Một trong những giải pháp để hỗ trợ, tạo điều kiện về nguồn lực tài chính giúp các HTX mở rộng sản xuất kinh doanh và dịch vụ, tạo việc làm cho người lao động là xây dựng Quỹ hỗ trợ phát triển HTX và Quỹ bảo lãnh tín dụng kinh tế tập thể theo tinh thần Nghị quyết số 13/NQ-TW của Hội nghị lần thứ 5 BCH Trung ương Đảng (khóa IX) và Luật HTX năm 2003.
 |
| Thu gom rác ở HTX CP Môi trường Cổ Lễ, Thị trấn Cổ Lễ (Trực Ninh). |
Hiện nay, toàn tỉnh có 471 HTX, trong đó có 306 HTX dịch vụ nông nghiệp, 1 HTX chăn nuôi, 14 HTX thủy sản, 18 HTX sản xuất muối; 39 HTX giao thông vận tải; 49 HTX CN-TTCN, 41 quỹ TDND… với tổng số trên 900 nghìn xã viên. Hằng năm, nhu cầu vốn của các HTX để đầu tư mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh, đổi mới trang thiết bị, đầu tư khoa học công nghệ, giải quyết việc làm cho người lao động rất lớn. Tuy nhiên việc giải quyết vốn vay cho các HTX đang là vấn đề rất khó khăn. Toàn tỉnh có 26 HTX nông nghiệp hoạt động dịch vụ tín dụng nội bộ, chỉ trong cán bộ HTX nên hiệu quả không cao; việc huy động vốn của các HTX rất hạn chế, vì xã viên HTX còn nghèo, năng lực thực tế của HTX chỉ đáp ứng 10-15% nhu cầu về vốn. Vốn vay từ các tổ chức tín dụng còn hạn chế do nhiều nguyên nhân. Hiện tại, Nhà nước chưa có cơ chế chính sách phù hợp, chưa có tổ chức tín dụng riêng biệt cho các HTX. Về phía các tổ chức tín dụng và ngân hàng, do còn quan niệm HTX là thành phần kinh tế nhỏ lẻ nên không xây dựng chiến lược khách hàng với đối tượng là HTX mà chủ yếu hướng vào các doanh nghiệp. Mặt khác, theo tiêu chí phân loại khách hàng để áp dụng cơ chế tín dụng của các ngân hàng thương mại Nhà nước thì trình độ quản lý của người vay là một trong những tiêu chí quan trọng, để các ngân hàng cho vay... Trên thực tế, trình độ quản lý, nhận thức của đội ngũ lãnh đạo và xã viên còn hạn chế cũng là rào cản trong mối quan hệ tín dụng nên ngân hàng rất khó cho vay. Theo lãnh đạo một số ngân hàng thương mại, về nguyên tắc tổ chức tín dụng, khi cho vay phải tính toán để thu hồi được vốn và có lãi. Chính thể chế tín dụng theo phương pháp như vậy khiến cả hai phía (tổ chức tín dụng và HTX) đều khó thực hiện. Ngân hàng muốn cho vay, nhưng HTX không có tài sản thế chấp, không có phương án vay vốn khả thi… nên không vay được vốn. Đây là một bài toán khó, đòi hỏi các cấp, các ngành cần có cơ chế riêng để lĩnh vực kinh tế HTX tiếp cận được nguồn vốn kích cầu của Chính phủ, cũng như các nguồn vốn tín dụng khác.
Thực tế ở tỉnh ta hiện nay, sau khi hoạt động theo Luật HTX, các HTX đã cơ bản khắc phục tư tưởng trông chờ vào sự bao cấp của Nhà nước. Nhiều HTX đã tổ chức tốt hoạt động dịch vụ, đa dạng các hình thức phục vụ nhu cầu phát triển sản xuất của xã viên và các thành viên; nghiên cứu mở rộng sản xuất kinh doanh dịch vụ, bước đầu đã thích ứng với kinh tế thị trường; phát triển nghề mới để giải quyết việc làm, tăng thu nhập, cải thiện và nâng cao đời sống cho xã viên. Tuy vậy, tổ chức và hoạt động của HTX còn nhiều hạn chế như: năng lực trình độ của đội ngũ cán bộ, xã viên HTX yếu; sức cạnh tranh thấp; cơ sở vật chất, trang thiết bị, công nghệ lạc hậu. Hầu hết các HTX đều thiếu vốn để hoạt động. Bên cạnh đó, HTX lại khó tiếp cận với các dự án, dẫn đến thiếu nguồn lực tài chính để đầu tư phát triển. Vì vậy, để giải quyết vấn đề vốn cho HTX đầu tư phát triển thì việc thành lập Quỹ hỗ trợ phát triển HTX sẽ là đòn bẩy để thúc đẩy kinh tế hợp tác, HTX phát triển theo đúng chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Muốn vậy, phải có một tổ chức quản lý Quỹ am hiểu về tài chính, đồng thời nắm vững kiến thức về quản lý Nhà nước. Một tổ chức chính trị - xã hội như Liên minh HTX khó có thể đảm đương nổi vai trò quản lý và điều hành Quỹ nếu không có sự hỗ trợ của các tổ chức tài chính và các ngành chức năng. Để bảo đảm quyền điều hành và quản lý của Liên minh HTX đối với Quỹ thì vốn ngân sách phải chiếm tỷ lệ cao. Về vấn đề góp vốn của các tổ chức thành viên, cần phải quy định rõ, hợp lý tỷ lệ góp vốn và chỉ nên chọn những HTX có tiềm lực tài chính mạnh… Có như vậy mới tạo điều kiện cho các HTX, liên hiệp HTX trong các lĩnh vực CN-TTCN, nông nghiệp, diêm nghiệp, thủy sản, giao thông vận tải… có cơ hội đầu tư đổi mới trang thiết bị, công nghệ, phát triển sản xuất kinh doanh bền vững, mở rộng thị trường, góp phần nâng cao thu nhập cho xã viên và người lao động./.
