Đổi mới công tác xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước

Trong những năm qua, công tác xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước (HUQU) trên địa bàn tỉnh đã từng bước được hoàn thiện và ngày càng phát huy hiệu quả, góp phần quan trọng vào việc giữ gìn những truyền thống văn hóa tốt đẹp; đồng thời hỗ trợ tích cực cho hoạt động quản lý Nhà nước bằng pháp luật tại địa bàn dân cư. 

 

Để nâng cao hiệu quả công tác xây dựng, quản lý HUQU, UBND tỉnh đã giao Sở Tư pháp phối hợp với các cơ quan chức năng và UBND các huyện, thành phố rà soát, hướng dẫn cơ sở sửa đổi, bổ sung HUQU, bãi bỏ những bản HUQU không còn phù hợp với các quy định của pháp luật, đặc điểm của địa phương và xây dựng mới HUQU. Hằng năm, Sở Tư pháp biên soạn và phát hành đến cơ sở các tài liệu hướng dẫn xây dựng HUQU văn hóa và một số HUQU mẫu làm cơ sở để tham khảo trong soạn thảo HUQU của địa phương; tổ chức các lớp tập huấn nghiệp vụ cho cán bộ Phòng Tư pháp các huyện, thành phố; đại diện Ủy ban MTTQ, công chức văn hóa - xã hội, tư pháp - hộ tịch cấp xã trên địa bàn tỉnh về trình tự, thủ tục soạn thảo, phê duyệt và tổ chức thực hiện HUQU; xây dựng HUQU gắn liền với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”; nếp sống văn hóa, văn minh. Qua đó đã góp phần nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ trong việc hoàn thiện, triển khai thực hiện HUQU và xây dựng, rà soát, sửa đổi, bổ sung, thay thế HUQU của khu dân cư cho phù hợp với các văn bản pháp luật hiện hành, sát với tình hình thực tiễn, đặc thù của địa phương. Bên cạnh đó, tích cực thực hiện việc tuyên truyền, phổ biến nội dung các văn bản pháp luật về xây dựng, thực hiện HUQU đến cán bộ và nhân dân trên địa bàn tỉnh. Xây dựng hệ thống dữ liệu cập nhật các văn bản pháp luật mới có liên quan đến việc xây dựng và thực hiện HUQU trên Trang thông tin điện tử của Sở Tư pháp nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các địa phương, nhân dân trong việc tiếp cận, tìm hiểu thông tin pháp luật và tra cứu văn bản quy phạm pháp luật do Trung ương, địa phương ban hành một cách có hệ thống, kịp thời, đầy đủ, thuận tiện. Cung cấp tài liệu nghiệp vụ, tuyên truyền, đề cương pháp luật về xây dựng, thực hiện HUQU cho đội ngũ báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật, hòa giải viên ở cơ sở. Biên soạn, in ấn và phát hành các tài liệu tuyên truyền, phổ biến pháp luật và hướng dẫn nghiệp vụ. Bổ sung thêm sách pháp luật cho Tủ sách pháp luật xã, phường, thị trấn: căn cứ vào nhu cầu tìm hiểu sách pháp luật của cán bộ và nhân dân từ việc đăng ký nhu cầu cấp sách pháp luật năm 2017 của các huyện, thành phố, ngành Tư pháp đang triển khai mua trên 10 nghìn cuốn sách pháp luật (chủ yếu là giới thiệu, tìm hiểu các Văn bản pháp luật mới được Quốc hội thông qua) để trang bị thêm cho tủ sách pháp luật ở các xã, phường, thị trấn, góp phần phục vụ cho công tác quản lý xây dựng, thực hiện HUQU tại địa bàn dân cư. Tại các địa phương, Phòng Tư pháp các huyện, thành phố đã hướng dẫn UBND các xã, phường, thị trấn tổ chức thực hiện kế hoạch xây dựng HUQU ở các thôn, xóm, tổ dân phố; thực hiện tốt nhiệm vụ thẩm định dự thảo HUQU trước khi trình UBND cấp huyện phê duyệt. Đến nay, trên địa bàn toàn tỉnh đã xây dựng được 3.466 HUQU của các khu dân cư. Nhìn chung các bản HUQU đã đảm bảo các yêu cầu về nội dung và hình thức, bố cục theo quy định; đảm bảo phù hợp với truyền thống, phong tục và bản sắc của địa phương, đạo đức xã hội và quy định của pháp luật. 

Cùng với việc triển khai tốt công tác xây dựng HUQU, hằng năm, ngành Tư pháp tổ chức Đoàn kiểm tra liên ngành kiểm tra tình hình xây dựng và thực hiện HUQU của các khu dân cư trên địa bàn tỉnh. Qua kiểm tra đã kịp thời nắm bắt những khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện các HUQU ở khu dân cư để giải đáp kịp thời các ý kiến, kiến nghị của nhân dân. Đồng thời đề nghị các thôn, xóm, tổ dân phố cần linh hoạt hơn trong việc thực hiện HUQU. Thường xuyên tổ chức lấy ý kiến của nhân dân để kịp thời có những điều chỉnh, bổ sung thêm các nội dung vào HUQU sao cho phù hợp với những quy định mới của pháp luật, tình hình thực tế và những phát sinh mới trong cuộc sống hằng ngày đảm bảo hài hoà giữa HUQU và phong tục, tập quán tốt đẹp của người dân. 

 

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc xây dựng và thực hiện HUQU trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua còn bộc lộ một số hạn chế, thiếu sót như: Chất lượng xây dựng và thực hiện HUQU còn chưa đều, hiệu quả chưa cao; công tác tuyên truyền, vận động cán bộ, nhân dân thực hiện theo quy định của HUQU còn hạn chế, thiếu thường xuyên. Nội dung các HUQU còn lặp lại nhiều quy định của pháp luật, chưa điều chỉnh được những quan hệ xã hội phát sinh mà pháp luật không quy định dẫn đến HUQU thường dài và khó nhớ. Trong quá trình xây dựng và thực hiện HUQU ở một số địa phương chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan liên quan. 

 

Để tiếp tục nâng cao chất lượng công tác xây dựng và thực hiện HUQU, thời gian tới các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương cần tăng cường công tác kiểm tra, hướng dẫn trong việc triển khai xây dựng và thực hiện HUQU ở địa phương. Ngành Tư pháp cần tổ chức các lớp tập huấn, trao đổi kinh nghiệm cho cán bộ các cấp làm công tác quản lý, xây dựng và thực hiện HUQU. Thường xuyên rà soát toàn diện công tác xây dựng, thực hiện HUQU và kịp thời hướng dẫn các xã, phường, thị trấn chỉnh sửa, bổ sung HUQU cho phù hợp với tình hình phát triển của địa phương. Đồng thời tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân nâng cao ý thức trong việc xây dựng và thực hiện HUQU, đảm bảo theo quy định của pháp luật. Kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, rút kinh nghiệm, xử lý nghiêm các vi phạm trong xây dựng và thực hiện HUQU, đặc biệt là những HUQU có dấu hiệu xâm phạm hoặc hạn chế quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân; bảo đảm HUQU phát huy vai trò là công cụ tự quản của cộng đồng dân cư, góp phần hỗ trợ pháp luật trong điều chỉnh các mối quan hệ nội bộ của cộng đồng dân cư trước yêu cầu thực tiễn về quản lý xã hội và thực thi pháp luật./.

 

Bài và ảnh: Văn Trọng