Năm 2011, Chi cục Thuế Thành phố Nam Định được Cục Thuế tỉnh giao chỉ tiêu thu ngân sách 221,150 tỷ đồng; UBND Thành phố giao chỉ tiêu thu ngân sách trên địa bàn 234,238 tỷ đồng. Trong điều kiện lạm phát tiếp tục gia tăng, nhưng bốn tháng đầu năm 2011, các chỉ số thu thuế của Thành phố đều đạt mức cao so với cùng kỳ và so với dự toán được giao.
Để hoàn thành vượt mức chỉ tiêu được giao, Chi cục Thuế Thành phố đã tiến hành rà soát, lập giải pháp thu triệt để đối với những lĩnh vực thuế bị thất thu, nhất là trong lĩnh vực xây dựng. Mức thuế xây dựng là 2% tổng giá trị thực khi thanh toán công trình (chưa có thuế GTGT) nhưng thực tế trước đây thu thuế xây dựng tư nhân và xây dựng cơ bản vãng lai trên địa bàn đều gặp khó khăn. Theo số liệu của Chi cục Thuế Thành phố Nam Định trong 6 tháng cuối năm 2008 thu thuế xây dựng cơ bản vãng lai 7 đơn vị, năm 2009 thu 15 đơn vị, năm 2010 thu 10 đơn vị, so với thực tế các dự án, công trình được thực hiện là quá thấp. Nguyên nhân do đơn vị thi công không tự giác đến Chi cục Thuế Thành phố để kê khai và thanh quyết toán thuế vãng lai theo quy định. Nhiều trường hợp đơn vị thi công cố tình không viết hoá đơn giao cho chủ đầu tư khi công trình hoàn thành, kể cả một số công trình thuộc vốn ngân sách Nhà nước để trốn thuế. Lĩnh vực xây dựng tư nhân còn thất thu thuế trầm trọng hơn. Ngành Thuế hiện nay chưa quản lý thu thuế và chưa có số thu thuế với đối tượng này, công tác quản lý lỏng lẻo, hầu như tự phát. Đối tượng hoạt động trong lĩnh vực xây dựng tư nhân là những chủ hộ hành nghề tự do, thời gian thi công ngắn, giữa chủ thầu và chủ đầu tư nhiều khi chỉ thoả thuận miệng về tiền thuê, sau đó tất toán khi công trình hoàn thành mà không ký hợp đồng cụ thể. Nhiều trường hợp, chủ thầu nhận công trình tổng thể rồi khoán từng phần việc cho người khác... nên khó quản lý thuế đối với xây dựng tư nhân.
Đến hết tháng 4-2011, tổng thu ngân sách tính cân đối trên địa bàn Thành phố đạt 82,987 tỷ đồng, bằng 38% so với dự toán tỉnh giao và bằng 35% dự toán Thành phố giao, bằng 173% so với cùng kỳ năm 2010. Nếu tính tổng thu sau khi trừ tiền thuế sử dụng đất thì đạt 43% so với dự toán tỉnh giao và bằng 41% dự toán Thành phố giao. Để củng cố và nâng cao hơn nữa kết quả thu ngân sách, việc chống thất thu thuế trong lĩnh vực xây dựng cần được triển khai sớm, hiệu quả và cần có sự tham gia của nhiều cấp, nhiều ngành. Đối với lĩnh vực thuế xây dựng cơ bản vãng lai, ngành Thuế và ngành Điện lực đã phối hợp thực hiện thu thuế đối với xây dựng, lắp đặt các công trình do Điện lực làm chủ đầu tư trên địa bàn. Nhưng các công trình xây dựng cơ bản được triển khai ở hầu hết các cơ quan, đơn vị thuộc Điện lực nằm trên địa bàn toàn tỉnh. Vì vậy, để thu thuế đủ thì UBND Thành phố cần có quy chế, quy định các chủ đầu tư, chủ dự án cung cấp danh sách các đơn vị trúng thầu, hợp đồng xây dựng, dự toán công trình, biên bản nghiệm thu... đến Chi cục Thuế Thành phố để làm căn cứ tính thuế, thu thuế. Với đặc thù là địa bàn trung tâm, tập trung các khu, CCN nên Ban quản lý các khu, CCN cần cung cấp danh sách các doanh nghiệp có hoạt động xây dựng cơ bản về nhà xưởng, trụ sở, nhà kho đến cơ quan thuế. Chi cục Thuế giao trách nhiệm rà soát, thống kê danh sách các hoạt động xây dựng cơ bản đến các đội thuế, các đơn vị thuế cơ sở; thành lập các tổ công tác rà soát, kiểm tra thực tế địa bàn về hoạt động xây dựng cơ bản; phối hợp với các ngân hàng, các ngành, địa phương xác định chính xác giá trị công trình để yêu cầu các đơn vị xây dựng vãng lai nộp thuế và xử lý các vi phạm theo quy định.
Công tác chống thất thu thuế trong lĩnh vực xây dựng tư nhân đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan chức năng, chính quyền các phường, xã với ngành Thuế. Đối với công trình xây dựng phát sinh, UBND phường, xã cần nắm rõ, Phòng Quản lý đô thị khi cấp phép xây dựng xác định quy mô, loại nhà xây dựng thông báo cho cơ quan thuế để làm căn cứ tính định suất đầu tư, xác định số thuế phải nộp, hạn chế tối đa việc trốn thuế, Đội quản lý trật tự đô thị khi kiểm tra giấy phép xây dựng các công trình cần yêu cầu chủ đầu tư xây dựng xuất trình chứng từ nộp thuế./.
Hoàng Long
