Nghề trồng hoa, cây cảnh tỉnh ta khởi nguồn từ làng hoa Vị Khê (xã Điền Xá, Nam Trực) từ lâu đã nổi tiếng khắp cả nước. Đến nay, nghề trồng hoa, cây cảnh được mở rộng ra ở nhiều vùng trong tỉnh, tạo việc làm, thu nhập cho hàng nghìn lao động, góp phần giảm nghèo, giúp hàng ngàn hộ nông dân trong tỉnh làm giàu ngay trên quê hương.
Để thúc đẩy nghề trồng hoa, cây cảnh phát triển, năm 2006, UBND tỉnh ra Chỉ thị 16/2006/CT-UB về đẩy mạnh phong trào sinh vật cảnh (SVC) thành một ngành kinh tế. Triển khai thực hiện chỉ thị của UBND tỉnh, Hội SVC tỉnh và Sở NN và PTNT đã xây dựng, triển khai kế hoạch liên tịch phát triển ngành kinh tế SVC. Sản xuất kinh doanh SVC được duy trì, mở rộng với những mô hình kinh tế vườn SVC và mô hình gia trại, trang trại. Trong 3 năm (2006-2008), diện tích trồng cây cảnh được mở rộng 840ha. Trong 2 năm (2009-2010) thu nhập từ SVC của toàn tỉnh đạt 1.300 tỷ đồng. Riêng năm 2010, thu nhập từ SVC của huyện Nam Trực đạt 317 tỷ đồng, huyện Hải Hậu đạt trên 351 tỷ đồng. Để có được kết quả trên, là nhờ các nghệ nhân SVC biết phát huy nét độc đáo của nghệ thuật uốn tỉa cây, lựa chọn giống cây, tạo thế dáng cây phù hợp thị hiếu người chơi.
 |
| Mô hình cây cảnh, cây thế của anh Vũ Đình Tích, tổ dân phố số 7, Thị trấn Thịnh Long (Hải Hậu). Ảnh: Thanh Tuấn |
Thế mạnh của cây cảnh nghệ thuật Nam Định là được tạo hình theo lối cổ và được nghệ nhân tạo dựng ngay từ khi cây còn nhỏ, trong khi các vùng cây cảnh khác tạo dựng thế cây dựa vào sự hình thành, phát triển tự nhiên của cây. Cây cảnh nghệ thuật, cây thế của Nam Định đủ các chủng loại: Bonsai, tiểu thế, trung thế, đại thế, long giáng, long thăng, ngũ phúc, thất hiền, trạng nguyên cập đệ... với triết lý sâu xa, giúp người thưởng thức thư thái tâm hồn, thêm yêu cuộc sống, hướng thiện, mang giá trị nhân văn cao qua nghệ thuật tỉa cây uốn thế và vẻ đẹp, ý nghĩa của mỗi thế cây. Cây thế long với 5 tán lá tượng trưng cho ngũ hành và phía dưới là hình cây "long tử" với 3 tán lá tượng trưng cho phúc, lộc, thọ... Bộ tứ quý thể hiện sự cầu mong cho bốn mùa sung túc và hạnh phúc. Bộ ngũ phúc khẳng định gia đình có phúc hậu, đức độ và con cháu đề huề. Bộ tam đa thể hiện cả dòng họ cùng đoàn kết, đùm bọc lẫn nhau để xây dựng cuộc sống ấm no. Thế lão mai thể hiện sức sống trường tồn và bất tử, cũng là biểu hiện cho sức sống của mùa xuân vĩnh cửu. Thế song thụ và huynh đệ lại mang biểu tượng cho tình đoàn kết cộng đồng và trong gia đình... Bên cạnh đó, các nghệ nhân còn tìm tòi để tạo ra những sản phẩm phù hợp thị hiếu người tiêu dùng, cây cảnh mang nét dáng hiện đại… Cũng như các ngành kinh tế khác trong xã hội, mục tiêu ngành kinh tế SVC tỉnh ta coi trọng trước hết là sản phẩm và khách hàng. Ngành SVC toàn tỉnh luôn chú ý củng cố, phát triển những loại hoa, cây cảnh truyền thống và thông qua các chương trình tham quan, giao lưu, học hỏi, tập huấn, hội thảo, nghiên cứu, khảo sát thị trường, hòa nhập nắm bắt thị hiếu để cùng với việc giữ gìn nghệ thuật truyền thống, sản xuất những loại hoa, cây cảnh cách tân về kiểu dáng, kích thước phù hợp, tiến hành lựa chọn từ khi gieo cấy cây nguyên liệu, sơ chế cây phôi, cây đang hoàn thiện đến tác phẩm hoàn thiện mang tính hàng hóa cao, dễ lưu thông, vận chuyển và đáp ứng sự ưa chuộng của thị trường. Trong quá trình sản xuất, những người làm SVC đã không ngừng nâng cao kiến thức khoa học kỹ thuật và công nghệ, nhất là công nghệ sinh học, kết hợp hài hòa với sáng tạo nghệ thuật tạo hình cây cảnh nghệ thuật từ bệ, gốc, dáng cây đến kiểu cách bông cành và sự thanh thoát, hài hòa của bộ rễ để mỗi tác phẩm hoàn thiện được kết tinh tới đỉnh cao của nghệ thuật; đồng thời, coi trọng phát triển công việc dịch vụ SVC, đặc biệt là việc thông tin về khoa học kỹ thuật, về nghệ thuật, về thị trường giá cả qua các đợt trưng bày Festival SVC của các địa phương, vùng miền trong và ngoài tỉnh, nắm bắt thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng để xây dựng và quảng bá thương hiệu SVC của tỉnh.
Cây cảnh nghệ thuật truyền thống với giá trị chân - thiện - mỹ không chỉ góp phần mang lại hiệu quả kinh tế cao mà còn mang giá trị tinh thần, ý nghĩa nhân văn sâu sắc./.
Minh Thuận
