Hình tượng Bác Hồ trong các tác phẩm văn học - nghệ thuật Nam Định

08:05, 15/05/2020

Cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn là mạch nguồn cảm xúc bất tận trong các tác phẩm văn học nghệ thuật. Các hội viên Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh đã sáng tác hàng trăm tác phẩm các loại hình văn học nghệ thuật, trong đó có nhiều tác phẩm có giá trị nội dung và nghệ thuật cao.

Tác phẩm “Bác Hồ với thiếu nhi” của họa sĩ Đặng Sơn Nam.
Tác phẩm “Bác Hồ với thiếu nhi”
của họa sĩ Đặng Sơn Nam.

Ở bộ môn âm nhạc, nhiều tác giả như: NSƯT Đức Miên, NSƯT Kiều Dư, nhạc sĩ Ngọc Hùng, nhạc sĩ Trọng Dự... đã sáng tác các ca khúc ca ngợi Bác Hồ. Nhạc sĩ Trọng Dự là một trong những tác giả có nhiều tác phẩm ấn tượng về đề tài Bác Hồ. Tập ca khúc “Mẹ em kể chuyện Bác Hồ” của ông có 11 bài hát về Bác cho thiếu nhi; trong đó có các bài: “Tuổi thơ bay xa” (Giải A cuộc thi Hoa phượng đỏ toàn quốc năm 1984), “Bông hoa tình bạn” (Giải B cuộc thi Hoa phượng đỏ toàn quốc năm 1985). NSƯT, ca sĩ Kiều Dư cũng viết nhiều ca khúc về Bác Hồ. Điều đặc biệt trong các sáng tác của ông là những lời dạy của Bác ở các ngành nghề, lĩnh vực đều khéo léo được lồng vào các tác phẩm âm nhạc và trở thành tư tưởng chủ đạo trong một số tác phẩm như: “Kết đài hoa dâng Bác”, “Đài hoa chiến công”... Tác phẩm hát văn “Kết đài hoa dâng Bác” ca ngợi truyền thống Công an nhân dân; trong đó những ca từ đẹp đều vận dụng lời dạy của Bác Hồ với người chiến sĩ Công an nhân dân.

Ở bộ môn mỹ thuật, họa sĩ Dương Đức Điện là một trong các tác giả thành công với đề tài về Bác Hồ. Trong suốt cuộc đời sáng tác, ông đã vẽ hàng trăm tranh cổ động tuyên truyền phục vụ nhiệm vụ chính trị; trong đó nổi bật là các tác phẩm chân dung Bác Hồ trên nhiều chất liệu như: bột màu trên pa-nô khổ lớn, bột màu trên giấy, sơn dầu trên toan, khắc tổng hợp, ghép gốm màu. Tiêu biểu như các tác phẩm: “Bác Hồ vẫn bên chúng ta” (1967), tranh chân dung Bác Hồ khổ lớn (1975), “Bác Hồ thăm Nhà máy Dệt” (1984), tranh gốm màu Bác Hồ (2000), “Bác Hồ thăm nhà trẻ Nhà máy Dệt” (2003) và chân dung Bác Hồ (2004)... Họa sĩ Đặng Sơn Nam từng công tác tại Trung tâm VH-TT-TT thành phố Nam Định nên đã gắn bó với mảng tranh cổ động hàng chục năm. Họa sĩ Đặng Sơn Nam cho biết: Trong quá trình vẽ tranh cổ động, ông luôn ấp ủ tâm nguyện vẽ bức tranh về Bác Hồ. Sau khi nghiên cứu kỹ các tư liệu, ông đã lựa chọn hình ảnh Bác Hồ với thiếu nhi làm đề tài. Nổi bật trong bức tranh “Bác Hồ với thiếu nhi” là chân dung Bác Hồ đang đứng nắm tay các em nhỏ, phía sau là những cánh chim bồ câu biểu tượng của hòa bình… Bức tranh được trưng bày tại Bảo tàng Hồ Chí Minh năm 1990 và chọn Triển lãm mỹ thuật khu vực đồng bằng sông Hồng năm 2015. Họa sĩ Lê Đức Biết cũng là người có nhiều tranh vẽ về Bác Hồ trên các chất liệu sơn dầu, mực đen, màu acrylic, tiêu biểu như: “Trên đường chiến dịch 1”; “Trên đường chiến dịch 2”, “Một đời thanh bạch chẳng vàng son”, “Đêm đông Việt Bắc”… Các tác phẩm của ông khi vẽ về Bác luôn toát lên nét giản dị, mộc mạc từ y phục đến sự gần gũi trong từng hành động nhỏ chăm lo chiến sĩ như đắp chăn cho chiến sĩ bị sốt rét trong tác phẩm “Đêm đông Việt Bắc”. Họa sĩ Vũ Minh với tình cảm thiêng liêng dành cho vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc cũng đã có nhiều tác phẩm về Bác Hồ trên các chất liệu bột màu và sơn dầu, tiêu biểu như các tác phẩm: “Người công dân số một” (1998), “Bác Hồ về thăm Nhà máy Dệt” (2005), “Bác Hồ thăm Bảo tàng Dệt” (2010)...

Ở bộ môn thơ, các tác giả: Phạm Trọng Thanh, Nguyễn Thấn, Nguyễn Hồng Vinh, Trần Văn Lợi... đều có nhiều tác phẩm viết về Bác Hồ. Nhà thơ, nhà giáo Trần Văn Lợi có chùm thơ về chủ đề “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” gồm 11 bài thơ đoạt giải B (đợt I) Cuộc vận động sáng tác, quảng bá các tác phẩm văn học - nghệ thuật, báo chí về chủ đề “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” của tỉnh (2011-2013). Chùm thơ ca ngợi tấm gương đạo đức của Bác và tình cảm của các tầng lớp nhân dân đối với Bác; tiêu biểu là các bài thơ: “Ngôi nhà Bác ở”, “Đường cứu nước”, “Trồng cây càng nhớ lời Người”. Gần đây, tác giả Trần Văn Lợi tiếp tục các sáng tác về đề tài Bác Hồ như: “Ảnh Bác trong mọi nhà” (đăng Báo Văn nghệ), “Về Tỉn Keo nhớ Bác” (đăng Báo Thái Nguyên)… Với nhà thơ, nhà giáo Trần Văn Lợi, viết về Bác là cơ hội để anh bày tỏ lòng thành kính, sự biết ơn vô hạn đối với vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc.

Ở bộ môn sân khấu, đạo diễn, NSƯT Trịnh Quang Khanh đã sáng tác 4 kịch ngắn: “Lời Bác dặn”, “Bác ra thăm đồng”, “Một lần ở bên Người”, “Các chú đừng quên” và chùm kịch bản văn học “Bác giữa đời thường”, “Vì dân”. Cả 4 tác phẩm kịch về đề tài Bác Hồ đều được viết từ những sự kiện có thực gắn với những lần Bác về Nam Định. Tác giả Giang Phong để lại nhiều dấu ấn với các tác phẩm về hình tượng Bác Hồ và làm theo gương Bác. Tuy viết nhiều thể loại, nhưng sở trường lớn nhất của ông lại trên lĩnh vực sân khấu với các tác phẩm: “Hơi ấm bàn tay Bác”, “Quê nghèo đón Bác”, “Một bữa cơm tối của Bác”, “Nơi ấy không có sóng”… Trong các kịch ngắn về hình tượng Bác Hồ, nhà văn Giang Phong tâm đắc nhất với kịch bản “Quê nghèo đón Bác”, tác phẩm được “thai nghén” trong ông một thời gian dài trước khi đặt bút viết và được dàn dựng, phát trên sóng VTV1, Đài Truyền hình Việt Nam.

Các tác phẩm về Bác Hồ của các hội viên Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh đã đóng góp tích cực vào việc tuyên truyền, vận động Đảng bộ và nhân dân trong tỉnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, tạo sức mạnh nội lực của toàn xã hội trong công cuộc xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước./.

Viết Dư



BÁO NAM ĐỊNH ĐIỆN TỬ

Tổng biên tập: Phạm Văn Trường

Phó Tổng biên tập: Trần Vân Anh, Nguyễn Thị Thu Thủy

Tòa soạn: Số 68 Trần Phú, TP Nam Định, tỉnh Nam Định

Điện thoại: 0228.3849386; Email: toasoanbnd@gmail.com