Sau 30 năm kể từ ngày Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) được ký kết giữa hai siêu cường là Mỹ và Liên Xô, nhất là sau khi Khối quân sự Warsava tan rã, chưa bao giờ an ninh của châu Âu đứng trước thử thách lớn như hiện nay.
 |
| INF đổ vỡ sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới an ninh châu Âu và toàn cầu. Ảnh minh họa. Nguồn: qdnd.vn |
Mỹ tuyên bố rút khỏi INF, nguy cơ xảy ra một cuộc chạy đua vũ trang mới
Ngày 20-10, tuyên bố trước báo giới sau một cuộc vận động cử tri tại bang Nevada, Tổng thống Donald Trump xác nhận, Mỹ sẽ rút khỏi hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân tầm trung ký với Nga.
Phát biểu sau khi Tổng thống Trump tuyên bố Mỹ sẽ rút khỏi INF và "đã sẵn sàng xây dựng kho vũ khí hạt nhân" để đáp trả "chương trình tên lửa mới của Nga", Tổng Thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg cho rằng, việc các nước thành viên NATO triển khai thêm vũ khí hạt nhân tại châu Âu không phải là phản ứng đáp trả "chương trình tên lửa mới của Nga". Tổng Thư ký Stoltenberg tuyên bố NATO không muốn xảy ra một cuộc Chiến tranh Lạnh mới cũng như phải chứng kiến một cuộc chạy đua vũ trang mới. Ông khẳng định không tính tới khả năng các đồng minh của khối sẽ triển khai nhiều vũ khí hạt nhân hơn tại châu Âu. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý “NATO cần đánh giá các tác động do chương trình tên lửa mới của Nga gây ra với an ninh" của liên minh quân sự này.
Ngày 24-10, phản ứng trước động thái của Mỹ, phát ngôn viên của Tổng thống Nga, ông Dmitry Peskov, cho rằng, với việc tuyên bố rút khỏi Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung, Mỹ đang bắt đầu cuộc chạy đua vũ trang, đặt Nga vào thế phải tăng cường bảo đảm an ninh quốc gia.
Thông báo của nhà lãnh đạo Mỹ không chỉ gây ra những phản ứng dữ dội từ Moskva mà còn tạo ra những nghi ngại đối với nhiều đồng minh của Mỹ ở châu Âu.
Đức, đồng minh chủ chốt của Mỹ ở châu Âu cũng kêu gọi Mỹ cân nhắc kỹ hậu quả liên quan việc rút khỏi INF, thỏa thuận vốn được xem như một “trụ cột quan trọng của cấu trúc an ninh châu Âu” và là một nhân tố quan trọng của việc kiểm soát vũ khí trong suốt hơn 30 năm qua.
Cựu Đại sứ Mỹ tại Nga Michael McFaul gọi quyết định của Washington rút khỏi INF là “cú đánh” vào các đồng minh châu Âu. Dư luận châu Âu cho rằng, chính quyền Tổng thống Donald Trump đang thực thi chính sách đơn phương, bất chấp sự phản đối của các đồng minh gần gũi nhất và cũng “không đếm xỉa” tới lợi ích của họ, tương tự như việc Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran. Điều này không chỉ ảnh hưởng nặng nề đến vấn đề an ninh của châu Âu mà về lâu dài, còn đe dọa lợi ích an ninh quốc gia của nước Mỹ.
Lo ngại về sự cạnh tranh giữa NATO và quân đội riêng của Liên minh châu Âu
Cách đây đúng 1 năm, trước việc Anh quyết định rời khỏi Liên minh châu Âu (Brexit), hơn 20 nước thành viên Liên minh châu Âu đã ký một hiệp ước quốc phòng chung mang tính bước ngoặt trong bối cảnh châu Âu đang tìm cách thắt chặt quan hệ hợp tác quân sự. Theo đó, các nước ký thỏa thuận về Cơ chế hợp tác thường xuyên (PESCO) trong lĩnh vực quốc phòng, với mục tiêu thúc đẩy hợp tác quốc phòng giữa các nước thành viên Liên minh châu Âu và tăng cường phối hợp trong công tác phát triển các công nghệ quân sự mới.
Sau nhiều năm Liên minh châu Âu cắt giảm chi tiêu và phụ thuộc quân sự vào Mỹ thông qua việc liên minh với NATO, Pháp và Đức hy vọng hiệp định này sẽ giúp các quốc gia Liên minh châu Âu hợp tác quốc phòng chặt chẽ hơn.
Hiệp ước quốc phòng riêng của Liên minh châu Âu ra đời trong bối cảnh, Tổng thống Mỹ Donald Trump cảnh báo sự ủng hộ của quân đội Mỹ có thể phụ thuộc vào ngân sách các quốc gia NATO chi tiêu cho ngành quốc phòng.
Châu Âu bày tỏ ý định, quân đội riêng của họ không phụ thuộc NATO để giải quyết các vấn đề châu lục. Theo các bộ trưởng ngoại giao và quốc phòng Liên minh châu Âu, việc này sẽ thúc đẩy vai trò chiến lược toàn cầu của Liên minh châu Âu cũng như năng lực hoạt động độc lập khi cần thiết trong lĩnh vực an ninh, quốc phòng.
Tổng Thư ký NATO Stoltenberg cho rằng cần phải tránh để xảy ra tình trạng "công việc kép" giữa châu Âu và NATO, đồng thời nhấn mạnh cần phải hiểu hành động của châu Âu không phải là một phương án thay thế cho NATO mà là việc củng cố trụ cột của châu Âu trong khối quân sự này. Ông Stoltenberg cho rằng các nỗ lực của châu Âu cần phù hợp với các mục tiêu của NATO; giải pháp nâng cao năng lực cùng các phương tiện của châu Âu là để sẵn sàng cho tất cả các chiến dịch chứ không chỉ dành riêng cho các chiến dịch của Liên minh châu Âu; đồng thời kêu gọi đồng bộ hóa tối đa. Ngoài ra, Tổng Thư ký NATO nhấn mạnh Liên minh châu Âu cần phải hiểu rõ rằng liên minh này chưa thể đảm bảo khả năng tự bảo vệ.
Phát ngôn trên của Tổng thư ký NATO đã vấp phải sự phản ứng mạnh mẽ từ Ngoại trưởng Đức Sigmar Gabriel. Ông Gabriel cảnh báo Mỹ cần chấm dứt can thiệp vào công việc nội bộ của châu Âu, đồng thời khẳng định không một quốc gia nào có thể chia rẽ Liên minh châu Âu./.
Theo dangcongsan.vn
