Với loạt sự kiện chấn động cuối tuần, A-rập Xê-út đang rơi vào thời kỳ hỗn loạn nhất trong suốt nửa thế kỷ.
Việc bắt giữ hàng chục thành viên hoàng tộc và quan chức cấp cao A-rập Xê-út chỉ là mở đầu cho một chuỗi các sự kiện chấn động xảy ra vào cuối tuần vừa qua, làm dấy lên lo ngại quốc gia Trung Đông này sẽ rơi vào tình trạng rối ren nhất trong suốt 50 năm.
Nhà phân tích tình báo kỳ cựu Giôn Ki-ri-a-cu nhận định trên chương trình Loud & Clear Monday của Đài phát thanh Sputnik: “Chúng ta đang có cái mà nhiều người gọi là “một cuộc chính biến nhẹ” tại A-rập Xê-út”. Tổng cộng đã có 11 hoàng tử và 38 vị quan chức bị bắt giữ tại khách sạn Ritz Carlton ở Thủ đô Ri-át vào cuối tuần qua, trong khuôn khổ chiến dịch chống tham nhũng.
Bên cạnh đó, Thủ tướng Li-băng Sát Ha-ri-ri - người gốc A-rập Xê-út và có hộ chiếu Xê-út, đã về lại quốc gia này vào cuối tuần và tuyên bố từ chức vụ ở Li-băng trên sóng quốc gia Xê-út TV, với lý do sợ bị phong trào Héc-bô-la ám sát.
Trò chuyện từ Thủ đô Bây-rút, Gia-na Na-khan - một nghiên cứu viên độc lập, đồng thời là thành viên của Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Li-băng cho biết “không một ai có thể lường trước điều này”, khi đề cập đến động thái từ bỏ chức vụ của Thủ tướng Ha-ri-ri.
 |
| Thái tử A-rập Xê-út Mô-ha-mét Bin Sa-man. Ảnh: Independent |
Tờ báo lớn tại Li-băng ngày 6-11 đã đưa bài viết về Ha-ri-ri lên trang nhất, với hình ảnh lớn của ông và dòng chú thích “Con tin”. Ông Na-khan giải thích: “Chúng tôi không biết chuyện gì xảy ra, chúng tôi cũng không biết ông ấy ở đâu và có nhiều tin đồn cho rằng ông có thể bị bắt giữ cùng với một số hoàng tử Xê-út”.
Phản ứng trước thông tin các tin đồn, trả lời phỏng vấn hãng CNN ngày 6-11, Ngoại trưởng A-rập Xê-út Áp-đen An Giu-bây khẳng định Ri-át “vô can” trong việc Thủ tướng Li-băng từ chức, nhóm vũ trang Hồi giáo Héc-bô-la đã đe dọa vị chính khách này, dẫn đến cuộc khủng hoảng hiện nay tại Li-băng, đồng thời tuyên bố ông Ha-ri-ri hoàn toàn có thể tự do rời khỏi A-rập Xê-út bất cứ lúc nào.
Ngày 5-11, truyền thông A-rập Xê-út đưa tin Hoàng tử Man-sua Bin Mu-rin đã thiệt mạng trong một vụ rơi trực thăng ở gần biên giới Y-ê-men.
Hãng thông tấn Xê-út có viết: “Giới chức tìm kiếm những người sống sót khi những mảnh vỡ máy bay được tìm thấy. Hoàng tử Mu-rin cùng với 7 vị quan chức khác đã thiệt mạng trong vụ tai nạn”.
Ngay sau hôm xảy ra tai nạn, Xê-út còn chứng kiến thêm cái chết của một thành viên hoàng gia - Hoàng tử Áp-đun A-dít Bin Pha-dơ. Là con trai út của Quốc vương Pha-dơ, Hoàng tử A-dít được cho là thiệt mạng trong một vụ đấu súng với cảnh sát khi họ đang tìm cách bắt giữ ông này. Cảnh sát xác định Hoàng tử Áp-đun A-dít có dính líu vào thương vụ làm ăn của Cty TNHH Xê-út Oger thuộc quyền sở hữu của gia đình cựu Thủ tướng Li-băng Sát Ha-ri-ri đã ngừng hoạt động từ hè năm nay.
Một số người cho rằng các sự kiện gần đây đơn thuần chỉ là sự rối ren, song số khác lại coi sự phát triển của chuỗi sự kiện này là một cách mà để Thái tử Mô-ha-mét Bin Sa-man củng cố quyền lực trong khi đổ lỗi cho đối thủ I-ran và nhóm khủng bố Héc-bô-la.
“Tôi cũng muốn nói thêm là Thái tử Sa-man đã mời Tổng thống Pa-lét-xtin tới thăm và thảo luận về các vấn đề của Pa-lét-xtin. Điều này cho thấy chắc chắn Thái tử đang muốn củng cố quyền lực của mình”, bà Na-khan nói.
Nhà phân tích này giải thích: “Cùng lúc hãy nghĩ về việc đang xảy ra tại Xi-ri. Cuộc chiến đang thay đổi theo chiều hướng mới. Cụ thể, chúng ta đang nói tới tình huống mà phong trào Héc-bô-la đang củng cố sức mạnh và giành được thêm sự ủng hộ”.
Phe nổi dậy Hu-thi tại Y-ê-men đã bắn các tên lửa đạn đạo vào Thủ đô Ri-át vào cuối tuần qua, tuy nhiên đã bị hệ thống phòng không nước này bắn chặn. Trong một động thái đáp trả, liên minh Xê-út đã phóng 29 quả tên lửa nhằm vào Sa-na vào tối 5-11.
“Hành động khiêu khích chống lại Ri-át chứng minh có sự tham gia của một trong những quốc gia khủng bố ủng hộ phiến quân Hu-thi”, người phát ngôn của liên minh do A-rập Xê-út dẫn đầu tại Y-ê-men tuyên bố trên truyền hình quốc gia vào 4-11. Về phần mình, Tổng thống Trăm cũng có lời tuyên bố gần giống chính quyền A-rập Xê-út khi nói về cuộc tấn công tên lửa, song không đề cập đến “quốc gia khủng bố”, mà chỉ thẳng chính I-ran tấn công Xê-út.
Ngày 6-11, Tổng thống Trăm lặp lại lời ủng hộ Ri-át, “tôi có niềm tin mãnh liệt vào Quốc vương Sa-man và Thái tử A-rập Xê-út”.
Hiện không có một ai khẳng định tình hình ổn định tại A-rập Xê-út: “Vương quốc đang đứng giữa ngã tư. Kinh tế đi xuống vì giá dầu thấp, tình hình ở Y-ê-men ở thế đầm lầy, chính sách cô lập Ca-ta thất bại, sức ảnh hưởng ngày càng lớn của I-ran tại Li-bi, Xi-ri và I-rắc và khả năng của nhân vật kế vị còn là một dấu hỏi lớn”.
Brúc-xơ Rây-đen - Giám đốc Dự án Tình báo thuộc Viện Brookings - nhận xét: “Đây là thời kỳ hỗn loạn nhất trong lịch sử A-rập Xê-út suốt nửa thế kỷ qua”./.
Theo baotintuc.vn
