Ai đã từng có những năm tháng tuổi thơ sống ở quê thì hàng rào dâm bụt là một hình ảnh quá đỗi thân thương và gần gũi. Dù loài hoa ấy chẳng có hương thơm nhưng màu đỏ tươi rói và sức sống mãnh liệt của nó đã tô điểm, làm tươi thắm cuộc sống nơi quê nghèo một thuở.
Ngày trước, ở các vùng quê khoảng cách giữa nhà nọ với nhà kia chỉ là những hàng rào dâm bụt xanh biếc quanh năm. Trẻ con muốn sang chơi nhà nhau, chỉ cần vén chỗ rào thành một lỗ hổng, thế là thoải mái chui qua chui lại. Rồi những lúc vì những dỗi hờn con trẻ, cái ranh giới mong manh ấy cũng tạm thời bị chặn lại, cho đến khi một trong hai đứa nhượng bộ làm lành. Người lớn cũng tiện không kém khi đứng cạnh hàng rào dâm bụt, gọi với sang nhà hàng xóm xin chút mắm, chút muối hoặc vay vài bơ gạo. Các cụ ông có ấm chè tươi nóng hổi vừa hãm hay các bà, các mẹ có nồi khoai lang luộc còn bốc khói cũng chỉ cần ra ngoài hàng rào, ới nhau một tiếng, lát sau mọi người đã tụ họp đông đủ, cùng nhau “chia ngọt sẻ bùi”. Lá cây dâm bụt vốn mát và lành nên những khi giao mùa khan hiếm rau xanh, người quê thường hái nắm lá bánh tẻ, nấu cùng tép khô giã nhỏ là có nồi canh ngon. Vị hơi nhần nhận đắng của canh rau dâm bụt ai đã từng ăn một lần thường rất khó quên. Mùa hè, hoa dâm bụt nở rộ làm rực rỡ cả lối ngõ. Những bông hoa như chiếc chuông đỏ thắm đung đưa trong gió, có sức cuốn hút kỳ lạ. Bên hàng rào dâm bụt vốn chẳng mấy khi vắng bóng trẻ con, nay càng trở nên đông vui, rộn rã. Mấy bé gái hái lá làm tiền chơi trò buôn bán. Mấy cậu bé trai nghịch ngợm thì ngắt từng cánh hoa, dán đầy lên mi mắt, lên trán, giả làm các nhân vật trung thần trong các tích tuồng, khiến lũ bạn cười ngặt nghẽo. Chơi chán, chúng ngắt hoa ra khỏi đài và thích thú mút chút mật ngọt lịm đọng nơi cuống hoa.
Bây giờ về quê, nhiều nơi chẳng còn thấy màu xanh mướt mát của hàng rào dâm bụt thân quen một thuở. Đường bê tông bỏng rát chân những ngày nắng nóng khiến mọi người không còn những phút giây thảnh thơi vừa đi vừa ngắm cảnh. Nhiều nhà, tường hoa cắm chi chít mảnh chai liền kề với cổng sắt im lìm khiến ta có cảm giác tình làng nghĩa xóm bớt đi phần gần gũi. Lại nao lòng nhớ đến hàng rào dâm bụt xưa…
Lam Hồng
