Chính sách bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) được Nhà nước ban hành nhằm hỗ trợ người lao động ổn định đời sống khi bị thất nghiệp để tìm kiếm công việc mới, góp phần ổn định nền kinh tế. Quỹ BHTN còn có mục tiêu hỗ trợ cải cách doanh nghiệp, vì khi được đảm bảo bằng một khoản trợ cấp thay thế thu nhập bị mất đi, cũng như được hỗ trợ đào tạo nâng cao tay nghề hoặc đào tạo lại để chuyển đổi nghề, những người lao động bị mất việc do cải cách doanh nghiệp sẽ không có những phản ứng tiêu cực. Ngoài trợ cấp bằng tiền, người được hưởng trợ cấp thất nghiệp được hưởng các chế độ hỗ trợ khác như bảo hiểm y tế, đào tạo nghề, giới thiệu việc làm… để nhanh chóng có việc làm mới. Đến nay, đã có nhiều doanh nghiệp tích cực đóng góp xây dựng quỹ BHTN, coi đây là một trong những biện pháp tăng sức cạnh tranh, thu hút người lao động. Điều kiện, thủ tục để được hưởng trợ cấp thất nghiệp không phức tạp. Phòng BHTN của Trung tâm Giới thiệu việc làm (Sở LĐ-TB và XH) được giao nhiệm vụ tiếp nhận người thất nghiệp đến đăng ký và hướng dẫn làm thủ tục… Về điều kiện, chỉ cần người lao động đã được đóng BHTN từ đủ 12 tháng trở lên trong vòng 24 tháng làm việc liên tục trước khi bị mất việc làm hoặc chấm dứt hợp đồng lao động là đã được hưởng chế độ này. Mức trợ cấp hàng tháng bằng 60% mức bình quân tiền lương, tiền công tháng đóng BHTN của 6 tháng liền kề trước khi bị mất việc làm. Thời gian hưởng trợ cấp từ 3-12 tháng tùy thuộc vào thời gian đóng BHTN. Người đang hưởng trợ cấp thất nghiệp được hưởng bảo hiểm y tế, do tổ chức BHXH đóng cho họ.
Qua thực tế triển khai thực hiện chính sách này đã xuất hiện tình trạng người lao động “nhảy việc” để được hưởng BHTN. Khi thấy đủ thời gian đóng BHTN để được hưởng chính sách, người lao động sẵn sàng “nhảy việc” sang nơi làm mới. Nhiều doanh nghiệp do cần lao động nên sẵn sàng đóng bảo hiểm cho người lao động khi tuyển dụng. Sau khi rời doanh nghiệp, người lao động đã có kinh nghiệm và tay nghề đủ sức thuyết phục để nhanh chóng tìm được việc làm ở nơi mới. Hiện tượng này tạo nên sự mất ổn định về lao động khiến doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc tổ chức thực hiện kế hoạch sản xuất, nhất là các doanh nghiệp xuất khẩu. Không những thế, khi hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, tình trạng này sẽ tạo nên những ấn tượng không tốt đối với các nhà đầu tư nước ngoài về lực lượng lao động trong nước, thậm chí trước xu hướng thị trường lao động rộng mở, lao động phổ thông nước ngoài có thể tràn vào và cạnh tranh với lao động trên địa bàn. Do vậy, đi đôi với việc thực hiện nghiêm túc chính sách BHTN giúp đỡ người lao động bị mất việc làm, cần đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức của người lao động về ý nghĩa, mục tiêu xã hội của chính sách này, ngăn chặn tình trạng lợi dụng chính sách Nhà nước dẫn đến những hệ quả tiêu cực cho sự phát triển của doanh nghiệp nói riêng và của nền kinh tế nói chung./.
Vân Anh
