Những năm gần đây, trong sản xuất nông nghiệp các địa phương trong tỉnh đã hình thành nhiều dòng sản phẩm hàng hoá đã khẳng định vị trí trên thị trường như: nếp Quần Liêu (Nghĩa Hưng), tám xoan Xuân Đài, rượu Kiên Lao (Xuân Trường), rượu Yên Phú (Ý Yên), nước mắm Sa Châu (Giao Thủy), sứa ăn liền (Hải Hậu), ngao, tôm thẻ, rau sạch (Giao Thủy), cá bống bớp, ngao (Nghĩa Hưng)… Người sản xuất đã nhận thức được tầm quan trọng của việc xây dựng và phát triển thương hiệu sản phẩm hàng hóa trong việc nâng cao giá trị thu nhập. Hiện tại, ở tỉnh ta, các sản phẩm nông nghiệp đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH và CN) cấp giấy chứng nhận bảo hộ là rượu nếp Yên Phú (Ý Yên), sản phẩm cây cảnh của Hội Sinh vật cảnh Vị Khê (Nam Trực), sản phẩm ngao sạch Giao Thủy và một chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm gạo tám xoan Hải Hậu. Tuy nhiên vẫn còn một số sản phẩm dù đã khẳng định được vị trí trên thị trường nhưng do chưa được tiếp cận đầy đủ các quy trình nên việc xây dựng thương hiệu vẫn còn gặp khó khăn.
 |
| Cán bộ Phòng NN và PTNT huyện Nghĩa Hưng hướng dẫn kỹ thuật cải tạo ao đầm nuôi cá bống bớp cho các hộ nuôi. |
Huyện Nghĩa Hưng hiện là địa phương duy nhất ở các tỉnh ven biển phía Bắc nuôi thành công cá bống bớp trên quy mô lớn. Với diện tích gần 300ha, sản lượng trên 700 tấn cá bống bớp/năm, huyện Nghĩa Hưng cung ứng cho thị trường trong tỉnh và các tỉnh: Quảng Ninh, Hải Phòng, Thái Bình, Thanh Hóa, Hà Nội… với giá ổn định từ 250-300 nghìn đồng/kg, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người nuôi. Năm 2011, giá trị thu được từ cá bống bớp của huyện đạt khoảng 200 tỷ đồng. Xác định cá bống bớp là con nuôi chủ lực của địa phương nên huyện Nghĩa Hưng đã đầu tư nâng cấp vùng nuôi, chuyển giao quy trình kỹ thuật cho các hộ nuôi và nỗ lực xây dựng thương hiệu cho sản phẩm cá bống bớp. Để bảo đảm xây dựng thành công thương hiệu cho sản phẩm cá bống bớp, từ năm 2009, Hiệp hội nuôi cá bống bớp Nghĩa Hưng đã phối hợp với Văn phòng luật sư Hà Nội tiến hành các thủ tục cần thiết. Tuy nhiên, nhiều hộ nuôi còn băn khoăn về cơ chế tài chính đóng góp hằng năm và điều kiện bảo hộ sản phẩm. Khi được tiếp cận với Chương trình hỗ trợ phát triển tài sản trí tuệ do Sở KH và CN chủ trì thực hiện, thì việc xây dựng thương hiệu cho cá bống bớp mới được xúc tiến theo đúng trình tự. Với các bước triển khai đồng bộ từ đầu tư cơ sở hạ tầng vùng nuôi đến các dịch vụ hậu cần như nguồn cung ứng giống, thức ăn và gần 30 cơ sở tiêu thụ sản phẩm ở các tỉnh phía Bắc, việc tư vấn hỗ trợ quy trình xây dựng, khai thác và phát triển thương hiệu, sản phẩm cá bống bớp Nghĩa Hưng sẽ thành công và phát triển bền vững. HTX Đông Hải, xã Hải Đông (Hải Hậu) đã đầu tư công nghệ sản xuất muối sạch cho hầu hết diện tích của HTX. Sản lượng muối sạch hằng năm của HTX đạt 300 tấn, đảm bảo các tiêu chuẩn chất lượng do Bộ Y tế quy định. Tuy nhiên khi HTX muối Đông Hải và Cty Vạn Ninh đăng ký thương hiệu tại Bộ Y tế cho sản phẩm này thì gặp khó khăn về trình tự thủ tục và quy chuẩn chất lượng…
Để tháo gỡ khó khăn trong việc xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm nông sản hàng hóa, Sở KH và CN và các ngành chức năng đã thực hiện chương trình hỗ trợ tạo lập nhãn hiệu tập thể cho các đặc sản của các địa phương trong tỉnh. Qua đó nâng cao nhận thức của các tổ chức, cá nhân về xác lập, khai thác, quản lý và phát triển thương hiệu, tạo điều kiện cho các nông sản hàng hóa của tỉnh phát triển bền vững, có điều kiện tham gia vào chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm ở cả thị trường nội địa và xuất khẩu. Sở KH và CN sẽ hỗ trợ tất cả các tổ chức, cá nhân có yêu cầu xây dựng thương hiệu cho sản phẩm nông sản; tổ chức tập huấn nâng cao nhận thức về xác lập, quản lý, bảo vệ và phát triển thương hiệu sản phẩm; cách thức xác lập quyền sở hữu trí tuệ cho nông sản và đào tạo nhân lực, hình thành bộ máy quản lý và khai thác quyền sở hữu trí tuệ của dòng sản phẩm đó. Thực tế, sản phẩm gạo tám xoan Hải Hậu đã được Sở KH và CN hỗ trợ xây dựng, áp dụng mô hình quản lý chất lượng sản phẩm từ gieo cấy, chăm sóc, thu hoạch đến các công đoạn thu mua, chế biến, đóng gói, tiếp thị, tiêu thụ sản phẩm. Sở KH và CN đã cử cán bộ trực tiếp hướng dẫn quy trình thủ tục đăng ký nhãn hiệu và tổ chức tập huấn, phổ biến kiến thức cho các hộ dân thực hiện các quy trình này. Đến nay, Hiệp hội gạo tám xoan Hải Hậu đã xây dựng thành công thương hiệu tập thể và được Cục Sở hữu trí tuệ cấp đăng ký độc quyền về chỉ dẫn địa lý và bảo hộ tên gọi xuất xứ cũng như công nhận biểu tượng thương hiệu cho sản phẩm. Sản phẩm gạo tám xoan Hải Hậu trở thành sản phẩm nông nghiệp đầu tiên của tỉnh thực hiện xây dựng tên gọi xuất xứ với hơn 100 hộ dân ở 15 xã trong huyện tham gia hoạt động dựa trên các quy chế bắt buộc. Hiện tại, Sở KH và CN đang hỗ trợ xây dựng nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nước mắm truyền thống của làng nghề nước mắm Sa Châu, xã Giao Châu (Giao Thủy). Như vậy, để xây dựng thương hiệu sản phẩm, ngoài việc chủ động đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, cùng xây dựng tiêu chí chung…, các tập thể, cá nhân cần chủ động nộp hồ sơ đăng ký xây dựng thương hiệu với Sở KH và CN để được tư vấn, hướng dẫn thực hiện theo quy trình chuẩn bảo đảm để thương hiệu sớm được công nhận, tạo điều kiện cho người sản xuất thu được giá trị cao, bền vững ./.
Bài và ảnh: Hương Tú
