Chúng tôi về thăm Nhà lưu niệm Cố Tổng Bí thư Trường Chinh ở xóm 7, làng Hành Thiện, xã Xuân Hồng (Xuân Trường) đúng dịp kỷ niệm 25 năm ngày mất của ông (30-9-1988 - 30-9-2013). Nằm giữa khu dân cư đông đúc, bao năm qua, Nhà lưu niệm được chính quyền, nhân dân trong huyện, xã quan tâm, bảo quản, giữ gìn và trở thành điểm đến thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước.
 |
| Nhà lưu niệm Cố Tổng Bí thư Trường Chinh ở xóm 7, làng Hành Thiện, xã Xuân Hồng được lưu giữ, bảo quản tốt phục vụ các đoàn khách đến thăm. |
Đồng chí Trường Chinh, tên thật là Đặng Xuân Khu (sinh ngày 9-2-1907) trong một gia đình có truyền thống hiếu học, ông nội là Tiến sĩ Đặng Xuân Bảng - một sĩ phu yêu nước; thân phụ là cụ Đặng Xuân Viện có trình độ học vấn cao. Về cuộc đời, sự nghiệp nhà lãnh đạo kiệt xuất của dân tộc, người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, người con ưu tú của quê hương Nam Định. 81 tuổi đời, 63 năm liên tục hoạt động cách mạng, Cố Tổng Bí thư Trường Chinh đã cống hiến trọn cuộc đời cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất Tổ quốc và xây dựng CNXH. Nhà lưu niệm Cố Tổng Bí thư Trường Chinh tiền thân là ngôi nhà của Tiến sĩ Đặng Xuân Bảng, xây dựng năm 1902. Toàn bộ khu nhà rộng hơn 530m2, gồm các công trình: Nhà lưu niệm (nhà thờ), nhà khách, nhà lợp bổi, khuôn viên có ao nhỏ, vườn cây xanh, tường xây bao quanh với phong cách kiến trúc truyền thống vùng nông thôn đồng bằng Bắc Bộ. Công trình chính là Nhà lưu niệm gồm 5 gian được làm bằng gỗ lim chắc chắn, các bộ vì kèo theo kiểu “thượng chồng rường, hạ kẻ bẩy”, mái lợp ngói nam; tường hồi, tường hậu được xây bằng gạch thất. Ba gian giữa Nhà lưu niệm hiện thờ Cố Tổng Bí thư Trường Chinh và gia đình. Nhà lợp bổi nằm vuông góc với nhà chính ở phía đông, mang đậm nét kiến trúc đặc trưng của cư dân vùng sông nước. Trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp, ngôi nhà là cơ sở in tài liệu, sách, báo để tuyên truyền phục vụ nhiệm vụ cách mạng, là nơi nuôi giấu đồng chí Trường Chinh trong những lần về hoạt động, chỉ đạo phong trào cách mạng. Những năm chống Mỹ, có thời gian ngôi nhà được trưng dụng làm trụ sở HTX nông nghiệp, trụ sở tạm thời của UBND xã… Phía đông Nhà lưu niệm là nhà khách gồm 5 gian, hiện trưng bày nhiều tài liệu, hiện vật về cuộc đời, sự nghiệp cách mạng của đồng chí Trường Chinh và nhiều tư liệu quý về làng Hành Thiện. Nơi đây hiện lưu giữ hàng chục cuốn sổ lưu bút của các vị lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các đoàn khách đến thăm… Trải qua hơn 100 năm, hiện Nhà lưu niệm vẫn lưu giữ được không gian kiến trúc tiêu biểu của nông thôn vùng đồng bằng Bắc Bộ. Ngôi nhà giúp du khách cảm nhận rõ hơn về cuộc đời, thân thế của Cố Tổng Bí thư Trường Chinh. Nhiều năm qua, được sự chăm lo của cấp ủy, chính quyền, nhân dân trong tỉnh, đặc biệt là người dân địa phương, công tác bảo tồn, tôn tạo được thường xuyên quan tâm, góp phần xây dựng Nhà lưu niệm thành điểm tham quan hấp dẫn. Từ năm 1963, sau khi gia đình đồng chí Trường Chinh đi sơ tán tại Khu IV, Ty Văn hóa Nam Định đã tiến hành nghiên cứu, từng bước tu sửa những nơi bị hư hỏng của ngôi nhà. Sau khi đồng chí Trường Chinh qua đời năm 1988, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân trong tỉnh đã tôn tạo, tu sửa ngôi nhà trở thành nơi lưu giữ những kỷ niệm về đồng chí Trường Chinh, góp phần giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ.
Với những giá trị to lớn về lịch sử, văn hóa, năm 1994, Nhà lưu niệm Cố Tổng Bí thư Trường Chinh được Nhà nước công nhận Di tích lịch sử, văn hóa cấp quốc gia. Đến năm 2007, nhân kỷ niệm lần thứ 100 ngày sinh của Cố Tổng Bí thư Trường Chinh, Đảng, Nhà nước và tỉnh ta đã thực hiện Dự án xây dựng quần thể Khu lưu niệm của đồng chí tại huyện Xuân Trường, trong đó tập trung trùng tu, tôn tạo Nhà lưu niệm tại làng Hành Thiện, xây Nhà tưởng niệm tại Trung tâm huyện Xuân Trường; xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng làng Hành Thiện, xã Xuân Hồng, đường giao thông dẫn tới Nhà lưu niệm và dựng Tượng đài Cố Tổng Bí thư bằng đồng cao trên 7m đặt tại Công viên Trường Chinh ở Thị trấn Xuân Trường. Từ tháng 10-2010, Trung tâm VH-TT và DL huyện đã sưu tầm, lưu giữ khá nhiều hình ảnh, tài liệu, hiện vật liên quan đến gia đình Cố Tổng Bí thư Trường Chinh như hai chiếc khung cửi, nhiều tư liệu về Cố Tổng Bí thư. Chị Nguyễn Thị Thoa, hướng dẫn viên Nhà lưu niệm Cố Tổng Bí thư Trường Chinh cho biết: Trung bình mỗi năm, Nhà lưu niệm đón khoảng 150 đoàn khách là cán bộ, đảng viên, học sinh và nhân dân trong và ngoài tỉnh đến tham quan, tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp của ông. Chỉ tính riêng trong 8 tháng đầu năm 2013, Nhà lưu niệm đã đón 120 đoàn khách. Đặc biệt, hằng năm, vào dịp kỷ niệm ngày mất của Cố Tổng Bí thư Trường Chinh, huyện tổ chức dâng hương với sự tham gia của đông đảo cán bộ, nhân dân và du khách thập phương.
Đồng chí Phạm Văn Thành, Giám đốc Trung tâm VH-TT và DL huyện Xuân Trường cho biết, để khai thác có hiệu quả các giá trị văn hóa, lịch sử các công trình trong quần thể Khu lưu niệm Cố Tổng Bí thư Trường Chinh, thời gian tới, Trung tâm tích cực đẩy mạnh tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, phối hợp với các Cty lữ hành trong và ngoài tỉnh thiết lập các tour du lịch đến các điểm du lịch trong tỉnh, trong đó gắn kết với Quần thể Khu lưu niệm Cố Tổng Bí thư Trường Chinh. Trung tâm cũng đang nghiên cứu xây dựng các sản phẩm lưu niệm bằng tranh, ảnh, đĩa VCD giới thiệu mảnh đất, con người Xuân Trường, vùng đất Hành Thiện, về cuộc đời, sự nghiệp Cố Tổng Bí thư Trường Chinh để quảng bá, tạo ra sức hấp dẫn của điểm du lịch này./.
Bài và ảnh: Đức Thiện
