Nếu như phát triển các khu công nghiệp (KCN) được xác định là tiền đề và cơ sở cho định hướng phát triển ngành công nghiệp thì việc bảo đảm tiến độ các dự án đầu tư là cơ sở cho hiệu quả xây dựng, phát triển các KCN của tỉnh. Vì vậy, việc một số doanh nghiệp để đất trống, không triển khai dự án đúng tiến độ sẽ là rào cản cho việc phát triển các KCN, đồng thời gây ảnh hưởng đến môi trường đầu tư chung của tỉnh…
Thực trạng
Trong tổng số 11 KCN của tỉnh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thì Hoà Xá là KCN đầu tiên của tỉnh được triển khai năm 2002 với diện tích gần 327ha, trong đó, đất thương phẩm là 225ha. Với lợi thế nhiều mặt, KCN Hoà Xá đã thu hút được sự chú ý của các nhà đầu tư ở trong và ngoài nước. Đến hết năm 2010, KCN Hoà Xá đã có 130 dự án (của 108 doanh nghiệp, nhà đầu tư) với tổng vốn đầu tư 4.589 tỷ đồng và 136,9 triệu USD, đạt tỷ lệ lấp đầy 100%. Kết quả sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp trong KCN Hoà Xá tăng dần qua các năm. Năm 2010, giá trị sản xuất công nghiệp (tính theo giá cố định 1994) đạt 1.904 tỷ đồng (bằng 138,6% kế hoạch tỉnh giao), doanh thu đạt 5.040 tỷ đồng, nộp ngân sách 50,19 tỷ đồng, giá trị xuất khẩu 107,75 triệu USD (bằng 434% kế hoạch tỉnh giao), giải quyết việc làm cho 18.807 lao động… Tuy nhiên, sau gần 9 năm đi vào hoạt động, tại KCN này vẫn còn tình trạng doanh nghiệp đầu tư chậm, không bảo đảm tiến độ theo quy định. Theo số liệu báo cáo của Phòng Đầu tư (Ban Quản lý các KCN tỉnh) cho thấy ngay sau khi hết hạn đầu tư của những dự án đầu tiên đã xuất hiện tình trạng này. Đó là thời điểm những năm 2005, 2006. Do tập trung thu hút đầu tư, cộng với diện tích đất trống chưa có dự án đầu tư nên Ban Quản lý các KCN tỉnh vừa đôn đốc, nhắc nhở song vẫn tạo điều kiện bằng cách gia hạn cho nhà đầu tư và yêu cầu triển khai sớm. Bắt đầu từ năm 2006, do một số nhà đầu tư không đủ năng lực thực hiện dự án hoặc cố tình trì hoãn, Ban Quản lý các KCN tỉnh đã phải thực hiện việc thu hồi đất và giấy phép đầu tư đối với một loạt dự án. Cụ thể năm 2006, thu hồi đất thuộc dự án xưởng sản xuất bánh kẹo của Cty TNHH thương mại Hà Hưng; năm 2007, thu hồi đất thuộc Dự án Nhà máy chỉ khâu may mặc của Cty TNHH Phú Thái và dự án xưởng sản xuất gạch Granit của Cty cổ phần xây lắp I Nam Định. Năm 2008, thu hồi đất thuộc dự án xưởng sản xuất sợi của doanh nghiệp tư nhân Tràng An. Năm 2009, thu hồi đất thuộc dự án của Cty TNHH Mạnh Dung Anh… Năm 2010, là thời điểm KCN Hoà Xá đã được lấp đầy toàn bộ diện tích. Tuy nhiên, trong tổng số 130 dự án đầu tư, có hàng chục dự án đã hết thời hạn thực hiện đầu tư nhưng chưa hoàn thành. Danh sách các nhà đầu tư này gồm Cty cổ phần Pusco, Cty cổ phần Phú Thái, Tổng Cty cổ phần Dệt may Nam Định, Cty cổ phần Minh Trường Giang, Cty Dệt lụa, Cty khí công nghiệp Việt Nam, Cty cổ phần TCE Vina Denim, Cty TNHH Dongyang Stvina, Cty TNHH may Youngone Nam Định. Ban Quản lý các KCN tỉnh cho biết, trong năm 2010 đã gửi văn bản đến lần thứ 3 yêu cầu các doanh nghiệp này khẩn trương thực hiện dự án, đồng thời ra quyết định thu hồi đất của 2 dự án chậm đầu tư. Theo thống kê, con số diện tích đất bỏ trống do chậm đầu tư nói trên lên tới hàng chục ha. Trong khi đó, tại hội nghị đối thoại giữa Ban Quản lý các KCN, một số ban, ngành chức năng của tỉnh với các doanh nghiệp trong KCN, nhiều doanh nghiệp đã chất vấn đề nghị Ban Quản lý các KCN tỉnh xử lý dứt điểm số dự án chậm đầu tư này vì bản thân họ đang có nhu cầu về đất để mở rộng đầu tư tại KCN Hoà Xá. Cho đến cuối quý I-2011, ngoài Tổng Cty cổ phần Dệt may Nam Định được Chính phủ gia hạn thời gian đầu tư dự án trên diện tích 300 nghìn m2 đến hết năm 2012, thì mới có Cty Dệt lụa đã bắt đầu xây dựng; Cty TNHH Youngone Nam Định đang xây tường rào cho phần diện tích đầu tư chậm tiến độ… Còn lại hầu hết các doanh nghiệp vẫn chưa thấy động tĩnh gì mặc dù đã quá hạn về tiến độ thực hiện dự án (!).
 |
| Dự án Nhà máy Gang thép Cửu Long CVS đã hết hạn đầu tư xây dựng, nhưng đến nay vẫn chưa hoàn thành. |
KCN Mỹ Trung được triển khai tiếp theo sau KCN Hoà Xá. Đến hết năm 2010, KCN này có 10 doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận đầu tư cho 11 dự án, với tổng diện tích trên 25ha (bằng 30% tổng diện tích đất thương phẩm) và tổng vốn đăng ký đạt 1.369 tỷ đồng và 13,3 triệu USD. Cùng với khó khăn của chủ đầu tư là Cty cổ phần CNTT Hoàng Anh dẫn đến tiến độ triển khai đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng KCN chậm (đến nay mới đạt 50% khối lượng) thì tại đây cũng đang xảy ra tình trạng các dự án không bảo đảm tiến độ đầu tư. Trong 11 dự án đã được cấp phép đầu tư thì đến thời điểm này có 6 dự án không hoàn thành tiến độ đầu tư theo kế hoạch. Cụ thể, dự án Nhà máy sản xuất phụ tùng ô tô và linh kiện máy móc xuất khẩu của Cty TNHH Headwork Việt Nam; dự án đầu tư xây dựng trạm chiết nạp LPG của Cty TNHH và thương mại Trung Hiếu; dự án xây dựng nhà máy cáp điện Hoàng Anh của Cty cổ phần dây cáp điện Hoàng Anh; dự án xây dựng nhà máy thép Hoàng Anh Vinashin của Cty cổ phần đầu tư Cửu Long Vinashin và 2 dự án xây dựng nhà máy khí công nghiệp Vinaha, xây dựng xưởng mạ kẽm nhúng nóng của Cty cổ phần vận tải xây dựng Vinaha. Trong số 6 dự án này, chỉ có dự án xây dựng nhà máy thép Hoàng Anh Vinashin có tổng đầu tư trên 900 tỷ đồng, đến nay đã đầu tư 662 tỷ đồng, còn lại 5 dự án đều có mức đầu tư đạt dưới 50%. Cá biệt, dự án xây dựng trạm chiết nạp LPG có thời hạn đầu tư đến hết 2010 nhưng đến nay vẫn chưa triển khai. Hiện Ban Quản lý các KCN tỉnh đã tiếp nhận đơn xin thu hồi đất của dự án xây dựng nhà máy cáp điện Hoàng Anh, 2 dự án của Cty cổ phần vận tải xây dựng Vinaha.
Điều tra của Ban Quản lý các KCN tỉnh cho thấy, hầu hết các doanh nghiệp chậm đầu tư, không đạt yêu cầu cũng như đã bị thu hồi đất đều có khó khăn không đủ điều kiện thực hiện đầu tư. Tuy nhiên, theo phản ánh của nhiều doanh nghiệp thì trong đó có tình trạng doanh nghiệp xin cấp phép đầu tư để đầu cơ, kinh doanh đất tại các KCN. Ngoài ra, còn có tình trạng doanh nghiệp chỉ đăng ký đầu tư nhưng không thực hiện đầu tư cũng không trả đất mà cố tình nấn ná, chây ỳ…
Cần đẩy mạnh xúc tiến đầu tư theo hướng hiệu quả
Đồng chí Nguyễn Việt Thắng, Trưởng Phòng Đầu tư (Ban Quản lý các KCN tỉnh) cho biết: “Đối với 6 dự án tại KCN Mỹ Trung, Ban Quản lý sẽ xem xét từng trường hợp cụ thể để báo cáo với UBND tỉnh tạo điều kiện hỗ trợ các doanh nghiệp vượt qua thời điểm khó khăn để tiếp tục thực hiện dự án. Đối với các doanh nghiệp thực sự không có khả năng hoặc cố tình chậm đầu tư sẽ kiên quyết thu hồi đất, thậm chí liệt vào danh sách hạn chế cho phép đầu tư ở các KCN khác”. Đối với tình trạng chậm đầu tư ở KCN Hoà Xá, đầu năm 2011, Ban Quản lý sẽ tiến hành điều tra, kiểm tra cụ thể ở từng dự án, đồng thời có phương án xử lý như ở KCN Mỹ Trung. Đất thu hồi lại sẽ ưu tiên cho các doanh nghiệp có nhu cầu mở rộng đầu tư.
Đối với vấn đề xúc tiến, thu hút đầu tư, đồng chí Đỗ Huy Thành, Phó Ban Thường trực Ban Quản lý KCN tỉnh cho biết: Để đẩy mạnh tốc độ đầu tư vào các KCN cũng như đạt chỉ tiêu lấp đầy các KCN của tỉnh theo quy hoạch, thì công tác xúc tiến đầu tư hiện nay đang được tập trung cao độ. Ban Quản lý đã làm sách, băng đĩa, in ấn quảng bá, xây dựng trang web giới thiệu về điều kiện đầu tư tại tỉnh ta; chủ động cử lãnh đạo và chuyên viên tham dự các hội nghị hợp tác, xúc tiến do Bộ Kế hoạch - Đầu tư, các Đại sứ quán, các tổ chức quốc tế tại Việt Nam tổ chức. Về biện pháp trực tiếp, ngoài cơ chế ưu đãi của tỉnh thì việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính về đầu tư theo hướng nhanh gọn, khoa học đã được triển khai, đến nay đa phần hồ sơ đăng ký đầu tư đều được giải quyết xong trước thời hạn. Các điều kiện dịch vụ như điện, nước, thông tin, an ninh… được bảo đảm tốt nhất cho nhà đầu tư. Nhờ đó, từ giữa năm 2010, tốc độ đầu tư đã có nhiều khởi sắc, với việc trên 30 nhà đầu tư, trong đó có nhiều nhà đầu tư từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc… đến thăm và tìm kiếm cơ hội đầu tư vào tỉnh ta.
Đẩy mạnh xúc tiến đầu tư là cần thiết, nhưng phải đi đôi với hiệu quả đầu tư. Nói cách khác, chúng ta cần lựa chọn những nhà đầu tư thật sự có năng lực, dự án có tính khả thi cao và hạn chế tối đa tình trạng đăng ký đầu tư dự án để đầu cơ đất trục lợi. Làm được điều này, chính là tạo thêm một sức hút đối với các nhà đầu tư./.
