Sau hoàn thành xây dựng nông thôn mới (NTM), các huyện, thành phố đều tập trung xây dựng NTM kiểu mẫu, nâng cao; trong đó chú trọng cải tạo cảnh quan, bảo vệ môi trường do đây là một tiêu chí quan trọng, khó thực hiện.
 |
| Người dân xã Yên Thắng (Ý Yên) thường xuyên dọn rác thải, vệ sinh môi trường nơi sinh sống. |
Sở TN và MT cùng các huyện, thành phố đã tích cực chỉ đạo, đôn đốc, hướng dẫn các xã, thị trấn thực hiện tiêu chí môi trường với các chỉ tiêu thành phần theo đúng Quyết định số 12/2018/QĐ-UBND ngày 6-6-2018 của UBND tỉnh gồm: cảnh quan môi trường nông thôn thường xuyên “sáng - xanh - sạch - đẹp”; có mô hình phân loại rác thải tại nguồn từ cấp thôn/xóm trở lên; các khu dân cư tập trung có hệ thống thu gom nước thải, tiêu thoát nước mưa, nước thải đã qua xử lý trước khi đổ ra kênh mương; các hộ gia đình đảm bảo “3 sạch” (sạch nhà - sạch bếp - sạch ngõ); xã có hoạt động xử lý rác thải thân thiện với môi trường; phải duy trì thường xuyên hoạt động thu gom, vận chuyển xử lý rác thải; tỷ lệ thu gom, xử lý rác thải trên địa bàn xã đạt 90% trở lên. Tuy nhiên việc thực hiện tiêu chí môi trường trong chương trình xây dựng NTM kiểu mẫu, nâng cao tại nhiều địa phương vẫn còn một số bất cập. Trong đó, hoạt động thu gom, xử lý rác thải tại nhiều địa bàn nông thôn chưa đạt kết quả cao. Ý thức của một bộ phận người dân chưa cao; còn tình trạng xả rác tự do ra môi trường; nhiều khu thu gom xử lý rác thải đã quá tải, không đảm bảo về môi trường; nhiều địa phương chưa đầu tư hệ thống xử lý nước thải trong khu dân cư... Đặc biệt, theo Quyết định số 30/2020/QĐ-UBND ngày 25-12-2020 của UBND tỉnh sửa đổi, bổ sung một số quy định của Bộ Tiêu chí xã NTM nâng cao trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2018-2020 quy định: có 50% số thôn, xóm trở lên triển khai phân loại rác thải tại nguồn và xử lý rác thải hữu cơ thành phân bón tại hộ gia đình và cộng đồng. Trong khi đó, mục tiêu đến năm 2025 trên địa bàn tỉnh có 70% số xã, thị trấn trở lên đạt chuẩn NTM nâng cao; 25% số xã, thị trấn trở lên đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; ít nhất 5 huyện đạt chuẩn NTM nâng cao; huyện Hải Hậu được công nhận huyện NTM kiểu mẫu. Do vậy, việc thực hiện các chỉ tiêu môi trường, trong đó bao gồm việc triển khai hiệu quả việc phân loại, xử lý rác thải hữu cơ vẫn là thách thức của các địa phương trong thời gian tới. Tại Vụ Bản, đến cuối năm 2020, qua kiểm tra huyện xác định vẫn còn tình trạng xả thải bừa bãi ra môi trường; mô hình phân loại, thu gom xử lý rác thải sinh hoạt tại hộ gia đình hiệu quả còn thấp và chưa được nhân rộng; các khu xử lý rác thải tập trung đa số vận hành không đúng quy trình; lò đốt rác thải sinh hoạt có nơi hoạt động cầm chừng do đã xuống cấp, hư hỏng hoặc thiếu kinh phí vận hành, gây nguy cơ ô nhiễm môi trường và lãng phí đất đai; còn tình trạng xe chở đầy nguyên vật liệu xây dựng nhưng che đậy không đảm bảo, làm vương vãi ảnh hưởng đến môi trường và đời sống sinh hoạt của nhân dân ở một số địa phương; chương trình “xanh - sạch - đẹp”, phong trào đường hoa, cây cảnh đã được các đoàn thể, nhân dân quan tâm đầu tư xây dựng song công tác chăm sóc, bảo vệ và nhân rộng mô hình còn hạn chế. Huyện Hải Hậu là địa phương tiên phong và đạt nhiều kết quả tích cực nhất của tỉnh trong thực hiện tiêu chí môi trường; được tỉnh lựa chọn thực hiện Đề án xây dựng thí điểm mô hình huyện NTM kiểu mẫu “sáng - xanh - sạch - đẹp để phát triển bền vững” giai đoạn 2019-2025. Huyện rất tích cực chỉ đạo, bố trí hợp lý nguồn kinh phí hỗ trợ, thúc đẩy các xã, thị trấn khắc phục các bất cập trong thực hiện tiêu chí môi trường theo Đề án. Đến đầu tháng 3-2021, qua đôn đốc, kiểm tra huyện xác định vẫn còn 11 xã chưa lập phương án bảo vệ môi trường làng nghề theo quy định gồm: Hải Hưng, Hải Tân, Hải Phong, Hải Ninh, Hải Giang, Hải Phú, Hải Cường, Hải Bắc, Hải Phúc, Hải Quang, Hải Hòa; 13 xã chưa có hệ thống xử lý nước thải trong khu dân cư gồm: Hải Nam, Hải Tân, Hải Phong, Hải Ninh, Hải Giang, Hải Phú, Hải Cường, Hải Bắc, Hải Lộc, Hải Thanh, Hải Quang, Hải Châu, Hải Hòa; 11 xã chưa hợp đồng với đơn vị có đủ chức năng thu gom, xử lý bao bì thuốc bảo vệ thực vật gồm: Hải Nam, Hải Tân, Hải Phong, Hải Ninh, Hải Giang, Hải Phú, Hải Cường, Hải Bắc, Hải Lộc, Hải Quang, Hải Hòa; 8 xã đã có mô hình phân loại rác thải tại nguồn nhưng số hộ dân tham gia chưa đạt 50% tổng số hộ toàn xã gồm: Hải Hưng, Hải Nam, Hải Phong, Hải Ninh, Hải Phú, Hải Cường, Hải Anh, Hải Hòa; các xã chưa xây dựng khuôn viên khu xử lý rác thải theo quy định gồm: Hải Tân, Hải Phong, Hải Ninh, Hải Giang, Hải Phú, Hải Bắc, Hải Thanh.
Để nâng cao kết quả thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng NTM kiểu mẫu, nâng cao, UBND tỉnh đã yêu cầu Chủ tịch UBND các huyện, thành phố chịu trách nhiệm toàn diện về công tác bảo vệ môi trường, phân loại, thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải trên địa bàn quản lý; tập trung đôn đốc, chỉ đạo, hướng dẫn khắc phục những hạn chế tồn tại. Chủ trì, phối hợp với Sở TN và MT, các đơn vị có liên quan tổ chức tuyên truyền, nâng cao nhận thức người dân về phân loại rác thải tại nguồn, thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải. Tổ chức đánh giá các mô hình phân loại rác thải tại nguồn trên địa bàn, trên cơ sở đó xây dựng kế hoạch, lộ trình cụ thể triển khai thực hiện; phấn đấu nâng nhanh số thôn/xóm tham gia thực hiện phân loại và xử lý rác thải tại nguồn. Tạo điều kiện cho các đơn vị, doanh nghiệp đầu tư hoạt động theo hướng chuyên môn hóa; khuyến khích các HTX dịch vụ nông nghiệp đảm nhận nhiệm vụ thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải; kiểm soát, đảm bảo hoạt động thu gom, vận chuyển xử lý rác thải dưới sự điều hành của UBND xã, thị trấn. Đầu tư nâng cấp, xây dựng các khu xử lý rác thải của các xã, thị trấn theo hướng thân thiện với môi trường, xây dựng bể ủ làm phân vi sinh để xử lý rác hữu cơ dễ phân hủy; quy hoạch đất để xây dựng các khu xử lý rác thải tập trung quy mô liên xã, liên vùng. Khẩn trương đẩy nhanh tiến độ hoàn tất xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung trong khu dân cư trước khi thải vào kênh mương, ao hồ theo đúng hướng dẫn 813/SNN-VPĐP của Sở NN và PTNT. Tập trung lập phương án bảo vệ môi trường làng nghề theo quy định. Nâng cao chất lượng duy trì các chương trình, hoạt động cải tạo cảnh quan môi trường theo tiêu chuẩn “sáng - xanh - sạch - đẹp” với các quy chuẩn: Các tuyến đường có dải cây xanh (trừ các tuyến không còn lề đường), đường trong khu dân cư có điện chiếu sáng, có các tuyến đường hoa; định kỳ phát động tổng vệ sinh trên địa bàn kết hợp với trồng, chăm sóc cây, hoa ở lề đường; xây dựng các tuyến đường, tuyến kênh tự quản có đơn vị quản lý, thực hiện công tác vệ sinh môi trường thường xuyên./.
Bài và ảnh: Thanh Thúy
