Bánh xíu páo từ lâu đã in sâu vào tâm trí của người dân Thành Nam nói riêng và du khách nói chung bởi hình dáng nhỏ xinh, tròn dẹp gần giống như bánh nướng, bánh rán với hương vị thơm ngon mang nét đặc trưng riêng biệt. Không ai còn nhớ bánh xíu páo xuất hiện từ bao giờ, chỉ biết đây là loại bánh vốn có nguồn gốc Trung Hoa. Món ăn theo chân người gốc Hoa tới vùng đất này từ lâu để lập nghiệp và sinh sống tại phố Khách (nay là phố Hoàng Văn Thụ, thành phố Nam Định).
Cơ sở sản xuất bánh Hòa Nhung ở phố Hoàng Văn Thụ đã có trên 30 năm làm bánh xíu páo. Trước đây, cơ sở sản xuất hoàn toàn thủ công với 6 người làm liên tục từ sáng đến chiều muộn được khoảng 3.000 chiếc bánh cung cấp ra thị trường trong và ngoài tỉnh.
Lớp vỏ bánh sẽ được cán thật mỏng đều, từng lượt bột được xếp lên nhau tạo thành từng lớp mỏng như tờ giấy. |
5 năm trở lại đây, do nhu cầu thị trường tăng cao, cơ sở đã đặt dây truyền máy sản xuất nên đã giảm được nhân công và tăng năng suất lên 10 nghìn bánh/ngày. Vì là món ăn truyền thống nên để đặt được khuôn máy đảm bảo theo đúng yêu cầu, cơ sở đã mất một năm đi lại đặt hàng để chiếc bánh khi làm ra vẫn giữ được nguyên giá trị về hình thức và chất lượng như khi làm thủ công.
Điều quan trọng nhất của bánh đó là khâu nhào nặn và cán bột đòi hỏi người thợ làm bánh phải cực kỳ tỉ mỉ, cẩn thận vì công đoạn này sẽ quyết định đến sự thành công của mẻ bánh. |
Chị Trương Thùy Anh là thế hệ thứ ba của gia đình làm nghề cho biết: Vỏ bánh xíu páo Nam Định được làm từ nguyên liệu bột mì nhưng phải qua rất nhiều công đoạn với tỷ lệ pha bột và nước đủ độ. Riêng khâu đầu tiên này, mỗi cơ sở sẽ có một công thức pha trộn bột và cách làm khác nhau. Điều quan trọng nhất của bánh là khâu nhào nặn và cán bột. Công đoạn này đòi hỏi người thợ làm bánh phải cực kỳ tỉ mỉ, cẩn thận vì nó sẽ quyết định đến sự thành công của mẻ bánh. Lớp vỏ bánh sẽ được cán thật mỏng đều, từng lượt bột được xếp lên nhau để khi bánh chín, có thể bóc được từng lớp nhỏ. Vỏ bánh không được quá dày hay quá mỏng; khi bóp nhẹ, vỏ phải bong nhẹ chia thành từng lớp.
Nhờ có máy móc hiện đại, năng suất làm bánh tăng, chất lượng bánh vẫn đảm bảo thơm ngon, an toàn vệ sinh an toàn thực phẩm. |
Bên trong vỏ bánh là nhân thịt xíu thơm ngon cùng một miếng trứng luộc hay trứng mặn, hành, mộc nhĩ (tùy từng cơ sở) tạo thành nhân bánh thơm ngon. Thành phẩm đạt tiêu chuẩn của bánh phải có màu vàng ươm, giòn rụm song vẫn đủ độ mềm, bắt mắt.
Thưởng thức bánh ngay lúc vừa ra lò, còn đang nóng hổi, thực khách sẽ cảm nhận được vị thơm của thịt xíu, vị bùi, béo ngậy của thịt mỡ cùng vị cay cay của hạt tiêu, vị giòn bùi của mộc nhĩ. Bên cạnh mùi vị hấp dẫn, bánh xíu páo cũng cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng gồm: tinh bột, protein trong thịt, trứng và đang trở thành món ăn sáng hay món quà ăn vặt hàng ngày khá lý tưởng.
Sau khi tạo hình hoàn chỉnh, bánh Xíu páo được xếp vào khay rồi đưa vào lò nướng. |
Những năm gần đây, bánh xíu páo thương hiệu Hòa Nhung không chỉ thu hút được thực khách trong tỉnh mà đã có mặt ở hầu hết các tỉnh, thành lân cận như Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Thái Bình, Ninh Bình, Hà Nam, Thanh Hóa… Do không có chất bảo quản nên bánh chỉ dùng được trong ngày hoặc hai ngày nếu đặt trong ngăn mát tủ lạnh. Vì vậy, cơ sở rất cẩn thận trong khâu gửi hàng để bánh đạt được độ ngon nhất. Đối với những tỉnh phía Nam, cơ sở bảo quản trong tủ đông và có thể sử dụng trong khoảng thời gian một tuần. Khi mang ra thưởng thức, bánh được nướng lại qua lò vi sóng vẫn đạt độ béo ngậy, giòn, thơm.
Bánh sau khi nướng xong được đóng vào các thùng đưa đến tay người tiêu dùng. |
Chiếc bánh xíu páo giản dị, dễ mua nhưng khiến ai cũng phải thích thú ngay từ miếng đầu tiên. Chẳng còn ai nhớ rõ mốc thời gian xuất hiện. Chỉ biết rằng món bánh này đã gắn bó với tuổi thơ của nhiều người, góp phần làm phong phú nền ẩm thực Nam Định. Hiện tại, ngoài cơ sở Hòa Nhung, trên địa bàn thành phố Nam Định còn các cơ sở sản xuất nổi tiếng khác như: Xíu páo Hạnh Phúc, xíu páo bà Bình... Với giá từ 6 nghìn đến 10 nghìn đồng tùy từng kích cỡ rất phù hợp làm món quà ăn vặt bữa lỡ và trở thành một trong những món ăn đặc sắc gắn liền với cuộc sống thường nhật của người dân Thành Nam.
Bên cạnh mùi vị hấp dẫn, bánh xíu páo cũng cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng, có đủ tinh bột, protein trong thịt, trứng, trở thành món ăn sáng hay ăn vặt mỗi chiều khá lý tưởng. |
Đặc biệt, đối với du khách khi về với Nam Định, bánh xíu páo là món quà quê mộc mạc, ý nghĩa dành tặng bạn bè, người thân về món quà chân phương, giản đơn mà người làm bánh muốn trao gửi đến thực khách. Hiện nay, ngoài bán trong thành phố, nhiều cơ sở sản xuất còn phát triển các đại lý ở các tỉnh phía Bắc, nhất là Hà Nội, đưa nét đẹp ẩm thực của quê hương đến với mọi nhà. Dù vậy, bánh xíu páo vẫn thôi thúc khách phương xa tìm đến tận nơi để thưởng thức dù chỉ một lần./.
Bài và ảnh: Hồng Minh – Thanh Hoa
Trình bày: Trường Vinh
Ngày xuất bản: 8-6-2023