Không biết từ bao giờ, cây đa đã sừng sững ngay cạnh cổng làng tôi như một biểu tượng của sự trường tồn với thời gian. Ai xa quê lâu ngày trở lại, từ xa, chỉ nhìn thấy hình dáng quen thuộc của cây đa cổ thụ sum suê tỏa bóng bên mái ngói vảy cá rêu phong, lòng đã rộn lên bao cảm xúc ấm áp, thân thương.
 |
| Ảnh: Internet |
Cây đa có năm tuổi nhiều hơn tuổi của những cụ cao niên 80, 90 ở làng tôi bây giờ. Đúng như ai đó từng ví, cây cổ thụ cũng giống như người cao tuổi, có thể kể cho ta nghe những câu chuyện bổ ích, lý thú về quá khứ, cây đa làng tôi là “nhân chứng” lịch sử gắn liền với rất nhiều sự kiện quan trọng của quê hương. Hồi còn sống, ông tôi vẫn thường kể cho các cháu về cảm giác hân hoan và khí thế tưng bừng khi chứng kiến lá cờ Đảng tung bay trên ngọn đa đầu làng những năm 30 của thế kỷ trước. Cách mạng Tháng Tám thành công, chính dưới gốc đa này, dân làng tôi đã tề tựu đông đủ, hào hứng, phấn khởi nghe cán bộ Việt Minh tuyên bố xóa bỏ ách thực dân phong kiến, thành lập chính quyền dân chủ nhân dân. Những năm chống Pháp, chống Mỹ cứu nước, bom đạn cày xới mảnh đất quê hương nhưng cây đa vẫn hiên ngang đứng đó, kiên định bảo vệ, che chở cho xóm làng. Biết bao người con, người chồng đã bịn rịn, lưu luyến chia tay với người mẹ hiền, người vợ đảm dưới gốc đa làng, lòng sắt son lời thề thắng giặc mới trở về. Cây đa làng sẻ chia niềm hạnh phúc ngày hội ngộ và cả những giọt nước mắt chứa chan khi những người ra chiến trường không bao giờ trở lại. Bà tôi thường bảo “thần cây đa, ma cây gạo” để nhắc nhở lũ cháu hiếu động không được nghịch ngợm, leo trèo, sợ phạm đến cây thiêng. Nhưng đối với chúng tôi, cây đa vừa thiêng liêng, huyền bí, vừa thân thuộc, gần gũi. Suốt những năm tháng tuổi thơ, chúng tôi đứng mòn chân ở cổng làng bên gốc đa, ngóng ra con đường nhỏ hun hút giữa hai bên đồng lúa, chờ đón mẹ đi chợ về. Khi thấy từ xa bóng áo nâu thấp thoáng và cái dáng gồng gánh tảo tần, cả bọn trẻ chúng tôi đã ùa đến, tranh nhau cắp thúng giúp mẹ, mở chiếc vỉ buồm rồi lục tìm trong đó chiếc bánh đa vừng, dăm củ lạc luộc hay chùm dâu da xoan đỏ ối. Thích nhất là những dịp nghỉ hè, vừa để mắt trông chừng đàn trâu đang gặm cỏ gần đấy, chúng tôi vừa túm chặt những chùm rễ đa buông rủ như mành mành, đu mình trong gió mà tận hưởng không khí trong lành từ bóng đa trùm che mát rượi. Có lúc tranh nhau mấy quả đa chín vàng ngọt lịm, những dỗi hờn con trẻ chợt đến chợt đi như mưa bóng mây khiến mỗi lúc nhớ về, lòng lại thổn thức ước ao được trở về ngày cũ.
Năm tháng qua mau, chúng tôi như những cánh chim tỏa đi muôn ngả. Cuộc sống đổi thay từng ngày nhưng hạnh phúc nhất là mỗi năm về quê đôi ba bận, cách làng hàng cây số, chúng tôi vẫn nhìn thấy cây đa cổ thụ trầm mặc, bao dung như dáng mẹ hiền chờ đón các con xa./.
Lam Hồng
