Nhà ở nông thôn Nam Định được bố trí mặt bằng theo lối dàn trải (nhiều nếp nhà cách biệt nhau), tập trung quanh sân, lấy sân làm trung tâm; các nhà chính, nhà phụ đều quay ra sân. Sân bao giờ cũng đặt trước nhà chính, các cạnh còn lại của sân là nhà phụ, giếng, bể, vườn sau, ao. Bố cục nhà lệch về một phía của khuôn viên (mở rộng khuôn viên về phía trước nhà chính, đằng sau nhà chính thường có diện tích hẹp hoặc không có).
Tổ hợp kiểu chữ Môn
Một nhà chính, nhà phụ bố trí hai bên vuông góc với nhà chính, ôm lấy sân. Loại nhà này thường gặp ở những nhà kinh tế khá giả và địa vị cao.
Tổ hợp kiểu nhà chữ Nhất (- )
Một nhà chính, nhà phụ bố trí song song và thẳng hàng với nhà chính. Kiểu nhà này ít phổ biến vì không tiện lợi cho sinh hoạt đi lại giữa các nếp nhà.
 |
| Ảnh minh họa/Internet. |
Tổ hợp kiểu nhà chữ Nhị (=)
Một nhà chính, nhà phụ bố trí và ở phía trước nhà chính. Kiểu nhà này ít phổ biến do không tạo được tầm quan sát cho nhà chính
Tổ hợp nhà kiều thước thợ (L)
Một nhà chính, nhà phụ bố trí vuông góc và lệch về một phía của nhà chính. Kiểu này phổ biến ở Nam Định vì phù hợp với quy mô của một gia đình ít người và dễ quan sát toàn bộ nhà.
Phong thuỷ trong bố trí mặt bằng:
Nhà chính: Vị trí hướng nhà chính vô cùng quan trọng là bước đầu tiên khi bắt tay vào xây dựng. Vì thế hướng nhà sao phải phù hợp với gia chủ, là hướng thịnh vượng.
Nhà phụ: Hướng bếp không được đối diện với cửa buồng; cửa bếp tránh hướng nhà hàng xóm nhìn thông vào bếp, không đối diện với chuồng gà, không nhìn ra đường cái...
Môi trường quanh nhà làm mát ngôi nhà: Mảnh vườn, cây cối áo thả cá luôn gắn bó với ngôi nhà dân gian, với con người tạo sự cân bằng sinh thái trong môi trường ở. Cây cối trong vườn đã tạo ra một vi khí hậu thuận lợi cho sự sống, có tác dụng lọc bụi, giảm độ ồn, hấp thụ tới 40-50% năng lượng mặt trời. Mặt khác, nó còn tạo ra nguồn lợi lớn đối với kinh tế gia đình. Hình ảnh ao nhà, giếng nước, cổng vào và hàng rào được biết đến như một quy hoạch có chủ ý và mang lợi ích về nhiều mặt. Trong đó việc sử dụng và tận dụng nó được đặc biệt chú ý, làm mát về mùa hè, chắn gió vào mùa đông, giảm được tốc độ của gió bão, che nắng và giảm bức xạ nhiệt vào nhà tạo được sự đối lưu khí làm thoáng mát nhà.
Ở những ngôi nhà phố, người ta tạo sự thông thoáng bằng sân trong cho toàn bộ ngôi nhà. Vì thế mà việc tạo điều kiện tốt cho hoạt động mùa hè của con người bằng sự phối hợp không gian trong nhà và ngoài nhà. Điều đó giải thích tại sao mà người ta vẫn tận dụng rất tốt phần hiên, sân phía trước làm nơi nghỉ ngơi ăn cơm, sinh hoạt trong những ngày nóng nực.
Theo: Địa chí Nam Định
