Trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, vừa xây dựng kinh tế vừa trực tiếp chống lại cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, Ðảng bộ, quân và dân Nghĩa Hưng đã làm hết sức mình để góp phần cùng đồng bào miền Nam chiến đấu giành thắng lợi.
 |
| Làng quê Nghĩa Hưng thời kỳ đổi mới. |
Với khẩu hiệu “Miền Nam kêu gọi, miền Bắc trả lời”, “Tất cả vì miền Nam ruột thịt, vì sự nghiệp thống nhất Tổ quốc”, lớp lớp thanh niên huyện Nghĩa Hưng đã lên đường nhập ngũ vào Nam chiến đấu. Khí thế tòng quân của thanh niên Nghĩa Hưng trong thời kỳ này vô cùng sôi nổi. Trong vòng 10 năm (1963-1973), toàn huyện có 35 đợt tuyển quân, hàng chục đợt tuyển thanh niên xung phong, dân công phục vụ tiền tuyến, đợt nào cũng đảm bảo 100% quân số. Các thôn, xã trong huyện đều dấy lên phong trào “Bình cử người đi đánh Mỹ”, “Toàn dân làm việc nước”, “Gia đình ra quân”, “Dòng họ ra quân”… Ðặc biệt, phong trào “Dòng họ ra quân” ở các xã Nghĩa Lợi, Nghĩa Lâm, Nghĩa Thịnh, Nghĩa Minh, Nghĩa Ðồng, Hoàng Nam… đã góp phần cùng quân dân trong tỉnh, trong cả nước đánh thắng giặc Mỹ xâm lược. Ðó là các dòng họ Phạm, Trần ở các xã: Nghĩa Lâm, Nghĩa Hùng; các dòng họ Tạ, Phạm ở xã Nghĩa Thái; dòng họ Trương ở xã Nghĩa Thịnh; dòng họ Vũ (Võ) xã Nghĩa Ðồng; dòng họ Nguyễn xã Nghĩa Lợi. Ngày ấy, dưới sự lãnh đạo của Ðảng bộ xã, trong bom đạn của kẻ thù, nhân dân Nghĩa Lợi với tinh thần “tay cày, tay súng”, một nắng hai sương để làm nên những cánh đồng 5 tấn. Dù bữa cơm có khi còn phải độn khoai, độn sắn nhưng với tinh thần “Tất cả vì tiền tuyến”, “Tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”, nhân dân xã Nghĩa Lợi đã thực hiện xuất sắc khẩu hiệu “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”. Ðiển hình của xã là xóm Sỹ Lạc, tuy dân số chỉ có khoảng 300 người nhưng có tới 80 người tham gia tòng quân cứu nước; trong đó dòng họ Nguyễn có tới 50 người nhập ngũ. Xã Nghĩa Ðồng cũng là điểm sáng của phong trào “Dòng họ ra quân”, trong đó tiêu biểu là dòng họ Vũ (Võ) với chiến sĩ phòng không Võ Danh Tòng một mình bắn rơi 4 máy bay Mỹ bằng tên lửa vác vai trong chiến trường miền Nam. Ðồng chí Võ Danh Tòng đã được tặng thưởng nhiều Huân chương Chiến công và được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Dòng họ Nguyễn ở xã Hoàng Nam, trong đó tiêu biểu là đồng chí Nguyễn Thế Cự đã từng tham gia nhiều chiến dịch lớn như: Chiến dịch Lộc Ninh (1972), chiến dịch Bình Long (1973) lập được nhiều chiến công. Ðồng chí đã được thưởng Huân chương Quân công, Huân chương Chiến công và được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân năm 1973…
Tổng kết 10 năm chi viện chiến trường (1964-1975), huyện Nghĩa Hưng có 19.865 thanh niên lên đường nhập ngũ; 8.332 gia đình có 1 con tòng quân; 3.211 gia đình có 2 con tòng quân; 1.294 gia đình có 3 con tòng quân; 521 gia đình có 4 con tòng quân; 132 gia đình có 5 con tòng quân; 20 gia đình có 6 con tòng quân; 1 gia đình có 7 con tòng quân… Trong các gia đình đó, tiêu biểu là chị Hải xã Nghĩa Lạc, khi nghe tin chồng hy sinh trên chiến trường, chị đã làm đơn tình nguyện nhập ngũ đi chiến đấu trả thù cho chồng; cụ trùm Hải xã Nghĩa Thành có 6 người con trai lên đường đánh Mỹ; cụ Ngôn có 5 con tòng quân thì 4 con là liệt sĩ, 1 người là thương binh… Bà trùm Rượu, xứ Quỹ Nhất, xã Nghĩa Hoà trong lễ truy điệu con trai mình đã nén chặt tình cảm, nuốt nước mắt vào lòng, nói với mọi người: “Con tôi hy sinh cho Tổ quốc là một vinh dự. Các bà, các chị có thương cháu hãy về động viên chồng con lên đường đánh giặc trả thù cho nó”. Lời nói mộc mạc chân thành đó là sự khích lệ, động viên thanh niên các xã Nghĩa Hoà, Nghĩa Hưng lên đường đánh giặc. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, huyện Nghĩa Hưng có 2.215 liệt sĩ, 1.405 thương binh; nhiều bà mẹ được Nhà nước truy tặng và phong tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam Anh hùng…
Phong trào “Dòng họ ra quân” ở Nghĩa Hưng là một trong những minh chứng sinh động của chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong những năm chống Mỹ cứu nước. Ðảng bộ, quân và dân Nghĩa Hưng có quyền tự hào góp phần cùng cả nước làm nên Chiến thắng 30-4 lịch sử, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước./.
Bài và ảnh: Minh Thuận
