"Giữ lửa" nghề truyền thống ở Yên Tiến

Dù đã trải qua hơn 600 năm, những người dân làng nghề làm đồ thủ công mỹ nghệ ở xã Yên Tiến (Ý Yên) vẫn giữ được “lửa nghề”, tạo ra các sản phẩm được làm từ cây nứa ngày càng đa dạng, đáp ứng thị hiếu của người tiêu dùng.

Người thợ xếp khuôn sản phẩm.

Nứa sau khi ngâm nhiều tháng dưới nước được vớt lên phơi khô rồi gia công. Mỗi đoạn nứa sẽ được chẻ thành những nan nhỏ và tách bỏ những phần ruột, cuống thừa. Sau đó mới dùng máy cán cho nan nứa mềm hơn để xếp thành vòng tròn lần lượt theo kích thước, dập theo khuôn có sẵn để ra sản phẩm thô và tiếp tục mang ra phơi nắng. Ngày nay, để đầu ra các sản phẩm được thuận lợi, các hộ dân làm nghề ở xã Yên Tiến sẽ phụ trách làm công đoạn thô, sau đó chuyển đến các cơ sở lớn trên địa bàn để hoàn thiện phần sơn mài. 

Để tạo ra được những sản phẩm thủ công mỹ nghệ, người thợ phải thật tỉ mỉ, khéo tay.

Ở các cơ sở sẽ làm những bước cuối cùng để ra sản phẩm hoàn hiện, trong đó tỉ mỉ nhất là công đoạn sơn. Loại sơn thường sử dụng là các loại sơn công nghiệp, sơn hạt điều, sơn Nhật, sơn PU... Nhờ sự hỗ trợ của các loại máy móc nên rất nhiều công đoạn thủ công đã được thực hiện bằng máy giúp người dân làng nghề có thể sản xuất ra khối lượng hàng hóa lớn, giá thành giảm mà chất lượng vẫn đảm bảo. Mỗi sản phẩm làm từ nứa hoàn chỉnh có giá khác nhau, tùy vào kích thước và mẫu mã.

 

Người thợ dùng máy đánh nhẵn sản phẩm.

Chị Vũ Thị Hường, ở làng Thượng Thôn đã có hơn 20 năm gắn bó với nghề nứa chắp. Là người nơi khác về làm dâu, ngay từ những ngày đầu về nhà chồng, chị đã được dạy làm nghề truyền thống và từ nghề chị đã có thu nhập ổn định, xây sửa nhà cửa, nuôi dạy con cái. Cũng như hơn 100 hộ dân trong làng làm nghề, trước đây vợ chồng chị làm hết các công đoạn của sản phẩm nhưng hiện nay chị chỉ làm phần thô, còn phần sơn mài sẽ có đơn vị khác nhận về hoàn thiện. Trung bình mỗi tháng vợ chồng chị sẽ làm được khoảng 1.000 chiếc bát, đĩa, lót, khay, lọ, đôn…, mỗi cái có tiền công từ vài nghìn đến 30 nghìn đồng, tùy theo kích cỡ.

Một số sản phẩm đã hoàn thiện.

Nhanh nhạy nắm bắt thị hiếu thị trường, những người thợ ở làng nghề Yên Tiến ngoài sản xuất những sản phẩm truyền thống là bát, âu, đĩa, khay, lọ… còn mạnh dạn thử nghiệm một số sản phẩm mới như thìa, dĩa với chất liệu từ gỗ và các loại sản phẩm: lộc bình sơn khảm vỏ trứng, vẽ hoa văn trên các sản phẩm gốm, sứ hoặc tạo ra những sản phẩm có bề mặt ngoài sơn bằng nhũ bóng… Nhiều sản phẩm mỹ nghệ của các làng nghề đã xuất sang các thị trường lớn, "khó tính" như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Trung Quốc, châu Âu, Mỹ... Ngoài hơn 370 cơ sở sản xuất hàng nứa chắp, xã Yên Tiến còn có hàng nghìn hộ tham gia sản xuất thủ công, nhận khoán sản phẩm gia công cho các doanh nghiệp và hộ gia đình khác. Nhờ phát triển nghề truyền thống đã mang lại nguồn thu nhập khá cho các hộ dân, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Thực hiện: Hồng Minh – Thanh Hoa