“Phố” nông thôn mới kiểu mẫu

Không khí Tết Nguyên đán Quý Mão 2023 đã tràn ngập. Trên khắp các làng quê trong tỉnh, công cuộc xây dựng nông thôn mới (NTM) kiểu mẫu vẫn đang sôi động. Nhiều vùng NTM đã hình thành những khu “phố thị” giữa làng quê kiểu mẫu, tạo nên bức tranh nông thôn hiện đại đa sắc, trù phú. 

Các ngôi nhà tại xóm 1, xã Thọ Nghiệp (Xuân Trường) được thiết kế xây dựng với công thức “Đường - Ao/Vườn - Nhà” tạo tiêu chuẩn về nhà nông thôn mới kiểu mẫu.

Nhà có số, ngõ có tên

Xuôi theo Quốc lộ 21, con đường nhựa êm nhẵn đưa chúng tôi về xóm 1, xã Thọ Nghiệp (Xuân Trường). Trong các xóm NTM kiểu mẫu, dọc các dong ngõ là những hàng cau thẳng tắp vươn cao, hai bên đường rực rỡ sắc màu của hoa mười giờ, hoa ngũ sắc … Dưới bóng mát của tán cây là những chiếc ghế tựa mình vào gốc cây hai bên đường, cho người mỏi chân, thong dong ngồi nghỉ, ngắm cảnh, vẽ nên khung cảnh làng quê hết sức thanh bình. Từ đường trục vào các dong ngõ, xóm đến mỗi nếp nhà, khu vườn đều được quy hoạch, cải tạo, chăm sóc thường xuyên nên luôn ngăn nắp, gọn gàng, gần gũi. Hình ảnh “Phố” đã không chỉ riêng có ở thành thị, các trung tâm thị trấn, thị tứ mà đã hiện hữu ngay trên vùng quê này. Anh Trần Khắc Trường, Bí thư Chi bộ xóm 1 trú tại số nhà 12, đường Miếu là người khởi xướng phong trào đặt tên đường, gắn biển số nhà của xã Thọ Nghiệp cho biết: Từ xưa các cụ đã thiết kế xây dựng xóm 4 (hạt nhân chính của xóm 1 hiện tại) hết sức khoa học với 4 đường dong trục chính theo kiến trúc ô bàn cờ gồm dong Giữa, dong Miếu, dong Đông, dong Tây. Cả 4 dong có 115 nếp nhà. Năm 2015, xóm 4 và xóm 16 của xã được chọn xây dựng thí điểm xóm NTM kiểu mẫu. Chi bộ xóm 4 đã tổ chức họp chi bộ và mở rộng triển khai chủ trương đến toàn thể bà con thống nhất thực hiện Đề án đánh số nhà, tiến hành cải tạo nâng cấp cảnh quan môi trường theo tiêu chí NTM kiểu mẫu. Theo đó, các hộ tập trung trồng các tuyến đường hoa, bờ rào xanh; cải tạo cổng nhà, vườn tạp, tường rào theo chung một mẫu thiết kế đã được UBND xã xác nhận; bố trí lại khu chăn nuôi hợp lý, chỉnh trang nhà cửa gọn gàng, khoa học, tiện dụng, phân loại rác ngay tại hộ gia đình. Đến nay, trên địa bàn xóm 4, 100% tuyến đường được thảm nhựa dày 15-20cm, đảm bảo đường thông, hè thoáng không bị lấn chiếm, che khuất tầm nhìn, lòng đường rộng từ 4,2-5m. Dọc tuyến kênh cấp 2 được kè, trồng hoa, cây bóng mắt, sắp xếp bàn ghế dài hợp lý. 100% hộ gia đình có sơ đồ khuôn viên trước và sau khi được cải tạo gồm các công trình như tường rào, cổng, ngõ được trồng cây xanh, dây leo…, các hộ gia đình có vườn tạp được chỉnh trang lại theo quy hoạch, đảm bảo sạch, đẹp, hiệu quả theo chuẩn chung “đường - vườn/ao - nhà”. Số nhà được đánh theo nguyên tắc: nhà bên phải đánh số chẵn, nhà bên trái đánh số lẻ. Hai cổng chào được thiết kế rộng 3m đầu và cuối mỗi dong. Trước mỗi nhà đều có đặt thùng phân loại rác thải sinh hoạt của gia đình. Khi hoàng hôn xuống, ánh mặt trời tắt là lúc ánh đèn điện từ các cột đèn led khắp các ngõ bật sáng. Người lớn đi bộ tập thể dục, nghỉ chân trên các ghế dài hàn huyên, trẻ nhỏ nô đùa, chạy nhảy. Như một nếp sống đã quen, ở xóm 4, từ trẻ em đến người già đều tự giác quét dọn đường sá, lau chùi ghế đá nên đã qua hơn 3 năm đưa vào sử dụng công trình vẫn đẹp như mới. Định kỳ 1 lần/tháng, người dân tổ chức làm vệ sinh chung toàn xóm, 4 lần/tháng tổ chức vệ sinh chung dong, ngõ. Từ xóm 4 cũ, phong trào đánh biển số nhà, đặt tên dong, ngõ, xây dựng xóm NTM kiểu mẫu đã lan rộng ra các xóm xung quanh như xóm 2, xóm 3, xóm 7, xóm 8, xóm 11, xóm 16… Toàn xã hiện đã có hơn 400 hộ dân có nhà được đánh số. Hơn 1.150m đường giao thông được “nhựa hóa”, nền đường rộng 12m, lòng đường rộng 9m. Toàn bộ các cầu trên kênh cấp 2 được thiết kế thống nhất theo mẫu, sử dụng nguyên liệu chính là đá, mặt cầu rộng từ 5-7m. Xã Thọ Nghiệp phấn đấu xây dựng và hoàn thiện 10 xóm NTM kiểu mẫu trong năm 2022 và xét công nhận 3 xóm còn lại là xóm 5, 7, 12 trong năm 2023. Chia tay chúng tôi, anh Trường vui vẻ nói: “Con cháu xa quê hay người nơi khác về Thọ Nghiệp giờ không còn lo bị lạc nữa. Chỉ cần đọc số nhà, tên đường (dong) là tìm được đến tận nơi không cần người dân phải dẫn”.

Quang cảnh trung tâm đường trục xóm 4, xã Hải Bắc (Hải Hậu).

Xóm công nghệ

Đến xóm 4, xã Hải Bắc (Hải Hậu), trước mắt chúng tôi là dòng sông nhỏ chạy dài được kè đá hai bên bờ, mặt nước in bóng những hàng cau; những cây cầu bê tông duyên dáng nối đôi bờ, nhà dân hai bên sông quay mặt vào nhau thân thiện. Phố làng vừa “sáng - xanh - sạch - đẹp”, nổi bật với nhà văn hóa hoành tráng nằm ở giữa xóm; con đường hoa dài 3km; hai bên bờ kênh đều được kè đá, mặt đường trải nhựa phẳng lỳ, mỗi bên trồng một hàng cau thẳng tắp, xen giữa là những khóm hoa đang thì  rực rỡ. Hệ thống đèn chiếu sáng 2 bên đường trục chính được làm bằng cột đúc sử dụng đèn led tiết kiệm năng lượng và hạ ngầm đường dây điện, tạo không gian phong quang. Nhà văn hóa của xóm mở cửa từ 5h đến 22h hàng ngày, với hoạt động sôi nổi của nhiều câu lạc bộ văn nghệ, thể dục thể thao như: dưỡng sinh, cầu lông, bóng bàn, yoga…

Anh Trần Xuân Bang, trưởng xóm 4 chia sẻ với chúng tôi, từ cách đây nhiều năm, xóm đã xây dựng website riêng về xóm 4, xã Hải Bắc để quảng bá, cập nhật thông tin lớn, nhỏ trong làng, xóm, ngoài xã. Trên giao diện của trang điện tử có rất nhiều chuyên mục như: “Tin xóm”, “Hình ảnh”, “Lịch sử”, “Các dòng họ”, “Người xóm 4”. Ngoài các mục về tin tức, nhiều chuyên mục như: “Tùy bút”, “Trang thơ” cũng nhận được sự tham gia nhiệt tình của bà con trong xóm với rất nhiều bài thơ hay, chân chất, chứa đựng tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của người dân. Năm 2022, xóm 4 triển khai thí điểm mô hình chuyển đổi số (CĐS) xây dựng khu dân cư thông minh. Qua khảo sát ban đầu, 100% số hộ sử dụng internet và có điện thoại thông minh, là tiền đề quan trọng để xóm triển khai thành công “xóm thông minh - xóm công nghệ số”. Quyết tâm xây dựng “xóm thông minh”, đội ngũ cán bộ xóm đã tích cực phối hợp với đơn vị chức năng hướng dẫn người dân tiếp cận, cài đặt, sử dụng các dịch vụ số, phục vụ nhu cầu thiết yếu như: Y tế, giáo dục, chính sách xã hội, phòng, chống dịch COVID-19; phấn đấu mỗi hộ có 1 tài khoản ngân hàng phục vụ thanh toán không dùng tiền mặt cho các dịch vụ tiện ích thiết yếu như tiền điện, nước, giao dịch qua ngân hàng… Toàn xóm hiện có 1 điểm truy cập mạng internet tốc độ cao miễn phí tại Nhà văn hóa, tiến tới mở rộng ra toàn xóm; hơn 200 camera giám sát công cộng của tập thể và người dân. Xóm cũng đã thành lập trang thông tin xóm, các đoàn thể trên nền tảng mạng xã hội Zalo, Facebook, giúp người dân nhanh chóng tiếp cận thông tin mới một cách chính xác, thuận tiện. Cũng qua đó, xóm kêu gọi xã hội hóa xây dựng tuyến đường nội đồng dài 400m, cải tạo nâng cấp xây dựng 2km đường hoa mới. Việc kêu gọi ủng hộ Quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”, “Tháng hành động vì trẻ em” và các công việc khác của địa phương được người dân nhanh chóng nắm bắt, thực hiện. Các hành vi bỏ rác không đúng giờ, không đúng nơi quy định, các vụ xô xát sau va chạm giao thông… đều được phát hiện nhanh chóng, xử lý, hòa giải kịp thời, góp phần giữ ổn định an ninh trật tự. Thời gian tới, xóm sẽ thành lập tổ công nghệ số cộng đồng để hỗ trợ, khuyến khích người dân giới thiệu, bán hàng trên cổng thông tin điện tử, trang thông tin điện tử, mạng xã hội hoặc bán trên sàn thương mại điện tử; Xây dựng tổ, nhóm với lực lượng thanh niên là nòng cốt hướng dẫn người dân tiếp cận công nghệ theo nhu cầu và tạo ra giá trị thiết thực như: Sử dụng dịch vụ công trực tuyến, mở tài khoản thanh toán, đăng ký tham gia các sàn thương mại điện tử, sử dụng nền tảng số để quảng bá, giới thiệu sản phẩm, sử dụng dịch vụ số cho các nhu cầu thiết yếu (y tế, giáo dục, phòng, chống dịch bệnh, chính sách xã hội…).

Với quyết tâm của cả hệ thống chính trị, sự đồng thuận của cộng đồng cư dân địa phương, Xuân Quý Mão 2023, nông thôn Nam Định lại tiếp tục ghi nhận một dấu mốc mới trong công cuộc xây dựng NTM kiểu mẫu, NTM thông minh. Để thực hiện được mục tiêu đó, các địa phương không ngừng khai phá tiềm năng, thế và lực của mỗi vùng miền, tạo nên bức tranh nông thôn đa sắc, đa chất. Tin tưởng rằng, với sức mạnh “Ý Đảng - Lòng dân” đường tới đích nông thôn mới thông minh sẽ ngắn hơn. Và mỗi khi Tết đến Xuân về, Nam Định sẽ ngày càng có nhiều hơn những miền quê đáng sống để những lớp con cháu kế thừa sẽ tự hào về quê hương nơi mình sinh ra, lớn lên./.

Bài và ảnh: Đức Toàn