Tỉnh ta có 12 xã, thị trấn ở các huyện Hải Hậu, Nghĩa Hưng, Giao Thủy có nghề sản xuất muối, với tổng diện tích 822ha, thu hút 16.664 lao động. Trong nhiều năm qua, sản lượng muối của tỉnh liên tục giảm. Riêng năm 2011, sản lượng muối toàn tỉnh đạt 67 nghìn tấn, giảm 16% so với năm 2010.
 |
| Sản xuất muối tại HTX Đông Hải, xã Hải Đông (Hải Hậu). |
Để tháo gỡ khó khăn cho nghề sản xuất muối, ngoài các chính sách ưu đãi về tín dụng của Nhà nước năm 2011, thực hiện sự chỉ đạo của tỉnh, Sở NN và PTNT đã tiến hành khảo sát, đánh giá thực trạng để quy hoạch và có chính sách phát triển nghề muối. Trong đó tập trung quy hoạch vùng sản xuất, đầu tư cơ sở hạ tầng đồng muối, đẩy mạnh việc ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất để cải tiến quy trình, nâng cao chất lượng sản phẩm… Trên cơ sở đó tỉnh đã đầu tư, triển khai 4 dự án cải tạo, nâng cấp cơ sở hạ tầng đồng muối tại các xã Hải Chính, Hải Triều, Hải Lý (Hải Hậu), Nghĩa Phúc (Nghĩa Hưng) với tổng trị giá trên 29 tỷ đồng. Toàn bộ hệ thống đường giao thông nội đồng, cầu cống được cải tạo nâng cấp theo tiêu chí xây dựng nông thôn mới, đảm bảo phục vụ sản xuất và tiêu thụ sản phẩm ngay tại ruộng; cải tạo, nâng cấp hệ thống thủy lợi nội đồng theo 2 tuyến lấy và thoát nước riêng biệt, để chọn thời điểm nguồn nước có độ mặn cao đưa vào sản xuất và tiêu nước hợp lý; xây dựng ô nề, thống chạt hiện đại để có thể áp dụng đồng bộ các tiến bộ khoa học trong quá trình sản xuất. Huyện Giao Thủy đang triển khai dự án xây dựng nhà máy chế biến muối với dây chuyền sản xuất muối tinh, muối I-ốt có công suất 22 nghìn tấn/năm và dây chuyền muối sấy chất lượng cao có công suất 10 nghìn tấn/năm tại xã Bạch Long với tổng giá trị đầu tư trên 12 tỷ đồng; đồng thời quy hoạch vùng nguyên liệu muối sạch theo quy trình chế cát mặn - lọc cát mặn - lọc nước chạt - kết tinh muối - đóng bao ngay tại ruộng... rộng 4ha. Với công nghệ mới áp dụng, sẽ hiện đại hóa đồng bộ quy trình chế biến muối chất lượng cao ngay tại vùng nguyên liệu để nâng cao giá trị sản phẩm muối và đảm bảo thu mua 1/3 sản lượng muối cho diêm dân toàn tỉnh. Ngoài dự án đầu tư của tỉnh, các xã, HTX đã nỗ lực đầu tư nạo vét kênh mương, xây mới cầu cống, tu sửa ô nề để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Cùng với việc đầu tư xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng, Sở NN và PTNT đã đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học vào sản xuất nhằm nâng cao chất lượng muối thương phẩm. Với mức hỗ trợ kinh phí 500 triệu đồng mỗi năm, nhiều tiến bộ kỹ thuật đã được áp dụng và nhân rộng vào thực tế sản xuất muối. Tiêu biểu như mô hình chuyển đổi vị trí chạt lọc từ đầu sân phơi cát ra giữa sân đã giảm sức lao động nặng nhọc trong khâu vận chuyển cát, chi phí diêm cụ và tăng năng suất lao động lên 30-35%. Mô hình sử dụng công nghệ muối kết tinh trên bạt PVC, năng suất tăng 20%, muối sạch, không lẫn tạp chất; giá trị sản phẩm cao hơn 1,4 lần so với muối thường… Từ kết quả của những mô hình điểm, đến nay nhiều cánh đồng muối ở các địa phương đã áp dụng, trong đó, mô hình kết tinh trên bạt đạt trên 3ha; mô hình sản xuất muối sạch đạt trên 30ha; mô hình chuyển đổi chạt lọc đạt 75ha. Ngoài việc triển khai thực hiện các dự án đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng đồng muối, đẩy nhanh ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, Sở NN và PTNT hướng dẫn Phòng NN và PTNT các huyện ven biển phối hợp với các xã, thị trấn nâng cao vai trò của HTX diêm nghiệp trong việc cung ứng dịch vụ, làm dịch vụ tín dụng và thu mua sản phẩm cho diêm dân. Hiện tại, nhiều HTX của huyện Hải Hậu, Giao Thủy đã làm tốt khâu dịch vụ này như: HTX Tiến Thắng (xã Hải Chính), HTX Đông Hải, Thống Nhất (xã Hải Đông), HTX Trần Phú (xã Hải Triều), HTX Bạch Long… UBND các xã đã tổ chức đối thoại giữa các doanh nghiệp thu mua muối trên địa bàn với các HTX, tổ thu mua muối và diêm dân, đảm bảo thu mua theo giá thị trường, tránh ép cấp, ép giá…
Với sự quan tâm của tỉnh và các ngành chức năng trong việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, hiện đại hóa quy trình sản xuất muối để tạo ra năng suất, sản lượng, giá trị sản phẩm cao, những khó khăn của bà con diêm dân đang từng bước được tháo gỡ, mở ra hướng phát triển nghề sản xuất muối trong thời gian tới./.
Bài và ảnh: Nguyễn Hương
