Sau 17 tháng, 3 tuần và 6 ngày của nhiệm kỳ đầy biến động, Tổng thống Mỹ khiến chính đảng Cộng hòa của ông cảm thấy chán ngán.
“Đập đã vỡ” - Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Bốp Cô-cơ bình luận hôm 17-7, chỉ 1 ngày sau cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Đô-nan Trăm và người đồng cấp Nga Vla-đi-mia Pu-chin tại Hen-xinh-ki, Phần Lan, mà ở đó ông Trăm đã có phát ngôn nhầm lẫn khiến “bão” chính trị nổi lên khắp nước Mỹ.
Nhưng liệu con đập ẩn dụ mà ông Cô-cơ nói có thực sự đã vỡ? “Giọt nước” có thực “tràn ly” đối với đảng Cộng hòa và nếu đúng thì trong bao lâu?
Trong khi ông Trăm loay hoay khắc phục “sự cố” bằng cách giải thích lại ý định của ông trong những phát ngôn tại cuộc họp báo chung với Tổng thống Pu-chin, câu hỏi đặt ra là liệu ông đã thực sự đẩy tình hình đến “bước ngoặt” thực sự hay chỉ là một giai đoạn kịch tính với rất nhiều tranh cãi và chia rẽ nhưng rồi tất cả lại lùi vào dĩ vãng khi “sự cố” khác xuất hiện.
Dường như tình hình lần này có sự khác biệt, ít nhất là đến lúc này - New York Times bình luận.
 |
| Cựu Giám đốc Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) Giôn Bren-nan. Ảnh: NYT |
Khó có thể bênh vực ông Trăm
Sau khi tỏ ra đứng về phía Tổng thống Nga Vla-đi-mia Pu-chin trước cáo buộc của các cơ quan tình báo ở Oa-sinh-tơn về việc Nga can thiệp bầu cử Mỹ, Tổng thống Đô-nan Trăm bị cho là không chỉ kém cỏi trong việc đánh giá, nhận định tình hình, mà còn bị buộc tội “phản quốc”.
Ông Trăm trở về Nhà Trắng đêm 16-7 trong bối cảnh nhiều người biểu tình bên ngoài hô lớn: “Chào mừng trở về, kẻ phản bội”. Theo New York Times, lượt tìm kiếm từ khóa “phản quốc” (treason) đã tăng gần 30 lần sau cuộc gặp Nga - Mỹ. Trên mạng xã hội yêu thích của ông Trăm - Twitter - từ “kẻ phản bội” (Traitor) được nhắc đến 800 nghìn lần và từ “phản quốc” được nhắc đến 1,2 triệu lần.
“Nếu có bất cứ ai bị gọi là “kẻ thù của người dân” thì đó chính là bản thân ông Trăm” - Mắc Bốt, một người từng theo phe Cộng hòa nhưng nay trở thành một trong người phê phán ông Trăm gay gắt nhất, bình luận trên Washington Post.
Cáo buộc đó không chỉ đến từ các nhà quan sát hay các chuyên gia phân tích mà chính từ cựu Giám đốc Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) Giôn Bren-nan, người gần đây nổi lên như là một trong những người mạnh miệng phê phán ông Trăm nhất.
Trong lịch sử Mỹ, những cáo buộc về tội “phản quốc” không phải chưa từng được đưa ra tranh luận gay gắt, nhưng đây có lẽ là lần đầu tiên vấn đề này trở thành cuộc thảo luận sôi nổi trên khắp cả nước, giữa một nhiệm kỳ Tổng thống được xem là chưa từng có tiền lệ ở thời hiện đại.
Đối với những người bênh vực Tổng thống Đô-nan Trăm, việc ông đưa ra những tuyên bố thái quá cũng chỉ là một cách nói thay vì bộc lộ con người thật của ông.
Trong lúc Tổng thống Mỹ đang cố gắng “tua” lại những bình luận của ông tại cuộc gặp Tổng thống Pu-chin ngày 16-7 và nói rõ là ông thực sự chấp nhận kết luận của các cơ quan tình báo rằng Nga can thiệp cuộc bầu cử ở Mỹ năm 2016, các đồng minh của ông cố gắng “xí xóa” chuyện này khi cho là rồi nó cũng sớm qua đi.
Nhưng danh sách những chính trị gia Cộng hòa chỉ trích Tổng thống Trăm không chỉ có những cái tên quen thuộc như Thượng nghị sĩ Cô-cơ, người định nghỉ hưu khi hết nhiệm kỳ vào tháng 1-2019.
Danh sách đó còn có những người vốn được coi là “bạn” của ông Trăm như cựu Chủ tịch Hạ viện Niu Ginh-rích, người gọi màn thể hiện ông Trăm ở Phần Lan vừa rồi là “sai lầm nghiêm trọng nhất trong nhiệm kỳ Tổng thống của ông”.
Truyền thông Mỹ phản ứng ra sao? Trang chủ của New York Daily News đăng dòng tít lớn với cụm từ “tội phản quốc trắng trợn” (Open treason). Nhẹ nhàng hơn, Wall Street Journal gọi đó là “nỗi xấu hổ của quốc gia”. Thậm chí những bình luận viên của Fox News vốn thân thiện với ông Trăm cũng tỏ ra ngạc nhiên, trong đó có Nen Ca-vu-tô và Áp-bi Hăn-xman, người có cha là Giôn Hăn-xman, Đại sứ Mỹ tại Nga hiện nay.
Lá chắn cuối cùng
Một số lãnh đạo phe Cộng hòa như Thượng nghị sĩ bang Ken-túc-ki Mít-chơ Mắc Cô-nen hay Chủ tịch Hạ viện Pôn Ray-an có phản ứng thận trọng hơn khi cố gắng “gắp lửa bỏ tay” Nga thay vì chĩa mũi giáo về phía Tổng thống Đô-nan Trăm.
Nhưng họ cũng tìm cách thể hiện sự khác biệt và duy trì khoảng cách nhất định với ông Trăm trong vấn đề Nga, có lẽ là bằng cách lệnh trừng phạt mới với Mát-xcơ-va hay điều trần để “xoay” những thành viên chính quyền Tổng thống Đô-nan Trăm. Các chính trị gia Cộng hòa khác cũng tìm cách tránh bầu không khí đối đầu.
“Tôi ước gì ông ấy đã nói trước mặt Tổng thống Pu-chin và cả thế giới” - Thượng nghị sĩ Rốp Pót-man chia sẻ với Fox News. “Tôi tin lời ông ấy rằng ông ấy đã nói nhầm, chắc chắn là thế”.
Việc Nga trở thành một chủ đề dễ gây tranh cãi trong nội bộ đảng Cộng hòa chỉ là 1 dấu hiệu cho thấy chính trường Mỹ đã bị đẩy đi xa đến đâu dưới thời Tổng thống Đô-nan Trăm.
Nếu như trước đây các chính trị gia Cộng hòa chê trách cựu Tổng thống Ba-rắc Ô-ba-ma khi ông tuyên bố sẽ “linh hoạt” hơn để hợp tác với ông Pu-chin sau khi tái đắc cử, thì nay nhiều người trong số họ phải “ngậm bồ hòn làm ngọt” khi ông Trăm đối xử với Tổng thống Nga như một người bạn đáng tin cậy.
Các Tổng thống trước đây của Mỹ, không chỉ ông Ô-ba-ma mà cả ông Bút, đều tìm cách xây dựng mối quan hệ tốt với Nga và với cá nhân ông Pu-chin nhưng chưa có ai “mắt nhắm, mắt mở” với những hành động bị coi là thù địch của Nga hay bênh vực Mát-xcơ-va trước cáo buộc của các cơ quan tình báo trong nước.
Nhưng “từ “phản quốc” là quá mạnh nên chúng ta cần sử dụng nó một cách thận trọng” - cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ dưới thời Tổng thống Gioóc-giơ W.Bút, ông Ê-li-ót Cô-hen nhận định.
Mặc dù vậy, cựu Giám đốc CIA khẳng định ông ý thức được sự nặng nhẹ của từ “phản quốc” mà ông dùng để cáo buộc Tổng thống Trăm.
“Tôi tin chắc (cố Tổng thống) Rô-nan Ri-gân nghe những gì ông Trăm nói cũng không thể tin được”. - ông Bren-nan nói./.
Theo VOV
