Hợp tác xã nông nghiệp Trung Lao, xã Trung Đông có truyền thống thâm canh lúa của huyện Trực Ninh. Với nhiều dịch vụ thiết yếu và các dịch vụ thỏa thuận, HTX đã đáp ứng nhu cầu của người dân trong xã; trong đó, dịch vụ vệ sinh môi trường được người dân đánh giá cao. Cứ khoảng 3-5 giờ chiều, từng tốp xã viên và chiếc xe chở rác chạy theo các con đường dọc ngang của từng thôn, xóm để thu gom rác. Đồng chí Phạm Đình Thạch, Chủ nhiệm HTX Trung Lao cho biết: Trước thực trạng vấn đề vệ sinh môi trường nông thôn cần phải giải quyết do hàng chục năm nay không có khu xử lý rác thải sinh hoạt và sản xuất (kể cả chất thải rắn) nên người dân vứt rác vô tội vạ ra lề đường, bờ ruộng, ao hồ... khiến môi trường nông thôn ô nhiễm nghiêm trọng. Từ nguồn tài trợ của Chương trình Nước sạch và Vệ sinh môi trường, HTX đã đầu tư hàng chục triệu đồng để mua xe ba gác và 1 xe lôi chuyên dụng, đồng thời cấp cho mỗi hộ dân 1 sọt chứa rác, phân công người làm việc theo phiên ở tất cả các ngày trong tuần để thu gom rác. Nhờ vậy, thời gian qua trên địa bàn HTX không để tình trạng rác đọng lâu ngày. Sau khi rác được đưa về tập kết tại một số điểm quy định, lực lượng thu gom xử lý rác thải của HTX nhanh chóng tiến hành phân loại rác. Những thứ dễ phân hủy sẽ được xử lý để sản xuất phân hữu cơ vi sinh. Thông qua dịch vụ này, HTX đã tạo việc làm ổn định cho một số lao động tại địa phương. Đây là một trong những mô hình thành công trong công tác phát triển sản xuất gắn với bảo vệ môi trường tại xã Trung Đông.
Đến nay, toàn tỉnh mới chỉ có 3 HTX dịch vụ nông nghiệp làm dịch vụ vệ sinh môi trường nông thôn gồm: HTX dịch vụ nông nghiệp Trung Lao, xã Trung Đông; HTX dịch vụ nông nghiệp Việt Tiến, xã Trực Hùng (Trực Ninh); HTX nông nghiệp Lê Lợi, xã Thành Lợi (Vụ Bản). Một số địa phương có hoạt động thu gom rác thải nhưng chỉ ở hình thức tổ, đội do người dân trong thôn, xóm bầu ra nên hoạt động cầm chừng. Bên cạnh đó, nhiều địa phương chưa có quy hoạch địa điểm đổ rác thải, nơi xử lý nên vấn đề thu gom rác thải vẫn còn nhiều bất cập. Vì vậy, việc thành lập HTX vệ sinh môi trường hoặc các HTX dịch vụ nông nghiệp làm dịch vụ vệ sinh môi trường sẽ gắn kết trách nhiệm của cộng đồng dân cư với việc quản lý, thu gom xử lý rác thải, đảm bảo môi trường xanh - sạch - đẹp. HTX dịch vụ vệ sinh môi trường phải xuất phát từ ý thức tự nguyện của xã viên gắn kết với địa phương, từ đó cung cấp sản phẩm, dịch vụ: Làm sạch môi trường, thu gom xử lý chất thải, tư vấn môi trường, trồng và quản lý cây xanh, bảo vệ nguồn lợi tự nhiên… Hình thức tổ chức kinh doanh của các HTX đa dạng bao gồm: Làm dịch vụ thu phí, phi lợi nhuận; hợp đồng làm vệ sinh với các cơ quan và hộ để thu lãi, thu phí môi trường công cộng. Bên cạnh đó, các HTX hỗ trợ hộ xã viên bằng giới thiệu việc làm vệ sinh tại gia và các cơ quan có nhu cầu. Kết quả triển khai thực hiện sẽ khẳng định vai trò, vị trí của kinh tế hợp tác, HTX trong công tác bảo vệ môi trường theo định hướng phát triển bền vững. Các mô hình HTX dịch vụ vệ sinh môi trường sẽ hướng vào chương trình, mục tiêu quốc gia về biến đổi khí hậu. Vì vậy, việc tiếp tục nâng cao nhận thức, kiến thức pháp luật về quản lý và bảo vệ môi trường cho cán bộ, xã viên, người lao động trong khu vực kinh tế tập thể sẽ là tiền đề quan trọng cho việc thực hiện tốt chủ trương xã hội hóa về bảo vệ môi trường, gắn phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường trong các mô hình kinh tế tập thể./.
Vũ Hoàng
