Ngày 14-11-2008, Chính phủ ban hành Nghị định số 115/2008/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 143/2003/NĐ-CP ngày 28-11-2003 quy định về miễn thuỷ lợi phí đối với nông dân được giao đất sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản và làm muối (trong hạn mức đất được giao). Sau khi có văn bản hướng dẫn của Bộ Tài chính, Bộ NN-PTNT, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 13/2010/QĐ-UBND quyết định phân cấp, quản lý, khai thác và bảo vệ công trình thuỷ lợi. Theo đó, các Cty TNHH một thành viên KTCTTL quản lý, khai thác và bảo vệ công trình thuỷ lợi từ cấp II đến đầu mối các trạm bơm cố định; các xã, HTX, tổ hợp tác quản lý KTCTTL từ đầu cống cấp III đến mặt ruộng và các trạm bơm di động. Sở NN-PTNT hướng dẫn các địa phương, các Cty KTCTTL xác định diện tích đất, mặt nước được miễn thuỷ lợi phí theo Nghị định 115, Thông tư 36 của Bộ Tài chính. Hàng năm, UBND tỉnh ra quyết định miễn thuỷ lợi phí cho những diện tích đúng quy định.
 |
| Cty TNHH MTV KTCTTL Nghĩa Hưng nạo vét kênh tưới, tiêu thuộc địa bàn xã Nghĩa Châu (Nghĩa Hưng). |
Từ khi thực hiện chính sách miễn giảm thuỷ lợi phí, nông dân tích cực thâm canh tăng vụ, đặc biệt là sản xuất vụ đông trên đất 2 vụ lúa. Mặt khác, các hồ đầm bỏ không được tận dụng để nuôi trồng thuỷ sản nên diện tích tưới, tiêu ở tỉnh ta tăng qua từng năm. Năm 2008 là 187.156ha với số tiền được miễn thuỷ lợi phí là 59 tỷ đồng; năm 2009 là 197.559ha với số tiền được miễn 150 tỷ đồng, năm 2010 là 212.091ha với số tiền được miễn 230 tỷ đồng. Kinh phí được cấp bù thuỷ lợi phí đến nay tăng gấp 3 lần so với khi thu phí thuỷ lợi, công trình thuỷ lợi thường xuyên được sửa chữa nâng cấp. Tại Cty TNHH một thành viên KTCTTL Vụ Bản, năm 2009 được giao tưới, tiêu nước trên diện tích 20.984ha; năm 2010 diện tích tưới, tiêu là 25.237ha, tăng 20,2% so với năm 2009. Riêng diện tích lúa khi chưa miễn thuỷ lợi phí, vụ xuân là 7.400ha, vụ mùa là 7.600ha; khi miễn giảm thuỷ lợi phí, vụ xuân là 8.600ha, vụ mùa là 8.900ha. Công tác điều hành hệ thống tưới, tiêu nước đã thể hiện sự linh hoạt, chủ động phục vụ cho sản xuất nông nghiệp và đời sống kinh tế của nông dân. Trong năm 2010, Cty đã thi công 2 dự án lớn kiên cố kênh Chính - kênh Bắc trạm bơm Cốc Thành và nạo vét kênh tiêu C27 và S19, tổng kinh phí 2 dự án gần 100 tỷ đồng từ nguồn trái phiếu Chính phủ; đồng thời, nạo vét duy tu 27 kênh tưới, 24 trục kênh tiêu và tu bổ 19 tổ bơm với tổng kinh phí trên 11,6 tỷ đồng. Việc chuyển đổi sang mô hình Cty TNHH và được cấp bù thuỷ lợi phí đã tạo thuận lợi cho Cty chủ động trong điều hành phục vụ sản xuất. Cty TNHH một thành viên KTCTTL Hải Hậu phục vụ tưới, tiêu nước cho sản xuất nông nghiệp, diêm nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản, dân sinh của huyện Hải Hậu và 6 xã thuộc huyện Trực Ninh với tổng diện tích tự nhiên trong đê gần 27.300ha, trong đó diện tích lúa gần 14.000ha, diện tích màu 1.700ha, nuôi thuỷ sản 2.100ha và 462ha sản xuất muối. Cty đã chủ động phương án tưới tiêu nước đúng lịch, đúng thời vụ cây trồng, vật nuôi. Hệ thống công trình thuỷ lợi được đầu tư nâng cấp gồm dự án nạo vét nâng cấp kênh Múc, kênh Rộc, hệ thống tiêu Hải Hậu... Vụ đông xuân 2010-2011, Cty đã nạo vét và xây đúc trên 993 nghìn m3, đạt 130% kế hoạch; sửa chữa, nâng cấp các công trình đầu mối, công trình nội đồng, tổng kinh phí trên 850 triệu đồng; sửa chữa 67 công trình thuỷ lợi do Cty quản lý, tổng kinh phí trên 13,6 tỷ đồng, mua 30 máy bơm dầu, kinh phí trên 915 triệu đồng; nạo vét 175 công trình nội đồng, tổng kinh phí trên 5,4 tỷ đồng. Sau khi sửa chữa, nâng cấp các công trình thuỷ lợi, hiệu quả tưới, tiêu nước được nâng lên, tạo điều kiện để nông dân tăng gia sản xuất, mở rộng diện tích canh tác. Cty TNHH một thành viên KTCTTL Nam Ninh có nhiệm vụ tưới tiêu nước cho 2 huyện Nam Trực, Trực Ninh và 3 xã, phường của Thành phố Nam Định. Từ khi thực hiện miễn giảm thuỷ lợi phí, diện tích tưới tiêu nước do Cty đảm nhận tăng khoảng 3.000ha, Cty bảo đảm chất lượng tưới, tiêu theo yêu cầu dù trên địa bàn có cả tưới bằng động lực và tưới tự chảy. Các xã, HTX chủ động được nguồn nước đã chuyển dịch cơ cấu cây trồng, tăng diện tích vụ đông trên đất 2 vụ lúa. Cty được đầu tư nâng cấp các công trình thuỷ lợi: Năm 2009 tổng mức đầu tư 23 tỷ đồng, năm 2010 là 26 tỷ đồng và năm 2011 là 18 tỷ đồng. Trạm bơm Nam Hà (xã Tân Thịnh) được đầu tư nâng cấp tổng kinh phí 81 tỷ đồng từ nguồn vốn trái phiếu Chính phủ.
Về thực hiện chính sách miễn giảm thuỷ lợi phí và tăng cường công tác quản lý thuỷ nông đã đem lại hiệu quả thiết thực. Tuy vậy, còn một số hạn chế như mức thu thuỷ lợi phí và miễn thuỷ lợi phí. Tỉnh đã có một số đề xuất, kiến nghị liên quan sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định 115, các Thông tư của Bộ Tài chính, Bộ NN-PTNT cho phù hợp điều kiện thực tế của tỉnh: Cần miễn thuỷ lợi phí cho diện tích khoán lâu dài, diện tích của các nông, lâm trường và các diện tích chuyên sản xuất giống lúa; miễn thuỷ lợi phí từ cống đầu kênh đến mặt ruộng với mức bằng 30% so với quy định. Điều chỉnh mức thu thuỷ lợi phí và miễn thuỷ lợi phí cho phù hợp với lương cơ bản đã thay đổi và giá vật tư, nhiên liệu... hiện nay, có hệ số bù giá hàng năm. Cấp kinh phí trả cho bà con nông dân trước đây đã bỏ vốn để xây dựng công trình thuỷ lợi nay đã bàn giao cho Cty TNHH một thành viên KTCTTL quản lý khai thác./.
