Về trang chủ |
|
Rùng vây là nghề thủ công truyền thống hiệu quả nhất trong đánh bắt hải sản biển gần bờ, được truyền đời trong cuộc mưu sinh của ngư dân miền biển Nam Định từ thời xa xưa . |
|
|||
| Lưới vây vào lộng. |
|
Nghề này tập trung ở 2 huyện Giao Thủy và Hải Hậu, bởi nơi đây có bãi cát thoải trải dài ven bờ. Thời chưa có những con tàu đánh bắt xa bờ, mỗi huyện có hơn 10 vàng rùng (Vàng rùng theo cách gọi của dân nghề biển, để chỉ một đội rùng). Vàng rùng có 3 thuyền với 42 ngư phủ lực lưỡng chèo lái. Sau này có máy nổ giải phóng tay chèo lúc vươn khơi. |
|
|
|
Rùng vây là những bả lưới đấu chắp lại với nhau dài hơn nghìn mét chùng chín mười mét. Đáy dưới kẹp chì, trên kẹp phao. Đồm giữa dài chừng 20 mét là một cái túi khổng lồ hứng cá tôm. Hai đầu rùng còn nối đoạn chão dài 500 mét để thuyền tiếp cận với bờ rồi dùng sức người kéo bả lưới vào. Rùng sợi khi thả ngấm nước nặng chừng 4 tấn. Sau này bả rùng được thay bằng sợi ni lông nhẹ hơn nhiều. Vàng rùng mau ở Hải Lý nay được đan bằng sợi cước, rất nhẹ giúp kéo nhanh, đỡ tốn sức hơn. Mỗi vát lưới chỉ mất trên dưới 2 giờ. |
|
|
| Ngư dân Hải Lý, Hải Hậu kéo rùng mau trong lộng. |
| Rùng mau đánh bắt trong lộng, thả vây cách bờ 500 mét với tầm nước sâu 2 sải (khoảng 3 mét). Bắt được cả tép moi, cá tôm nhỏ. Rùng thưa phải bơi thuyền ra khơi, xa tầm hơn nghìn mét mới thả vây. Bởi vậy những ngày vươn khơi ngư phủ phải dậy sớm, cho thuyền rời bến kịp theo con nước. Cái nghề trông trời, nghe gió, nhìn nước và trông cậy vào tài nghệ của ông lái để mưu sinh. Sáng sớm vươn khơi trời tối đen như mực, ông lái phải căng mắt nhìn sao định hướng đi. Tay kẹp lái đưa thuyền vượt sóng đúng luồng. Nhiều hôm sương mù dầy đặc thuyền trước chẳng nhìn thấy thuyền sau. Cũng ông lái là người nhìn nước đoán luồng cá đi để thả vây. |
|
|
| Ngư dân Giao Yến,Giao Thủy trong mùa vươn khơi |
|
Vào giấc tháng 7, tháng 8, hoặc khi có áp thấp ngoài biển Đông, ấy là lúc tôm cá chất đầy khoang. Những vát rùng thưa không dưới 5 tấn cá, nào cá nẹp, cá dỏng, cá cùi, cá chim, cá đù, cá cộ rộc. Giữa vụ cá năm nay, vàng rùng của ông Trùm Toán làng Xương Điền xã Hải Lý có vát thu được trên 12 tấn cá. |
 |
|
Bình minh ở biển, khi mặt trời lên, rải dát vàng cho những con sóng vỗ bờ. Trong làn sương mai, lấp ló bóng thuyền đang nhích dần vào bãi. Tiếng mái chèo gạt nước, tiếng dô huầy, tiếng cá nhảy vang động bãi bờ. Đàn cá trong vây tìm lối thoat tràn cả lên bãi cát, lấp lánh ánh bạc. |
 |
|
Mùa kéo rùng bắt đầu sau dịp đón Xuân cho đến tận đầu Đông. Khi gió mùa Đông Bắc tràn về mang theo khí lạnh. Biển động, sóng lớn đàn cá dạt ra khơi xa, là lúc nghề rùng gác nghệ. Bắt đầu cho những ngày vá lưới, sửa sang thuyền bè, chuẩn bị vào vụ mới. Làng chài vắng tiếng tù và rúc giữa canh hai. Khi nghề nuôi ngao vạng ở Giao Thủy lên ngôi. Bãi bờ không còn đất cho nghề rùng nơi này sinh kế. Năm 2019, vàng rùng ông Kinh, ông Chương làng Vọng xã Giao Yến, là những đội cuối cùng giải nghệ, chấm hết cho một nghề truyền thống dài mấy trăm năm trên mảnh đất này./. |
Chu Thế Vĩnh
