Giờ hoạt động ngoài trời, sân Trường Mầm non Phượng Hồng (TP Nam Định) nhộn nhịp bởi tiếng cười nói của các bé tham gia các trò chơi dân gian. Lớp mẫu giáo 5 tuổi gồm hơn 30 trẻ, xếp thành vòng tròn theo sự hướng dẫn của cô giáo để chơi trò “Mèo đuổi chuột”. Khi cô giáo hỏi: “Bạn nào muốn làm mèo và chuột?” thì đồng loạt các bé giơ tay xin chơi. Cô giáo chọn một bạn nam làm mèo và một bạn nữ làm chuột và phát lệnh trò chơi bắt đầu. Chứng kiến cảnh ấy, chúng tôi cảm nhận được sự thích thú, hào hứng của các em khi cười nói hồn nhiên và không ngừng hô to cổ vũ hai bạn chơi. Vòng tròn các bé nắm tay nhau phối hợp rất nhịp nhàng trong từng bước chạy. Không khí thật rộn ràng khi bạn “mèo” đuổi được bạn “chuột”. Còn ở một góc sân trường, các bé lớp 3 tuổi đang chơi trò “kéo cưa lừa xẻ”, “Nu na nu nống”, “Dung dăng dung dẻ” rất vui. Thầy giáo Nguyễn Văn Hội, Hiệu trưởng nhà trường cho biết “Từ khi đưa trò chơi dân gian vào trường học, chúng tôi thấy phấn khởi vì trẻ rất hứng thú. Nhờ tham gia nhiều trò chơi, nhất là trò chơi dân gian, các cháu được vận động nhiều nên mạnh dạn hơn, được tham gia hòa nhập thiên nhiên, tự do vui chơi và kích thích sự tò mò, sáng tạo của trẻ. Chúng tôi muốn qua mỗi trò chơi, các cháu cảm thấy thích thú, tưởng tượng về tự nhiên phong phú hơn, giàu cảm xúc hơn. Cũng từ các trò chơi này, các cháu có ý thức kỷ luật tốt, đoàn kết với bạn bè”. Được biết, trước đây theo chương trình giáo dục cũ, sau mỗi tiết học, trẻ ở bậc học mầm non chỉ được chơi trò chơi vận động từ 3-5 phút, một ngày từ 1-2 lần. Hiện nay trò chơi dân gian được linh hoạt lồng ghép vào các hoạt động của trẻ như trong các tiết học, hoạt động vui chơi ngoài trời hay sau giờ ngủ dậy... Thông qua các trò chơi, dưới sự hướng dẫn, sáng tạo của các cô giáo, các bé chơi mà học, học mà chơi để phát triển trí tuệ, rèn luyện sự nhanh nhẹn. Ở mỗi lớp, các cháu được tổ chức chơi những trò chơi dân gian phù hợp với lứa tuổi của mình, nên đều tỏ ra rất hào hứng. Đối với những cháu từ 2-3 tuổi, các cô giáo hướng dẫn chơi những trò chơi dễ nhớ như: chi chi chành chành, kéo cưa lừa xẻ, nu na nu nống...; những cháu lớn hơn thì chơi các trò như: mèo đuổi chuột, kéo co, bịt mắt bắt dê…; lớn hơn thì có các trò chơi kéo co, nhảy bao bố…
 |
| Các cháu Trường Mầm non Phượng Hồng (TP Nam Định) tham gia trò chơi dân gian “Mèo đuổi chuột”. |
Những năm qua, ngành GD và ĐT đã thực hiện có hiệu quả việc đưa trò chơi dân gian vào trường học, một trong những nội dung tích cực của phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Việc thực hiện nội dung này rất phù hợp, nhất là ở bậc học mầm non, vì đặc thù lứa tuổi mầm non chủ yếu là chơi và học, các em được tham gia hoạt động ngoài trời, hòa mình vào các trò chơi, có điều kiện rèn luyện thân thể. Những trò chơi dân gian không chỉ giúp trẻ phát triển khả năng sáng tạo, tư duy, sự khéo léo, rèn luyện sức khoẻ mà còn là bài học giúp trẻ hiểu và thêm yêu nền văn hoá dân tộc cũng như bồi đắp tình yêu gia đình, quê hương, đất nước. Những làn điệu dân ca, hò, vè với những giai điệu mượt mà, êm dịu, những lối gieo vần nhắc nhịp đã nuôi dưỡng tâm hồn trẻ như thổi vào trẻ những tình cảm yêu thương, hình thành những tâm hồn trong sáng. Các trò chơi dân gian vô cùng phong phú về thể loại, nội dung, hình thức thể hiện... Với phương châm “học mà chơi - chơi mà học”, trò chơi dân gian đã được tổ chức cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi, trong lớp và ngoài trời, vừa rèn luyện sức khỏe, sự hào hứng cho mỗi học sinh vừa rèn luyện tính đoàn kết. Trong đó trò chơi “Mèo đuổi chuột” rèn luyện cho trẻ có phản xạ nhanh nhạy, tính chính xác, đồng thời mang tính tập thể và đoàn kết cao. Trò chơi “Rồng rắn lên mây” yêu cầu tất cả trẻ đọc đều, đúng nhịp, rèn luyện tính đoàn kết, phối hợp nhịp nhàng giữa các trẻ. Nếu các trò chơi bắt buộc trong chương trình học như “Trời nắng, trời mưa”, “Bật hai vòng hái quả”… là những trò chơi khó với bậc học mầm non, đòi hỏi các em chơi theo đúng quy tắc, mang tính cá nhân nhiều thì các trò chơi dân gian vốn dĩ rất đơn giản, dễ chơi và mang tính tập thể cao. Ở nhiều trường học, trong các dịp Tết Trung thu, Tết Nguyên đán, khai giảng năm học mới, các bé còn được các cô tổ chức rước đèn ông sao, gói bánh chưng, múa sạp… 100% giáo viên của trường tự làm đồ chơi cho học sinh bằng những nguyên liệu đơn giản, sẵn có. Để chuẩn bị cho các bé tham gia các trò chơi dân gian, mỗi giáo viên cũng đều thấy hứng khởi bởi đây là những trò chơi thân quen đi suốt tuổi thơ của các cô nên ở từng đồ dùng, đồ chơi các cô đều làm với tất cả tâm huyết của mình. Cô giáo Thu Hiền, Trường Mầm non Nghĩa Trung (Nghĩa Hưng) cho biết: “Được chuẩn bị đồ chơi để tổ chức trò chơi dân gian cho học sinh tôi thấy vui vì hoạt động này thực sự ý nghĩa đối với các con. Bản thân tôi khi nghe những bài đồng dao ở mỗi trò chơi ấy đều cảm thấy thích thú nên cũng muốn dạy các con hát, kết hợp với chơi để mỗi giờ chơi đều là những giờ học nhẹ nhàng, bổ ích. Tôi cho rằng, giáo dục văn hóa cho trẻ bắt đầu từ trò chơi dân gian rất hiệu quả. Ví dụ, chơi chuyền, các bé đếm “chuyền một, chuyền hai… đến 10, qua đó các cháu biết đến số. Hay ở trò chơi ô ăn quan, các cháu sẽ phải tính nhẩm quân bằng việc đếm… và kích thích các cháu suy nghĩ, tính toán, khơi dậy trong mỗi bé trí tưởng tượng phong phú”.
Bước vào năm học mới 2018-2019, Sở GD và ĐT tiếp tục triển khai việc đưa trò chơi dân gian vào trường học; yêu cầu các nhà trường, giáo viên phải nghiên cứu lựa chọn, sưu tầm trò chơi dân gian cho phù hợp nội dung, hình thức giáo dục trẻ lớp mình để trẻ yêu thích và tham gia tích cực góp phần nâng cao hiệu quả tổ chức các hoạt động giáo dục. Từ những trò chơi dân gian giúp rèn luyện những kỹ năng cần thiết như nhanh nhẹn, hoạt bát, ứng xử nhanh, tính kỷ luật, đồng đội, sự đoàn kết, nhường nhịn bạn bè... là những tiền đề cơ bản để trẻ phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tâm hồn. Từ nhỏ, trẻ đã yêu thích những trò chơi ấy thì khi trưởng thành, các em sẽ là những người giữ gìn, tiếp nối những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp. Vì vậy, phụ huynh, nhà trường cần có sự phối hợp chặt chẽ trong việc đưa trò chơi dân gian đến với các em, từ cách chơi, luật chơi nhưng tuyệt đối không làm cho trẻ xem trọng việc thắng thua. Điều quan trọng khi để trẻ tham gia trò chơi dân gian là rèn luyện sức khỏe, sự dẻo dai và giáo dục những truyền thống văn hóa, đức tính đáng quý của con người Việt Nam, tạo nền tảng toàn diện cho trẻ cả về thể chất và tâm hồn./.
Bài và ảnh: Hồng Minh
