Trần Văn Phiệt
Phó Chủ tịch Phụ trách Liên minh HTX tỉnh
Những năm qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách, tạo động lực quan trọng góp phần đổi mới, phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động của kinh tế tập thể (KTTT), hợp tác xã (HTX). Qua đó, Liên minh HTX tỉnh cùng các HTX, các đơn vị thành viên đã phát huy tiềm năng thế mạnh của địa phương, từng bước vươn lên đạt được những kết quả quan trọng.
 |
| Sản xuất rau sạch tại HTX sản xuất, kinh doanh dịch vụ đa ngành nghề xã Yên Mỹ (Ý Yên). Ảnh: Lam Hồng |
Toàn tỉnh hiện có 456 HTX và 60 tổ hợp tác đang hoạt động có thông báo với UBND cấp xã theo Nghị định 77/2019/NĐ-CP. Hầu hết HTX đã đăng ký và chuyển đổi hoạt động theo mô hình HTX kiểu mới, phù hợp với Luật HTX năm 2012. Trong đó, lĩnh vực nông nghiệp có 351 HTX. Các HTX đã tổ chức tốt các hoạt động dịch vụ thiết yếu phục vụ sản xuất; tích cực áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới vào sản xuất. Nhiều HTX phối hợp với UBND cấp xã vận động các hộ nông dân dồn điền đổi thửa, hình thành các cánh đồng lớn, tạo điều kiện đầu tư máy móc thiết bị, mở rộng hoạt động, nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng cường liên doanh, liên kết với các doanh nghiệp thực hiện các chuỗi sản xuất, tiêu thụ nông sản bền vững, tạo thêm việc làm, nâng cao thu nhập cho các hộ thành viên. Các HTX nuôi trồng, đánh bắt, chế biến thủy hải sản được chú trọng phát triển, mang lại nhiều lợi ích cho thành viên. Các HTX chăn nuôi gia súc, gia cầm tập trung theo hướng mô hình trang trại thực phẩm an toàn, liên kết chuỗi, cung ứng cho thị trường sản phẩm sạch, gắn sản xuất với bảo vệ môi trường. Ở lĩnh vực tiểu thủ công nghiệp, thương mại, dịch vụ, môi trường có 28 HTX. Các HTX đã phát huy nội lực, đổi mới cung cách làm ăn, phương thức hoạt động, bổ sung ngành nghề, tiếp tục duy trì sản xuất, kinh doanh, góp phần giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho thành viên và người lao động. Điển hình như HTX cổ phần dệt may Bình Định (Trực Ninh); HTX dệt may Hoàng Mai (Nghĩa Hưng); HTX nước sạch và môi trường Sông Đào, HTX mộc Sơn Lâm (Nam Trực); HTX môi trường Hồng Đông (Hải Hậu); HTX nông nghiệp và cơ khí Xuân Tiến (Xuân Trường); HTX gỗ mỹ nghệ Hoành Nha (Giao Thủy). Lĩnh vực giao thông vận tải có 19 HTX đang hoạt động với 898 thành viên, gần 2.000 lao động; tiêu biểu như: HTX vận tải Hòa Bình (thành phố Nam Định); HTX vận tải đường bộ Quỹ Nhất (Nghĩa Hưng); HTX giao thông vận tải Liên Thanh (Vụ Bản)... Để nâng cao hiệu quả kinh tế và phát triển bền vững, các HTX đã đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh gắn với chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực. Đến nay có 71 HTX thực hiện liên kết với các doanh nghiệp trong sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản cho các hộ thành viên; trong đó có 69 HTX nông nghiệp; 30 HTX liên kết theo chuỗi giá trị. Năm 2020, có 20 HTX ứng dụng công nghệ cao. KTTT của tỉnh tiếp tục đổi mới, phát triển cả về số lượng và chất lượng, xuất hiện nhiều loại hình, mô hình hoạt động hiệu quả đã khẳng định ngày càng rõ nét vị trí, vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội địa phương, xây dựng nông thôn mới, tạo việc làm, giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội. KTTT với nòng cốt là HTX đã thực hiện vai trò hỗ trợ, thúc đẩy các HTX thành viên phát triển; tăng cường mối liên kết trong nội bộ HTX và giữa HTX với các tổ chức kinh tế khác, từ đó nâng cao sức cạnh tranh của HTX và các HTX thành viên trên thị trường. Lợi ích mang lại cho thành viên là chi phí đầu vào thấp hơn 8%, chất lượng sản phẩm cao, giá bán tăng, thu nhập của thành viên tăng 30%. Các HTX còn tích cực tham gia Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm”; đến nay đã có 6 HTX với 14 sản phẩm được xếp hạng OCOP 3 sao cấp tỉnh (chiếm 22%/tổng số sản phẩm OCOP đã xếp hạng trong toàn tỉnh).
Đạt được kết quả trên, cùng với việc Đảng và Nhà nước ban hành nhiều chủ trương, chính sách nhất quán thúc đẩy phát triển KTTT, HTX, Liên minh HTX tỉnh đã đẩy mạnh các hoạt động tư vấn, hỗ trợ HTX, các đơn vị thành viên; chủ động tham mưu, đề xuất với Tỉnh ủy, UBND tỉnh về công tác quản lý, giải quyết những khó khăn vướng mắc của khu vực KTTT. Trong 5 năm qua, Liên minh HTX tỉnh phối hợp với Trường Bồi dưỡng cán bộ (Liên minh HTX Việt Nam) tổ chức 40 lớp bồi dưỡng kiến thức quản lý, điều hành cho gần 2.500 lượt cán bộ hội đồng quản trị, giám đốc, kế toán, ban kiểm soát; hơn 10 lớp bồi dưỡng cho thành viên các HTX trong tỉnh; tổ chức cho các thành viên tham quan học tập thực tế tại các mô hình HTX tiêu biểu; qua đó giúp đội ngũ cán bộ chủ chốt các HTX nâng cao năng lực quản lý, tổ chức sản xuất, kinh doanh hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, Liên minh HTX tỉnh đã khai thác, tranh thủ các nguồn lực từ các chương trình, dự án, tháo gỡ khó khăn về vốn, giúp nhiều HTX đầu tư mở rộng quy mô sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, từng bước tìm được chỗ đứng trên thị trường, xây dựng thương hiệu HTX. Với tổng nguồn vốn từ Quỹ quốc gia giải quyết việc làm 2,8 tỷ đồng được Liên minh HTX Việt Nam phân bổ và ủy thác cho vay, Liên minh HTX tỉnh đã phối hợp với Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh triển khai 20 dự án của các HTX cho 130 lượt thành viên vay với số vốn quay vòng trên 7 tỷ đồng để đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, mua máy móc, công cụ, xây dựng nhà kho, mua giống cây, con phát triển sản xuất, kinh doanh. Từ năm 2018, Liên minh HTX tỉnh thường xuyên nắm bắt nhu cầu tư vấn, hướng dẫn HTX xây dựng phương án đầu tư khả thi; giới thiệu và phối hợp với Quỹ hỗ trợ Liên minh HTX Việt Nam cho 7 HTX vay vốn đầu tư trung hạn với tổng số vốn đã giải ngân được 17,43 tỷ đồng. Bên cạnh đó, Liên minh HTX tỉnh phối hợp với các cơ quan nghiên cứu, Sở Khoa học và Công nghệ tổ chức tư vấn, tập huấn cho các HTX đã có sản phẩm chủ lực, chủ động tổ chức sản xuất, xây dựng thương hiệu sản phẩm, làm tem, nhãn, bao bì, thủ tục hồ sơ đăng ký chất lượng sản phẩm, bảo hộ sở hữu trí tuệ và truy xuất nguồn gốc sản phẩm...; tư vấn để các HTX áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, chuyển đổi sang mô hình sản xuất hữu cơ mang lại giá trị kinh tế cao cho thành viên. Đến nay đã có 69 HTX với trên 200 sản phẩm đang hoàn thiện quy chuẩn chất lượng sản phẩm, tem, nhãn, mác, bảo hộ sở hữu trí tuệ trong nước. Hàng năm, Liên minh HTX tỉnh phối hợp với Sở Công Thương tổ chức cho các HTX tham gia các hội chợ xúc tiến thương mại; tham dự hội nghị, hội thảo giữa các doanh nghiệp với các HTX trong và ngoài tỉnh; qua đó đã có nhiều HTX ký được hợp đồng liên doanh, liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm với các doanh nghiệp xây dựng chuỗi giá trị. Đặc biệt, từ năm 2018-2020, Liên minh HTX tỉnh đã lựa chọn các HTX đủ tiêu chí, đề nghị Liên minh HTX Việt Nam trực tiếp hỗ trợ xây dựng mô hình sản xuất gắn với chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực. Bằng hình thức cử các chuyên gia về tư vấn trực tiếp, tổ chức tập huấn kỹ năng, kiến thức cho thành viên và hỗ trợ kinh phí gần 1 tỷ đồng để đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, kết quả đã xây dựng thành công 3 mô hình tại các HTX: Sản xuất, kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Toàn Thắng (Hải Hậu) với mô hình chuỗi giá trị gạo đặc sản “Tám xoan bao tử”; HTX sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nuôi trồng thủy sản Xuân Hòa xây dựng chuỗi giá trị cá lăng; HTX dịch vụ nông nghiệp và cơ khí Xuân Tiến với mô hình chuỗi giá trị cho sản phẩm bánh đa nem và mì gạo, phát triển sản phẩm làng nghề truyền thống Kiên Lao (Xuân Trường). Ngoài ra, Liên minh HTX tỉnh tích cực tư vấn, hỗ trợ cùng với các ngành, các địa phương xây dựng hơn 20 mô hình HTX sản xuất nông nghiệp hoạt động hiệu quả gắn với chuỗi giá trị. Điển hình như HTX nông nghiệp Nghĩa Bình (Nghĩa Hưng), HTX Cựu chiến binh Vạn Xuân Trường (Vụ Bản) với mô hình gạo thảo dược hữu cơ; HTX chăn nuôi Yên Lợi (Ý Yên) với chuỗi “Thịt lợn sạch Nam Sơn”; HTX nông nghiệp Nam Cường (Ý Yên) với mô hình sản xuất rau an toàn theo công nghệ Nhật Bản; HTX thanh niên Tân Tiến (Ý Yên) với chuỗi rau an toàn chất lượng cao; Chuỗi chế biến thủy hải sản của HTX thủy sản Hải Điền, HTX Tiến Đạt (Hải Hậu); Chuỗi sản xuất miến dong của HTX Liên Minh (Hải Hậu); Chuỗi trồng và chế biến nấm của HTX Linh Phát (Hải Hậu), HTX Tuấn Hiệp (Giao Thủy); HTX nông nghiệp Trường Xuân (Giao Thủy) áp dụng các biện pháp sản xuất nông nghiệp công nghệ cao với các giống cây trồng có giá trị vào sản xuất...
Thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh tiếp tục củng cố, nâng cao hiệu quả KTTT, HTX; từng bước khẳng định vị trí, vai trò nền tảng của khu vực KTTT, HTX trong phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, nông thôn mới nâng cao. Phấn đấu mỗi năm thành lập mới từ 10 HTX trở lên, thành lập mới 50 tổ hợp tác trở lên có thông báo về hoạt động theo Nghị định số 77/2019/NĐ-CP ngày 10-10-2019 của Chính phủ. Đẩy mạnh xây dựng mô hình HTX phát triển sản xuất gắn với chuỗi giá trị hàng hóa chủ lực, tập trung cho sản phẩm OCOP; mỗi năm xây dựng từ 2-3 chuỗi mới, có từ 10-15 sản phẩm được xếp hạng OCOP 3 sao cấp tỉnh. Tích cực tham gia các hoạt động kết nối giao thương quảng bá sản phẩm chủ lực của HTX. Hàng năm có từ 15-20 HTX tham gia các hội chợ trong và ngoài tỉnh; có ít nhất 1 HTX có sản phẩm đủ điều kiện tham gia hội chợ quốc tế. Duy trì và phát huy các điển hình tiên tiến hiện có; mỗi năm có thêm từ 5-10 HTX điển hình tiên tiến mới trong các lĩnh vực./.
