Vụ mùa năm nay, trong tổng số 79.270ha gieo cấy lúa của toàn tỉnh, có 2.343ha được tổ chức gieo sạ hàng. Những địa phương có nhiều diện tích ứng dụng phương pháp sạ hàng lúa trong vụ mùa là Hải Hậu 1.100ha (chiếm 10,5% diện tích gieo cấy), Nam Trực 420ha, Ý Yên 300ha, Nghĩa Hưng 265ha… Thực tế gieo sạ hàng tạo năng suất cao 10-15% và hiệu quả tăng 15-20% so với cấy lúa truyền thống, thời gian sinh trưởng của cây lúa rút ngắn 5-7 ngày so với lúa cấy truyền thống nên hạn chế được sâu, bệnh, ngập úng cuối vụ làm giảm năng suất. Đặc biệt cả 2.343ha gieo sạ vụ mùa năm 2012 không gặp mưa úng, nắng nóng nên đều sinh trưởng, phát triển tốt so với lúa cấy. Đây là tiền đề cho các địa phương khác mở rộng diện tích gieo sạ hàng đối với những cánh đồng chủ động nước trong các vụ mùa tiếp theo.
Cùng với công tác dồn điền, đổi thửa để tạo ra các vùng chuyên canh tập trung, chỉnh trang đồng ruộng, vụ mùa này toàn tỉnh đã xây dựng được 37 cánh đồng mẫu lớn ở 27 xã của 8 huyện với tổng diện tích 1.870ha, trong đó Hải Hậu 8 mô hình với 445ha, Nghĩa Hưng 7 mô hình với 350ha, Trực Ninh 6 mô hình với 300ha, Nam Trực 6 mô hình với 300ha, Ý Yên 6 mô hình với 300ha, Giao Thuỷ 2 mô hình với 85ha, Xuân Trường 1 mô hình với 60ha và Mỹ Lộc 1 mô hình với 30ha. Riêng huyện Vụ Bản và Thành phố Nam Định chưa xây dựng mô hình cánh đồng mẫu lớn trong vụ mùa này. Dồn điền, đổi thửa và xây dựng cánh đồng mẫu lớn là mục tiêu để cơ giới hoá nông nghiệp nhằm xây dựng một nền nông nghiệp tiên tiến theo hướng sản xuất nông sản hàng hoá tập trung. Việc xây dựng cánh đồng mẫu lớn sẽ tạo ra lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất mới phù hợp, mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn, tình đoàn kết mình vì mọi người, vì xóm làng… Về giống, giống Bắc Thơm số 7 thường bị bệnh bạc lá nặng, nhất là gặp mưa bão cuối vụ, nên vụ mùa năm 2012, Sở NN và PTNT đã khuyến cáo các địa phương hạn chế cấy giống lúa Bắc Thơm số 7 trên cánh đồng mẫu lớn mà nên sử dụng các giống chất lượng cao, sức chống chịu tốt như BC15, Nam Định 1, Nam Định 5, TBR45… Bởi vậy các cánh đồng mẫu lớn trong vụ mùa này chỉ có 7/37 mô hình cấy 100% giống lúa Bắc Thơm số 7, 10/37 mô hình cấy 2 giống lúa trên cánh đồng mẫu lớn, trong đó có giống lúa Bắc Thơm số 7. Các giống lúa chất lượng cao như DS1, RVT… có thể dùng trong xuất khẩu cũng là giống chủ lực cấy trên cánh đồng mẫu lớn của một số HTXNN. Đồng chí Lê Xuân Thuỷ, Giám đốc Sở NN và PTNT cho biết: "Nét mới trong vụ lúa mùa 2012 là đưa các giống lúa chất lượng, năng suất cao có khả năng chống chịu tốt kể cả về khí hậu, thời tiết, sâu bệnh cũng như chống đổ tốt… để thay thế dần một phần lúa Bắc Thơm số 7. Đây là tiền đề mở ra hướng đi mới cho nông dân các địa phương sử dụng các giống lúa kỹ thuật, chất lượng cao, năng suất cao, hiệu quả, bền vững trong sản xuất lúa vụ mùa…”.
 |
| Máy cấy trình diễn trong vụ mùa năm 2012 tại xã Yên Ninh (Ý Yên). |
Một điểm mới nữa trong sản xuất vụ lúa mùa năm 2012 là Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư tỉnh đã tổ chức dùng máy cấy của Hàn Quốc, Nhật Bản với phương thức làm mạ khay cấy thí điểm 3ha tại xã Hải Tân (Hải Hậu), 2ha tại xã Trực Mỹ (Trực Ninh) và 2ha tại xã Yên Ninh (Ý Yên). Việc khảo nghiệm này đã được chính quyền và nông dân các địa phương đặc biệt quan tâm vì cấy nhanh, giá thành hạ, cấy được ở mọi địa hình… Với máy cấy công suất lớn, cấy 1 ca (8 tiếng) được 8,5ha, bằng 236 người cấy trong 1 ngày (chưa kể người nhổ mạ); máy cấy công suất nhỏ cấy được 2ha trong 8 tiếng, tương đương với 56 người cấy thạo trong 1 ngày. Giá cấy bằng máy chỉ là 80-100 nghìn đồng/sào, trong khi các địa phương đều phải thuê nhân công cấy 150-200 nghìn đồng/sào. Ưu điểm của máy cấy là gieo mạ khay, cấy bảo đảm mật độ 30 khóm/m2 tạo ra sự thông thoáng để hạn chế sâu bệnh trên lúa, giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Mật độ thưa tạo cho lúa sinh trưởng và phát triển tốt, đẻ nhánh nhiều, nhanh và tập trung. Sử dụng máy cấy còn tạo ra đội ngũ lao động chuyên làm mạ khay; chất lượng mạ khay đồng đều hơn mạ nền cứng, lại không tốn diện tích và tiết kiệm cho nông dân. Theo tính toán của Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư tỉnh, dùng mạ khay (kể cả cho máy cấy hay cấy bằng tay) đều rẻ hơn so với gieo mạ nền, mạ dược vài chục nghìn đồng/sào. Ngay trong ngày cấy trình diễn bằng máy cấy tại xã Hải Tân, nông dân đã hào hứng với cách làm mạ khay và đăng ký với tổ dịch vụ của HTXNN Hải Tân mua 7.000 khay mạ cấy trong vụ xuân năm 2013.
Với những nét mới trong sản xuất vụ mùa 2012, cán bộ, nông dân các địa phương đang dần thay đổi nếp nghĩ, cách làm, xây dựng nền nông nghiệp hàng hoá theo hướng hiện đại hoá, cơ giới hoá, bền vững từ nền tảng ứng dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật vào thực tế sản xuất để tạo ra sự đột phá trong nông nghiệp, nông thôn và xây dựng nông thôn mới./.
Bài và ảnh: Tất Thắc
