Ngày 21-8-2017, Đoàn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) của tỉnh đã tiến hành khảo sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, bảo tồn thiên nhiên và phát triển hệ sinh thái tại Vườn quốc gia Xuân Thủy (VQGXT). Tham gia đoàn khảo sát có các đồng chí: Đào Việt Trung, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước; Trương Anh Tuấn, TUV, Phó Trưởng đoàn Đoàn ĐBQH của tỉnh; lãnh đạo Văn phòng Đoàn ĐBQH tỉnh, Sở NN và PTNT.
VQGXT có tổng diện tích tự nhiên 7.100 ha, là khu vực có hệ sinh thái đất ngập nước điển hình ở cửa sông ven biển của miền Bắc Việt Nam và cũng là điểm RAMSAR đầu tiên của Đông Nam Á và duy nhất của Việt Nam trong suốt 16 năm (1989-1995). VQGXT hiện đang được bảo tồn và sử dụng cho nhiều mục đích như: Nghiên cứu khoa học, giáo dục môi trường, phát triển du lịch sinh thái và góp phần phát triển bền vững kinh tế - xã hội của địa phương. Để thực hiện tốt công tác quản lý, bảo tồn thiên nhiên và phát triển hệ sinh thái VQGXT, thời gian qua, Ban quản lý VQGXT đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về bảo tồn thiên nhiên và phát triển hệ sinh thái trong nhân dân. Qua đó đã góp phần nâng cao nhận thức cho cộng đồng khu vực; thu hút cộng đồng tích cực tham gia vào quá trình quản lý nhằm thực hiện tốt mục tiêu bảo tồn và phát triển bền vững tài nguyên môi trường khu vực VQGXT. Bên cạnh đó, Ban quản lý VQGXT cũng đã chủ động phối hợp với cơ quan chức năng tổ chức thực thi các dự án đầu tư; công tác bảo tồn thiên nhiên và phát triển hệ sinh thái, công tác nghiên cứu và phục vụ nghiên cứu khoa học. Trong đó, đã giải phóng mặt bằng (10ha) để xây dựng khu Trung tâm hành chính - dịch vụ của VQGXT; xây dựng khu nhà điều hành; Trung tâm nghiên cứu khoa học thực nghiệm; Bảo tàng thiên nhiên; Trung tâm du khách; Đường công vụ; hệ thống công trình điện nước và công trình phụ trợ ở khu vực trung tâm hành chính dịch vụ, cùng với hệ thống đường tuần tra, cầu cảng và 2 trạm bảo vệ, đài quan sát ở Cồn Ngạn, Cồn Lu… Phối hợp với chính quyền địa phương, Hạt kiểm lâm và BĐBP để chủ động kiểm soát, hạn chế tình trạng khai phá tài nguyên rừng và môi trường rừng; trồng mới và bảo vệ trên 1.000ha rừng ngập mặn; xây dựng thành công mô hình “Đồng quản lý chia sẻ lợi ích và cơ chế tài chính mới”, góp phần định hình chính sách quản lý thích hợp cho khu vực… Bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện cơ chế chính sách đối với bảo tồn thiên nhiên - môi trường ở VQGXT vẫn còn những tồn tại hạn chế như: Sức ép về khai thác tài nguyên tự nhiên của cộng đồng địa phương ngày một gia tăng phức tạp; nhiều yếu tố bất lợi từ biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, bão lũ, thiên tai… tác động tiêu cực đến mục tiêu bảo tồn và phát triển bền vững tài nguyên môi trường của khu vực. Kinh phí, đội ngũ cán bộ thực thi nhiệm vụ bảo tồn thiên nhiên và phát triển hệ sinh thái còn thiếu, chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Các chương trình hỗ trợ phát triển cộng đồng chưa thực sự góp phần giảm sức ép khai thác tài nguyên - môi trường của cộng đồng dân cư vùng đệm lên vùng lõi của VQGXT. Công tác phối hợp hoạt động của các cơ quan, đơn vị, địa phương trong công tác quản lý, bảo vệ VQGXT chưa chặt chẽ, hiệu quả chưa cao...
Tại cuộc khảo sát, Ban quản lý VQGXT đã nêu những đề xuất, kiến nghị với Quốc hội, Chính phủ và các cấp, các ngành chức năng của tỉnh nhằm đẩy mạnh việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, bảo tồn thiên nhiên và phát triển hệ sinh thái tại VQGXT gồm: Sớm hoàn thiện và ban hành Luật Bảo vệ và phát triển rừng (sửa đổi) theo hướng sát thực và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các Ban quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên để các Ban quản lý các Khu rừng đặc dụng có thể giữ gìn và phát huy tốt những giá trị đặc biệt về tài nguyên - môi trường tự nhiên của Quốc gia. Quan tâm đầu tư, hỗ trợ kinh phí và kỹ thuật quản lý tiên tiến cho việc tổ chức và thực hiện tốt mục tiêu quản lý toàn diện và phát triển bền vững các Khu bảo tồn thiên nhiên hiện đại. Tổ chức thực hiện tốt quy chế phối hợp quản lý bảo vệ VQGXT đã được UBND tỉnh phê duyệt để thực hiện hiệu quả các chương trình mục tiêu về quản lý bảo tồn thiên nhiên VQGXT gắn với phát triển bền vững kinh tế - xã hội của cộng đồng khu vực.
Kết quả khảo sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ và phát triển rừng tại VQGXT sẽ là cơ sở để Đoàn ĐBQH của tỉnh tham gia ý kiến vào Dự thảo dự án Luật Bảo vệ và phát triển rừng (sửa đổi) dự kiến được Quốc hội khóa XIV thông qua tại kỳ họp thứ 4./.
Văn Trọng
