“Trong điều kiện giá cả có nhiều biến động, các doanh nghiệp (DN) phần lớn đều không thể hoặc không chấp nhận tăng lương cho người lao động (NLĐ). Chính điều này khiến số vụ tranh chấp lao động, ngừng việc tập thể và đình công tự phát của công nhân (CN) đang có xu hướng gia tăng”.
Nhận định trên được Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam đưa ra khi khái quát tình hình thời gian gần đây, trên cả nước liên tục xảy ra tình trạng CN đình công để đòi tăng lương, tiền thưởng. Cụ thể, ngành dệt may là ngành có số cuộc đình công chiếm tỷ lệ cao nhất so với ngành nghề khác với 119 cuộc, chiếm 28%; tiếp đó là chế biến gỗ 72 cuộc, chiếm 17%; ngành da giầy với 42 cuộc, chiếm 10%; điện tử 34 cuộc, chiếm 8%; còn lại các ngành nghề khác với 157 cuộc, chiếm 37%.
Nguyên nhân cơ bản nhất dẫn đến các cuộc đình công trong thời gian qua đều là do tiền lương và thu nhập của NLĐ thấp, trong khi đời sống CN gặp rất nhiều khó khăn. “Điều này thể hiện rất rõ ở vấn đề dinh dưỡng và nhà ở của NLĐ. Hầu hết họ phải thắt chặt chi tiêu, ăn ít và làm thêm nhiều. Tuy nhiên, số tiền lương tăng lên không được bao nhiêu nhưng phải chi tiền thuê trọ từ 20-30%, tiền điện, nước tăng từ 2 đến 4 lần so với trước” - ông Mai Đức Chính, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam cho biết.
Một khía cạnh khác, theo ông Đặng Quang Điều, Viện trưởng Viện Công nhân - Công đoàn, chất lượng các bản thoả ước lao động tập thể ký kết chỉ đạt 60%, còn lại là sao chép luật và nội dung sơ sài. Chính vì thế, quyền lợi của NLĐ không được bảo đảm. Các DN đã “khéo” lách luật bằng cách sử dụng NLĐ thời gian ngắn. Khi hết hợp đồng hoặc NLĐ giảm sút về sức khoẻ, về năng suất lao động thì DN sẵn sàng tìm cách buộc NLĐ phải nghỉ việc. Điều này khiến nhiều NLĐ “nhắm mắt” tham gia tranh chấp lao động tập thể để bảo đảm quyền lợi, nếu không, họ sẽ chấp nhận “nhảy việc”.
Bất cập khác vẫn là quy định về tiền lương hiện hành. Hiện tại, đã có quy định mức lương tối thiểu vùng. Mức này được coi là quy định cứng để các DN tự xây dựng mức lương hợp lý cho mình (không được thấp hơn mức lương tối thiểu). Thực tế, mức lương tối thiểu vẫn chưa thể đáp ứng được những nhu cầu sinh hoạt tối thiểu của NLĐ. Thế nhưng các DN, đặc biệt là DN có vốn đầu tư nước ngoài lại lấy lương tối thiểu làm căn cứ trả lương mà không tính toán đến lợi ích cả hai phía. Chính điều này đang làm gia tăng tình trạng tranh chấp lao động.
Theo các chuyên gia lao động, để hạn chế tình trạng tranh chấp lao động tập thể, cần thiết phải sửa đổi chính sách tiền lương, theo đó, trong nền kinh tế thị trường, việc xác định tiền lương tối thiểu phải bảo đảm mức sống tối thiểu của từng vùng, miền để tạo cơ sở pháp lý cho các DN thực hiện tốt chế độ tiền lương cho NLĐ. Các tỉnh, thành phố có nhiều KCN, KCX cần nâng cao chất lượng hoạt động của thanh tra lao động, chấn chỉnh kịp thời những sai phạm trong việc ký kết thoả ước lao động tập thể và thang bảng lương ở doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài...
Theo: Thời Nay
