Yên Cường phát triển nông nghiệp hữu cơ tuần hoàn

Là một trong những địa phương có truyền thống thâm canh nông nghiệp của huyện Ý Yên nên trình độ, khả năng canh tác của người dân xã Yên Cường (Ý Yên) khá cao. Kết quả sản xuất lúa, màu của Yên Cường trong những năm gần đây luôn dẫn đầu huyện. Đến nay, xã đã có 9 nông sản đạt tiêu chuẩn sản phẩm OCOP, bao gồm 8 sản phẩm rau, củ, quả và một sản phẩm chế biến dầu lạc. Các sản phẩm trên có thị trường tiêu thụ ổn định, tương ứng với năng lực sản xuất của địa phương. Xã đã quy hoạch được 4 vùng sản xuất tập trung, bao gồm: Vùng sản xuất giống lúa rộng 35ha; vùng sản xuất lạc thương phẩm và nhân giống lạc rộng 32ha; vùng sản xuất rau an toàn rộng 20ha và vùng sản xuất khoai tây thương phẩm quy mô 25ha. Tại các vùng quy hoạch, xã đã đầu tư cải tạo nâng cấp hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng tương đối hoàn chỉnh, đáp ứng yêu cầu tưới, tiêu nước phục vụ sản xuất nông sản hàng hóa…

Xã viên HTX nông nghiệp Bắc Cường, xã Yên Cường (Ý Yên) đóng bao thành phẩm phân hữu cơ để cung cấp cho các hộ dân có nhu cầu chăm bón cho cây trồng.

Từ nhiều năm trước, mặc dù sản xuất nông nghiệp đạt được nhiều kết quả tích cực song tình trạng đất “bạc màu”, dinh dưỡng trong đất dần bị cạn kiệt do bị khai thác không hợp lý, người dân sử dụng thiếu khoa học, không tuân thủ các quy trình và lạm dụng bón các loại phân vô cơ, chế phẩm sinh học, thuốc hóa học nên dẫn đến chất lượng nông sản không cao. Bên cạnh đó, tình trạng chất thải chăn nuôi không được thu gom mà xả thải trực tiếp ra môi trường; rơm rạ, cỏ dại chỉ có một cách xử lý là đốt hoặc thải bừa ra môi trường cho tự phân hủy; rác thải sinh hoạt được thu gom chôn lấp ở bãi tập trung mà không phân loại để tận dụng các thành phần có thể tái tạo thành các loại phân bón bổ sung chất dinh dưỡng cho đất. Trước thực tế trên, UBND xã xây dựng và triển khai thực hiện Đề án thu gom, phân loại và xử lý rác thải tại nguồn, góp phần xử lý ô nhiễm môi trường và cải tạo đất nông nghiệp, tạo điều kiện để phát triển nông nghiệp sạch, an toàn, nông nghiệp hữu cơ tuần hoàn, tạo ra nhiều sản phẩm nông sản có thị trường tiêu thụ ổn định. Chủ tịch UBND xã Nguyễn Văn Chiển cho biết: Từ thực tiễn sản xuất nông nghiệp của địa phương, chúng tôi nhận thấy đất tốt, đủ dinh dưỡng thì trồng rau, củ, quả gì cũng thuận lợi, cho năng suất, chất lượng tốt. Muốn đất tốt thì cải tạo đất, bổ sung chất hữu cơ, dinh dưỡng thường xuyên cho đất. Vậy nguồn phân hữu cơ ở đâu khi các gia đình đều làm công trình vệ sinh khép kín, tự hoại? Câu trả lời chính là các chất phụ phẩm, phế phẩm nông nghiệp. Chúng tôi đã tổ chức sản xuất phân hữu cơ từ các loại chất thải chăn nuôi, phân gia súc, gia cầm, rác thải hữu cơ đang xả thải ra môi trường mà từ trước tới nay vẫn phải xử lý bằng cách đốt hoặc chôn lấp. Để thực hiện thành công đề án, xã đã chỉ đạo các ban, ngành, các hội, đoàn thể chính trị - xã hội, các HTX nông nghiệp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân tích cực tham gia thu gom, phân loại phế phụ phẩm nông nghiệp, rác thải hữu cơ, các loại phân gia súc, gia cầm. 2 HTX nông nghiệp đảm nhận các dịch vụ này, thành lập các đội thu gom, phân loại, tạo nguồn để sản xuất phân hữu cơ; hướng dẫn nông dân phân loại thu gom rác thải hữu cơ ngay tại nhà, cỏ, rơm, rạ thu gom làm phân hữu cơ tại ruộng để cung cấp cho các hộ dân chăm bón cây trồng, cải tạo đất. HTX nông nghiệp Bắc Cường đã đầu tư xây dựng khu ủ phân, mua 1 máy để trộn đảo phân và thành lập tổ thu gom các loại phân trâu, bò, gà và các loại phụ phẩm rác sinh hoạt, vỏ trấu, lạc, thân cây ngô, khoai tây của các hộ chăn nuôi trong và ngoài xã để sản xuất phân hữu cơ. Đồng chí Ngô Minh Đức, Chủ tịch HĐQT HTX nông nghiệp Bắc Cường cho biết: Theo hướng dẫn của các chuyên gia Nhật Bản, để sản xuất được 1 tấn phân hữu cơ cần 700kg phân gia súc, gia cầm và 300kg các chất hữu cơ phụ gia. Sau khi trộn đều phân với chất phụ gia, hỗn hợp phân hữu cơ được ủ lên men tự nhiên và tưới nước, trộn đảo thường xuyên. Sau thời gian từ 3-4 tháng sẽ cho ra 1 mẻ phân hữu cơ không có mùi hôi, dễ phân hủy, hạn chế được nấm mốc, hiệu quả sử dụng cao trong quá trình chăm sóc cây trồng, thân thiện với môi trường, con người và giúp cải tạo, bổ sung chất dinh dưỡng cho đất. Trung bình mỗi năm HTX nông nghiệp Bắc Cường sản xuất được trên 100 tấn phân hữu cơ. Nhờ có nguồn phân hữu cơ chất lượng, chất lượng nông sản sản xuất tại đây được nâng lên rất nhiều, giá trị kinh tế cao hơn. Do vậy phong trào trồng rau, củ, quả an toàn, sạch tại xã Yên Cường phát triển khá nhanh, từ 3ha năm 2017 tăng lên hơn 20ha vào vụ xuân năm 2021. Các cây trồng chủ yếu là cải bó xôi, hành hoa Nhật Bản, bắp cải, rau muống, dưa chuột, su hào... Các loại rau, củ, quả được sản xuất theo vùng quy hoạch tập trung, chuyên canh, áp dụng quy trình sản xuất an toàn, sạch, sản xuất hữu cơ tuần hoàn và có liên kết bao tiêu sản phẩm. Theo tính toán của các HTX, thu nhập bình quân đạt 90-100 triệu đồng/ha (đối với cây trồng 1 lứa, trong 90 ngày); đối với cây trồng 2 lứa (50 ngày/lứa) thì cho thu nhập khoảng từ 150-170 triệu đồng/ha. Bên cạnh đó, ý thức bảo vệ môi trường, không xả thải bừa bãi, tăng cường tái sử dụng chất thải hữu ích của người dân địa phương cũng được nâng lên, lượng rác thải phải chôn lấp, xử lý tại các thôn, xóm giảm 60-70%, giảm tình trạng ô nhiễm môi trường nước, không khí do chất hữu cơ phân hủy; giảm tải hoạt động cho lò đốt rác, nâng cao hiệu quả xử lý khu vực đốt rác của xã. Theo đánh giá của ngành chức năng, chất lượng các loại rau, củ, quả sản xuất theo phương thức nông nghiệp hữu cơ tuần hoàn ở Yên Cường có vị đậm, ngọt, thơm; cây trồng tăng khả năng kháng sâu, bệnh do quá trình sinh trưởng thuận tự nhiên, hạn chế can thiệp bằng thuốc hóa học. Cũng nhờ tận dụng sản phẩm phụ, rác thải mà chi phí sản xuất đầu vào phục vụ sản xuất thấp nên khi sản xuất ra các sản phẩm cung ứng cho thị trường với giá bán hợp lý và được thị trường chấp nhận. Đây là mô hình có tính khả thi cao, chi phí đầu tư thấp, thời gian sử dụng lâu dài và hoàn toàn thân thiện với môi trường, con người, vật nuôi. Khi tham gia phát triển mô hình sản xuất nông nghiệp hữu cơ tuần hoàn, lợi nhuận mà mỗi hộ xã viên, HTX thu được đều tăng từ 10-15% so với sản xuất đại trà.

Rõ ràng, trong điều kiện sản xuất nông nghiệp hiện nay đang phải đối diện với nhiều khó khăn do thời tiết, khí hậu biến đổi bất thường, sâu bệnh diễn biến phức tạp, kinh tế hộ vẫn chiếm đa số thì việc xã Yên Cường chú trọng phát triển sản xuất nông nghiệp hữu cơ tuần hoàn đang góp phần quan trọng giải “bài toán khó” về nâng cao năng suất, chất lượng giống cây trồng, thị trường tiêu thụ và bảo vệ môi trường, tạo thêm động lực cho phát triển sản xuất nông nghiệp, tạo việc làm, thu nhập tại chỗ cho người dân nông thôn và xây dựng nông thôn mới nâng cao ở địa phương./.

Bài và ảnh: Văn Đại