Quan hệ căng thẳng giữa Nga và U-crai-na lại leo thang nghiêm trọng khi Mát-xcơ-va cảnh báo sẽ cắt đứt quan hệ ngoại giao với Ki-ép giữa lúc cả hai nước đều đang ráo riết tăng cường quân sự dọc khu vực biên giới chung.
Cho dù các nhà quan sát đang ví quan hệ giữa Nga và U-crai-na giống như “thùng thuốc súng” có thể phát nổ bất cứ lúc nào, song có lẽ U-crai-na hiểu rõ hơn ai hết họ sẽ mất mát lớn thế nào nếu quan hệ ngoại giao với Nga bị cắt đứt, thậm chí xảy ra xung đột quân sự với Mát-xcơ-va.
Chính quyền Ki-ép chắc chắn không muốn đẩy tình hình đất nước tới bờ vực chiến tranh khi mà kinh tế nước này vẫn chìm sâu trong khủng hoảng, cuộc xung đột tại miền Đông U-crai-na chưa tìm ra lối thoát.
Trong khi mối quan hệ căng thẳng với rất nhiều nghi kỵ kéo dài giữa Nga và U-crai-na chưa được hạ nhiệt, tình hình lại “nóng” lên khi Nga cáo buộc lực lượng tình báo quân đội U-crai-na đứng sau âm mưu tấn công khủng bố tại Crưm nhằm gây bất ổn trước cuộc bầu cử Quốc hội Nga vào tháng 9 tới.
Sự căng thẳng được đẩy lên cao khi Tổng thống Pê-trô Pô-rô-sen-cô ra lệnh “báo động đỏ” đối với lực lượng quân đội U-crai-na ở khu vực biên giới sẵn sàng cho chiến tranh. Lo ngại nguy cơ xảy ra xung đột giữa hai nước sau khi Nga tăng cường binh lính và vũ khí tới sát biên giới U-crai-na cũng như mở cuộc tập trận ở Biển Đen, Hội đồng bảo an LHQ đã phải họp khẩn cấp. Bản thân Tổng thống Pô-rô-sen-cô ngay sau đó cũng phải “xuống giọng” khi tuyên bố U-crai-na không muốn leo thang căng thẳng với Nga.
 |
| Xe quân sự của U-crai-na trên một tuyến đường ở Ki-ép ngày 10-7. Ảnh: EPA/TTXVN |
Có thể nói quan hệ Nga - U-crai-na trong những năm qua là “hàn thử biểu” cho mối quan hệ giữa Nga và Phương Tây. Bộ Ngoại giao Nga cho rằng chính sự dung túng của phương Tây, đặc biệt là thái độ ủng hộ của Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ đối với những tuyên bố gây chiến của Tổng thống Pô-rô-sen-cô trong vấn đề Crưm, khiến Ki-ép có những hành động mạo hiểm và khiêu khích ở bán đảo này.
Không phải ngẫu nhiên, sự căng thẳng giữa Mát-xcơ-va và Ki-ép đang được đẩy lên, nhất là vào thời điểm ngay sau chuyến thăm Nga của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tay-íp Éc-đô-gan. Việc Nga - Thổ Nhĩ Kỳ nối lại tình thân là điều mà Mỹ và phương Tây không hề muốn.
Với động thái hàn gắn quan hệ Nga - Thổ, có thể nói việc sử dụng quân cờ Thổ Nhĩ Kỳ để gây áp lực với Nga đã thất bại nên Mỹ và phương Tây muốn chuyển hướng sang vấn đề U-crai-na. Vì thế, người ta không thể không nghi ngờ vai trò của Mỹ và phương Tây trong lần căng thẳng này giữa Mát-xcơ-va và Ki-ép.
Mặc dù Nga chưa cắt đứt quan hệ với U-crai-na, song việc chính quyền Ki-ép từ chối vị Đại sứ mới của Nga Mi-khai-in Ba-bích có thể được nhìn nhận là đã làm gián đoạn sợi dây vốn mỏng manh trong mối quan hệ chính thức với Mát-xcơ-va. Việc quan hệ ngoại giao giữa hai bên bị gián đoạn chắc chắn sẽ kéo theo những hệ lụy và thiệt hại lớn đối với cả U-crai-na và Nga do hai bên đều đang phải chịu áp lực lớn vì suy thoái kinh tế.
U-crai-na bị tàn phá nặng nề bởi chiến tranh, trong khi kinh tế Nga phải hứng chịu hậu quả nặng nề từ việc giá dầu sụt giảm mạnh và các lệnh trừng phạt từ phương Tây. Với việc hai bên cắt đứt quan hệ ngoại giao, nền kinh tế U-crai-na sẽ nhanh chóng bị tê liệt, mối quan hệ giao thương và đầu tư giữa hai nước sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Hàng triệu lao động nhập cư U-crai-na tại Nga sẽ bị trục xuất về nước.
Cho dù đã tìm mọi cách giảm bớt sự phụ thuộc vào nguồn năng lượng của Nga trong hơn 2 năm qua, song thực tế U-crai-na vẫn phải nhập khẩu gần 50% lượng khí đốt từ Nga. Trong khi đó, xét về quy mô nền kinh tế cũng như những nguồn lực nội tại, Nga chắc chắn ở vị thế tốt hơn để xử lý khủng hoảng kinh tế tại nước này.
Cuộc khẩu chiến lần này được cho là nấc thang mâu thuẫn cao nhất trong nhiều tháng qua giữa Nga và U-crai-na, đặc biệt trong bối cảnh cuộc chiến ở miền Đông U-crai-na vẫn khốc liệt cho dù hai bên đã ký Thỏa thuận hòa bình Min-xcơ tại Thủ đô Bê-la-rút hồi tháng 2-2015 nhằm giải quyết cuộc xung đột ở khu vực này.
Cho đến nay, hai bên vẫn liên tục cáo buộc nhau vi phạm thỏa thuận. Trong tình hình hiện nay, Tổng thống Pu-chin cho rằng một cuộc họp với nhà lãnh đạo U-crai-na Pô-rô-sen-cô và các nhà trung gian là Thủ tướng Đức An-giê-la Méc-ken và Tổng thống Pháp Phrăng-xoa Ô-lăng nhân Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nước phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G-20) dự kiến diễn ra ở Hàng Châu (Trung Quốc) vào tháng 9 tới là “vô ích”.
Cả Nga và U-crai-na cần hiểu rõ “giới hạn đỏ” trong quan hệ giữa hai nước. Cộng đồng quốc tế đang hết sức lo ngại về mức độ leo thang căng thẳng mới giữa hai quốc gia láng giềng này bởi nếu tình hình xấu đi sẽ đe dọa nghiêm trọng hòa bình, an ninh và ổn định của khu vực châu Âu cũng như thế giới./.
Theo TTXVN
