Quy định rõ tiêu chuẩn đại biểu Quốc hội

* Chủ tịch nước đề nghị Quốc hội phê chuẩn Công ước về người khuyết tật

Ngày 22-10, ngày làm việc thứ ba, kỳ họp thứ tám, Quốc hội (QH) khóa XIII, các đại biểu QH làm việc tại hội trường, nghe Chính phủ trình dự án Luật TN và MT biển và hải đảo và dự án Luật Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam (sửa đổi); thảo luận một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Tổ chức QH (sửa đổi).

Chính phủ trình hai dự án luật

Các đại biểu QH đã nghe Bộ trưởng TN và MT Nguyễn Minh Quang, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình bày Tờ trình về dự án Luật TN và MT biển và hải đảo; Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của QH Phan Xuân Dũng trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật này; Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Vũ Trọng Kim trình bày Tờ trình về dự án Luật MTTQ Việt Nam (sửa đổi); Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của QH Phan Trung Lý trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật nêu trên.

Dự thảo Luật TN và MT biển và hải đảo quy định về quản lý tổng hợp các hoạt động điều tra cơ bản, nghiên cứu khoa học, khai thác, sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường trong phạm vi vùng bờ, vùng biển và các đảo, quần đảo thuộc chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia của Việt Nam; việc lập, phê duyệt, tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng biển; giao khu vực biển cho tổ chức, cá nhân để khai thác, sử dụng tài nguyên biển thực hiện theo quy định của Luật Biển Việt Nam. Báo cáo thẩm tra dự án luật này nêu rõ: Quản lý tổng hợp TN và MT biển là phương thức quản lý theo phương châm không làm thay quản lý ngành, lĩnh vực mà đóng vai trò định hướng, điều phối các hoạt động quản lý ngành, lĩnh vực; giúp khắc phục các xung đột, mâu thuẫn trong quản lý ngành, sử dụng hợp lý, hiệu quả và bảo vệ TN và MT và các hệ sinh thái biển, thống nhất các hoạt động quản lý từ Trung ương đến địa phương, bảo đảm phát triển bền vững biển và hải đảo. Do vậy, Luật này không mâu thuẫn, chồng chéo với các luật chuyên ngành mà cùng với các luật chuyên ngành tạo thành hệ thống pháp luật đồng bộ để quản lý TN và MT biển bảo đảm hiệu quả.

Tờ trình dự án Luật MTTQ Việt Nam (sửa đổi) nêu rõ, Luật sửa đổi phải kế thừa những quy định đã thực hiện ổn định, phù hợp; sửa đổi những quy định còn hạn chế, vướng mắc trong thực tiễn thi hành luật hiện hành; nâng cao tính quy phạm của các điều, khoản của Luật; bảo đảm phát huy truyền thống, kinh nghiệm tổ chức và hoạt động của Mặt trận trong 84 năm qua; đổi mới về tổ chức, nội dung, phương thức và cơ chế hoạt động để phù hợp chức năng, nhiệm vụ của MTTQ Việt Nam trong tình hình mới. Báo cáo thẩm tra dự án Luật nhấn mạnh: Để MTTQ Việt Nam tiếp tục phát huy và nâng cao vai trò, trách nhiệm của Mặt trận, cần tiếp tục nghiên cứu, quy định cụ thể hơn cơ chế để MTTQ Việt Nam tham gia hoạt động, nhất là hoạt động giám sát, phản biện xã hội; quy định rõ trách nhiệm, mối quan hệ công tác giữa MTTQ Việt Nam với các thành viên của Mặt trận; phân định rõ phạm vi điều chỉnh của Luật này với các luật chuyên ngành có liên quan.

Nâng cao chất lượng hoạt động của các đại biểu Quốc hội

Buổi chiều, các đại biểu thảo luận về dự thảo Luật Tổ chức QH (sửa đổi). Các đại biểu QH: Nguyễn Tiến Sinh (Hòa Bình), Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình), Bùi Văn Phương (Ninh Bình), Nguyễn Anh Sơn (Nam Định)... nhấn mạnh yêu cầu tăng cường tính chuyên nghiệp cho đại biểu QH để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của QH. Nhiều ý kiến tán thành quy định về đại biểu QH trong dự thảo Luật, tiếp tục làm rõ vai trò của đại biểu; khắc phục cơ chế hoạt động của đại biểu QH thời gian qua còn nặng về hành chính; quyền hạn của đại biểu chưa rõ ràng; số lượng đại biểu QH chuyên trách tuy có tăng nhưng chưa đáng kể,...

Một số ý kiến thống nhất quan điểm, cần có điều luật riêng về bộ máy QH để có cái nhìn tổng quát về bộ máy của QH. Đại biểu Nguyễn Tiến Sinh (Hòa Bình) cho rằng, việc nâng cao chất lượng của đại biểu QH rất quan trọng. Đại biểu QH phải nói được tiếng nói của cử tri, của công bằng, lẽ phải. Do đó, tiêu chuẩn của đại biểu phải quy định chặt chẽ để chọn được người tiêu biểu cả về đức, tài. Dự thảo Luật cần quy định rõ tiêu chuẩn đại biểu, đề cao tính trí tuệ, bản lĩnh, có ảnh hưởng và uy tín tốt trong nhân dân.

Một số đại biểu tán thành quy định về chức năng nhiệm vụ của đại biểu QH như trong dự thảo luật, theo hướng mở rộng quyền của đại biểu QH tham gia Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của QH. Thời gian tới, cần tăng tỷ lệ đại biểu QH chuyên trách. Tuy nhiên, có đại biểu cho rằng, số đại biểu QH chuyên trách không nên tập trung quá nhiều ở Trung ương; mà cần nâng lên số đại biểu QH chuyên trách ở các địa phương. Bên cạnh đó, cần nhấn mạnh yêu cầu bảo đảm tính độc lập và quyền thể hiện chính kiến của đại biểu QH trong mọi lĩnh vực, từ lập pháp đến giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước. Thực tế cho thấy, cơ chế hoạt động hiện nay của đại biểu QH chuyên trách vẫn mang nặng tính hành chính và công chức, chưa phát huy được tư duy độc lập. Ngoài tiêu chuẩn chung của đại biểu QH, các đại biểu QH chuyên trách phải đáp ứng một số tiêu chí khác, phải là chuyên gia giỏi trong lĩnh vực của mình, phát huy được vai trò tích cực trong xây dựng pháp luật và giám sát.

Đề cập trách nhiệm của đại biểu QH trong việc tiếp công dân và xử lý khiếu nại, tố cáo của công dân, đại biểu Nguyễn Thái Học (Phú Yên) cho rằng: Trong trường hợp xét thấy cần thiết, đại biểu QH có quyền gặp người đứng đầu để giải quyết. Quy định vừa qua khó khả thi vì trong nhiều trường hợp, người đứng đầu từ chối hoặc xin khất trả lời. Theo đại biểu, dự thảo Luật cần nêu đại biểu QH có quyền yêu cầu người đứng đầu các cơ quan giải thích, làm rõ cơ sở pháp lý của vụ việc cần giải quyết.

Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh ta trong phiên họp toàn thể tại hội trường. Ảnh: Văn phòng Đoàn ĐBQH

Tiếp tục Chương trình làm việc, ngày 23-10, ngày làm việc thứ tư, kỳ họp thứ tám, QH khóa XIII, các đại biểu QH làm việc tại hội trường nghe Tờ trình về việc phê chuẩn Công ước của LHQ về Quyền của người khuyết tật; Tờ trình về việc phê chuẩn Công ước của LHQ về chống tra tấn và các hình thức đối xử hoặc trừng phạt tàn bạo, vô nhân đạo hoặc hạ nhục con người; thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật BHXH (sửa đổi).

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã trình bày Tờ trình về việc phê chuẩn Công ước của LHQ về Quyền của người khuyết tật.

Ngày 21-4-2014, Chính phủ có Tờ trình số 102/TTr-CP đề nghị Chủ tịch nước trình Quốc hội phê chuẩn Công ước của LHQ về Quyền của người khuyết tật.

Theo Tờ trình, Công ước của LHQ về Quyền của người khuyết tật được Đại hội đồng LHQ thông qua ngày 13-12-2006, là Công ước quốc tế toàn diện nhất về bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người khuyết tật. Tính đến tháng 3-2014, trên thế giới đã có 158 quốc gia ký Công ước và 141 quốc gia đã phê chuẩn Công ước này. Trong khối ASEAN, đã có 8 nước phê chuẩn Công ước, 2 nước đã ký Công ước nhưng chưa phê chuẩn là Việt Nam và Bru-nây. Việt Nam đã ký Công ước Quyền của người khuyết tật vào ngày 22-10-2007. Việc phê chuẩn Công ước này là bước hoàn thành thủ tục để Việt Nam trở thành thành viên Công ước.

Công ước Quyền của người khuyết tật là một điều ước quốc tế về nhân quyền. Công ước xác định các quyền của người khuyết tật và nghĩa vụ của các quốc gia tham gia Công ước nhằm bảo vệ và đẩy mạnh các quyền này.

Việc phê chuẩn Công ước vào thời điểm hiện nay của Nhà nước ta là rất quan trọng, nhằm thực hiện đúng cam kết của quốc gia, tạo cơ sở cho việc tăng cường đối thoại về nhân quyền và trao đổi với các nước, các tổ chức quốc tế về nhân quyền. Việc phê chuẩn Công ước Quyền của người khuyết tật sẽ là một cam kết chính trị mạnh mẽ của Việt Nam trong bảo vệ và thúc đẩy sự phát triển vì lợi ích dành cho người khuyết tật.

Đây cũng là một trong những căn cứ pháp lý để Việt Nam khẳng định quan điểm của mình đối với thế giới trong lĩnh vực người khuyết tật nói riêng và nhân quyền nói chung, có ý nghĩa quan trọng khi Việt Nam đã trở thành thành viên Hội đồng nhân quyền của LHQ nhiệm kỳ 2014-2016.

Khi phê chuẩn Công ước Quyền của người khuyết tật, Chính phủ kiến nghị không bảo lưu điều khoản nào của Công ước và kiến nghị nên tuyên bố như sau: "Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tuyên bố tôn trọng và bảo vệ quyền và lợi ích của người khuyết tật phù hợp với pháp luật trên tất cả các lĩnh vực bình đẳng như người không có khuyết tật".

Công ước của LHQ về Quyền của người khuyết tật là điều ước quốc tế về quyền con người, do đó căn cứ quy định tại khoản 14 Điều 70 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam sửa đổi năm 2013, Chủ tịch nước trân trọng đề nghị QH xem xét, quyết định phê chuẩn Công ước.

Báo cáo một số vấn đề về việc phê chuẩn Công ước của LHQ về Quyền của người khuyết tật do Bộ trưởng Bộ LĐ-TB và XH Phạm Thị Hải Chuyền trình bày cho biết, Việt Nam đã ký Công ước của LHQ về Quyền của người khuyết tật vào ngày 22-10-2007. Tuy nhiên, tại thời điểm đó, do hệ thống pháp luật Việt Nam về người khuyết tật còn một số hạn chế nhất định, đặc biệt là Pháp lệnh Về người tàn tật năm 1998, nên cần có thời gian để sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với quy định của Công ước về Quyền của người khuyết tật. Đến nay, hệ thống pháp luật về người khuyết tật của nước ta đã tương đối hoàn thiện và cơ bản phù hợp với Công ước.

Theo quy định của Công ước Quyền của người khuyết tật về việc chấp nhận ràng buộc, Công ước này phải được các quốc gia ký kết phê chuẩn. Vì vậy, căn cứ vào Điều 30 và Điều 32 của Luật Ký kết, gia nhập và thực hiện điều ước quốc tế năm 2005, Bộ LĐ-TB và XH xin kiến nghị Chính phủ trình Chủ tịch nước phê chuẩn Công ước Quyền của người khuyết tật tại thời điểm hiện nay (năm 2014).

Chính phủ cũng cho biết về cơ bản, pháp luật Việt Nam tương thích với các quy định của Công ước Quyền của người khuyết tật. Tuy nhiên, để đảm bảo thực thi đầy đủ Công ước Quyền của người khuyết tật vào thực tiễn, Bộ LĐ-TB và XH kiến nghị về việc sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện một số vấn đề như: Thống nhất sử dụng thuật ngữ “khuyết tật” trong toàn hệ thống pháp luật để phù hợp với khái niệm người khuyết tật quy định tại Điều 1 và Điều 2 của Công ước; Đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện lộ trình cải tạo nhà chung cư, trụ sở làm việc, công trình công cộng theo quy định tại Luật Người khuyết tật để phù hợp với quy định tại Điều 9 của Công ước; Tăng cường hơn nữa việc thực hiện chính sách ưu đãi đối với cán bộ, giáo viên, giảng viên tham gia giáo dục hòa nhập, giáo dục bán hòa nhập người khuyết tật; Nghiên cứu có chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với người khuyết tật nặng trong khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe.

Việt Nam cũng cần nghiên cứu mở rộng việc miễn trừ lệ phí đăng ký khai sinh cho trẻ em khuyết tật để cải thiện tình hình đăng ký khai sinh cho trẻ em khuyết tật; Nghiên cứu quy định về việc tuyển dụng người khuyết tật vào khu vực công và bảo đảm có sự điều chỉnh hợp lý tại nơi làm việc để tạo điều kiện cho người khuyết tật làm việc... để đảm bảo thực thi đầy đủ Công ước Quyền của người khuyết tật./.

Theo: Nhân Dân