng áp dụng tiến bộ kỹ thuật thâm canh). Mỗi cánh đồng mẫu lớn có diện tích 50ha trở lên, riêng xã Xuân Kiên có cánh đồng mẫu lớn rộng 100ha.
Với nhiều giải pháp hữu hiệu khắc phục khó khăn cả về thời tiết, khí hậu, hạn, mặn…; cả về thay đổi tư duy, thay đổi tập quán canh tác cũ, Xuân Trường đang chủ động bước vào sản xuất vụ xuân tự tin với những bước đi mới, tạo đột phá mới./.
Bài và ảnh: Tất Thắc
