Hệ thống thông tin quản lý ngân sách và kho bạc (gọi tắt là TABMIS) là một cấu phần quan trọng thuộc dự án cải cách quản lý tài chính công được triển khai từ Bộ Tài chính, Kho bạc Nhà nước các cấp, cơ quan tài chính cấp tỉnh, huyện và một số đơn vị sử dụng ngân sách. Đây là dự án nằm trong khuôn khổ thực hiện chương trình cải cách hành chính Nhà nước giai đoạn 2001-2010. Dự án cải cách quản lý tài chính công có tổng kinh phí 71,45 triệu USD được Ngân hàng thế giới cho vay 90%, vốn đối ứng trong nước 10%. Trong đó, riêng hệ thống thông tin quản lý ngân sách và kho bạc (TABMIS) có kinh phí 61,42 triệu USD.
 |
| Cán bộ Kho bạc Nhà nước tỉnh xử lý hồ sơ của các đơn vị thụ hưởng ngân sách Nhà nước. |
Từ trung tuần tháng 4-2010, tại Nam Định, Ban triển khai TABMIS (Bộ Tài chính) đã tổ chức hội nghị tập huấn cho cán bộ các đơn vị trong hệ thống Kho bạc Nhà nước (KBNN) và các đơn vị, bộ phận thuộc cơ quan tài chính các cấp tham gia TABMIS để chuẩn bị triển khai dự án TABMIS tại địa phương. Đồng chí Vũ Văn Yên, Phó Giám đốc Kho bạc Nhà nước tỉnh cho biết: Kho bạc Nhà nước với chức năng, nhiệm vụ quản lý Nhà nước về quỹ ngân sách Nhà nước (NSNN), các quỹ tài chính Nhà nước và các quỹ khác Nhà nước giao quản lý với số tiền hàng nghìn tỷ đồng NSNN và các quỹ tài chính. Mục tiêu của dự án TABMIS nhằm đẩy mạnh cải cách quản lý tài chính công thông qua việc xây dựng hệ thống thông tin quản lý tài chính có khả năng tích hợp, kết nối và xử lý dữ liệu thống nhất trong toàn ngành Tài chính từ Trung ương đến địa phương, có khả năng kết nối với các cơ quan liên quan như các bộ, ngành, HĐND, UBND các cấp và hướng tới cả các đơn vị sử dụng NSNN; đồng thời hiện đại hoá công tác quản lý NSNN từ khâu lập kế hoạch, thực hiện ngân sách, báo cáo ngân sách và tăng cường trách nhiệm quản lý ngân sách. TABMIS là một hệ thống thông tin quản lý tích hợp được thiết kế theo hướng mô hình Kho bạc tham chiếu của Ngân hàng Thế giới (WB) và Quỹ Tiền tệ thế giới (IMF) tiến dần đến kế toán dồn tích nhưng vẫn mang tính kế thừa và phù hợp với bối cảnh, điều kiện cụ thể của Việt Nam nhằm đưa công tác quản lý ngân sách của Việt Nam tiến dần đến chuẩn mực và thông lệ quốc tế, nâng cao tính minh bạch, khả năng hội nhập của nền tài chính công. Bên cạnh đó, lợi ích đem lại từ dự án TABMIS giúp nâng cao năng lực quản lý tài chính nhờ sự rõ ràng của thông tin ghi và lập báo cáo tài chính chính xác, kịp thời, tăng độ tin cậy trong quá trình kiểm soát quỹ NSNN, đảm bảo khả năng thanh toán tại mọi thời điểm và dự báo luồng tiền, cho phép phân bổ ngân sách chặt chẽ và hạch toán số liệu rõ ràng. Dự án TABMIS khi đi vào vận hành sẽ giúp KBNN kế toán chính xác các bút toán về các giao dịch phát sinh, hỗ trợ lập báo cáo tài chính thu, chi NSNN, báo cáo quản trị theo nhiều tiêu thức: Cung cấp thông tin nhanh, chính xác về tình hình thực hiện NSNN ở mọi thời điểm. Đảm bảo sự đồng bộ về dữ liệu thu - chi ngân sách giữa Kho bạc và các cơ quan tài chính, thuế, hải quan. Giảm thiểu việc nhập trùng lặp thông tin đầu vào cho công tác thanh toán giữa KBNN và cơ quan tài chính. Đối với cơ quan tài chính các cấp có thể trực tiếp khai thác báo cáo thu chi ngân sách từ hệ thống. Tăng cường tính minh bạch và hiệu quả quản lý NSNN, quản lý được dự toán ở tất cả các cấp. Hỗ trợ việc phân bổ dự toán ngân sách, cập nhật dự toán ngân sách, giải ngân các khoản dự trữ ngân sách và lập dự toán cho các năm tiếp theo.
Tuy nhiên, khó khăn đặt ra đối với các đơn vị triển khai thực hiện khi dự án TABMIS là một dự án cải cách, dự án phản ánh ý tưởng, sự đổi mới cũng như thay đổi cách tư duy khi áp dụng những quy chuẩn và thông lệ của thế giới trong bối cảnh hiện tại. Để chuẩn bị triển khai thực hiện dự án, ngoài công tác tập huấn về những thay đổi trong quy trình quản lý ngân sách, những thay đổi về chế độ kế toán Nhà nước cho cán bộ công chức làm nghiệp vụ quản lý NSNN trong hệ thống tài chính và KBNN phải được đào tạo và đào tạo lại từ chế độ chính sách đến sử dụng chương trình tin học cơ bản cũng như ứng dụng cho TABMIS. Cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin phải được hoàn chỉnh, phù hợp và đảm bảo hệ thống đường truyền kết nối thông qua kênh ADSL hoặc DIAL-UP tới đường truyền mạng trung tâm của TABMIS. Những tác động khi triển khai dự án về cơ chế chính sách đòi hỏi phải cải cách cơ chế quản lý tài chính công, đặc biệt các cơ chế quản lý NSNN. Cùng với đó là tác động về công nghệ, bộ máy, nguồn nhân lực và nghiệp vụ liên quan của các đơn vị áp dụng tới đơn vị sử dụng NSNN như thống nhất quy trình phân bổ dự toán chi thường xuyên, quy trình phân bổ ngân sách từ Trung ương đến địa phương và các ngành, dự toán phân bổ cơ quan tài chính hạch toán đầy đủ vào TABMIS. Công tác điều hành NSNN theo đúng quy định của chế độ và theo đúng thông lệ như thời gian chỉnh lý quyết toán trước đây có thể kéo dài đến tháng 12 năm sau, nay chỉ đến hết ngày 31-1 năm sau. Thay đổi hệ thống tài khoản kế toán sẽ có hệ thống tài khoản thống nhất theo 12 đoạn mã, với 43 ký tự. Như vậy, tất cả các tài khoản trước đây đều được cấp tài khoản mới tại KBNN nơi giao dịch.
Về thời điểm nhập liệu tập trung hệ thống TABMIS đã được Ban triển khai TABMIS, Bộ Tài chính thông báo, đối với các cơ quan tài chính bắt đầu nhập phiên dữ liệu từ ngày 14-6-2010 đến 19-6-2010. Đối với các đơn vị KBNN nhập liệu vào hệ thống TABMIS ngày 21-6-2010. Để triển khai tốt dự án TABMIS trên địa bàn tỉnh, UBND tỉnh đã có văn bản số 81/UBND-VP6 về việc triển khai dự án TABMIS trên địa bàn. Theo đó, Sở Tài chính, KBNN tỉnh phối hợp chặt chẽ với Ban triển khai TABMIS của Trung ương và tỉnh chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cần thiết như: cán bộ, môi trường kỹ thuật, hạ tầng công nghệ thông tin… để triển khai tại địa phương. Rà soát các cơ chế, chính sách có liên quan đến điều hành tài chính, ngân sách của tỉnh để trình cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung nhằm hoàn thiện cơ chế chính sách trong thẩm quyền được phân cấp và theo định hướng thống nhất về cơ chế quản lý tài chính toàn quốc do Bộ Tài chính quy định đáp ứng yêu cầu xử lý thông tin TABMIS tập trung, tích hợp tại Trung ương. Nghiên cứu trình HĐND, UBND tỉnh quy định về phân cấp nguồn thu, tỷ lệ điều tiết giữa các cấp ngân sách áp dụng thời kỳ ổn định mới 2011-2015 đảm bảo các quy định của Luật Ngân sách Nhà nước. Tham mưu, đề xuất các giải pháp về cơ chế, chính sách cho phù hợp với định hướng cải cách tài chính công. Xây dựng và thực hiện kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực để đảm bảo vận hành và làm chủ hệ thống công nghệ thông tin nhằm phát huy hiệu quả của TABMIS trên địa bàn. Cục Thuế tỉnh có trách nhiệm tổ chức triển khai và thực hiện tốt dự án hiện đại hoá quy trình thu nộp thuế giữa các cơ quan Thuế - Kho bạc - Hải quan - Tài chính địa phương đáp ứng việc cung cấp dữ liệu cho hệ thống TABMIS, đối với các sở, ban, ngành, UBND các huyện, thành phố./.
Bài và ảnh: Văn Bắc
