Toàn tỉnh hiện có 139.649 người tham gia bảo hiểm thất nghiệp (BHTN). Theo quy định, người lao động tham gia BHTN được nhận trợ cấp thất nghiệp (TCTN); được tư vấn giới thiệu việc làm, hỗ trợ BHYT và học nghề. Khi người lao động bị thất nghiệp sẽ được Trung tâm Dịch vụ việc làm (Sở LĐ-TB và XH) và BHXH tiếp nhận, giải quyết, chi trả chế độ theo Luật Việc làm và Luật BHXH. Việc tiếp nhận, giải quyết hồ sơ, ra quyết định hưởng chi trả chế độ BHTN được giao cho Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh, còn BHXH là đơn vị nhận quyết định chi trả và chi TCTN cho người lao động bị thất nghiệp.
 |
| Người lao động làm thủ tục hưởng TCTN tại Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh. |
Thực hiện chính sách BHTN theo luật định, thời gian qua, BHXH tỉnh, Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền về chính sách BHTN; thực hiện nghiêm túc, kịp thời việc chi trả TCTN theo ngày hưởng của người lao động; đồng thời, tổ chức tập huấn cho trên 3.000 người làm công tác quản lý Nhà nước về lao động, chủ sử dụng lao động và người lao động trong các doanh nghiệp trên địa bàn. Anh Vũ Văn Mạnh, 41 tuổi (TP Nam Định) làm việc tại một Cty vận tải, đã tham gia BHXH, BHTN thời gian 7 năm 8 tháng. Do điều kiện sức khỏe phải nghỉ việc, anh đăng ký và được hưởng TCTN tháng 7 (mức trợ cấp 2 triệu 140 nghìn đồng/tháng). Anh Mạnh chia sẻ: “Nhờ có tiền TCTN nên tôi trang trải được một phần sinh hoạt phí của gia đình. Hiện nay, tôi đang học nghề cơ khí, sau đó sẽ xin vào một Cty cơ khí để làm việc”. Chị Nguyễn Thị Diệp, xã Hải Bắc (Hải Hậu) làm việc tại Cty May Sông Hồng (KCN Hải Phương); được Cty thực hiện chính sách đóng BHTN. Do điều kiện gia đình, chồng đi làm ăn xa, con nhỏ, chị xin nghỉ việc và được hưởng TCTN 4 tháng. Theo chị Diệp, với số tiền được trợ cấp đã giúp chị mở cửa hàng tạp hóa và có điều kiện chăm sóc con nhỏ, chăm lo gia đình.
Đồng chí Trần Văn Dũng, Giám đốc BHXH tỉnh cho biết: Từ ngày 1-1-2015, chế độ BHTN thực hiện theo quy định của Luật Việc làm 2013, thay cho quy định của Luật BHXH, theo đó có một số thay đổi lớn. Đối với việc mở rộng đối tượng bắt buộc tham gia BHTN, so với quy định trước đây, đối tượng tham gia BHTN theo Luật Việc làm sẽ có thêm người lao động làm việc theo hợp đồng mùa vụ từ đủ 3 tháng trở lên. Mặt khác, cũng không còn quy định người sử dụng lao động có sử dụng từ 10 người lao động trở lên mới phải tham gia BHTN. Tuy nhiên, người lao động giúp việc gia đình hoặc đang hưởng lương hưu thì không phải tham gia BHTN. Mức đóng BHTN tối đa sẽ không quá 20 tháng lương tối thiểu vùng (đối với người lao động đang hưởng lương theo mức do người sử dụng lao động quyết định). Việc hướng dẫn cụ thể về cách tính thời gian tham gia BHTN để tính hưởng trợ cấp, sẽ tính bằng tổng các khoảng thời gian đã đóng BHTN (liên tục hoặc không liên tục) mà người lao động chưa hưởng TCTN. Người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động/hợp đồng làm việc trái pháp luật sẽ không được hưởng TCTN. Đối với người lao động làm việc theo hợp đồng mùa vụ thì để được hưởng BHTN, họ phải có đủ 12 tháng tham gia BHTN trong vòng 36 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng (đối với các loại hợp đồng khác thì điều kiện này là có đủ 12 tháng tham gia BHTN trong vòng 24 tháng trước khi chấm dứt). Giảm chế độ TCTN hằng tháng so với trước đây: Về thời gian hưởng, theo quy định mới thì người lao động tham gia BHTN từ đủ 12 tháng đến 36 tháng sẽ được hưởng 3 tháng trợ cấp, sau đó cứ có thêm 12 tháng tham gia BHTN thì sẽ được hưởng thêm 1 tháng trợ cấp, nhưng tối đa không quá 12 tháng. Theo cách tính này thì người lao động tham gia BHTN đủ 36 tháng sẽ được hưởng 3 tháng trợ cấp (trước đây là 6 tháng), tham gia đủ 72 tháng sẽ được hưởng 6 tháng (trước đây là 9 tháng). Về mức hưởng từng tháng, giới hạn tối đa không vượt quá 5 lần mức lương tối thiểu vùng hoặc mức lương cơ sở. Từ năm 2013-2017, toàn tỉnh giải quyết chế độ BHTN cho 18.349 người lao động, tư vấn, giới thiệu việc làm cho 20.859 lượt người. Năm 2017, toàn tỉnh có 4.966 người đề nghị hưởng TCTN, 6.809 người được tư vấn, giới thiệu việc làm; số tiền chi trả TCTN là 52 tỷ 788 triệu đồng. 4 tháng năm 2018, toàn tỉnh có 1.357 người được hưởng TCTN tổng số tiền chi trả là 15 tỷ 101 triệu đồng.
Tuy nhiên, hiện nay việc thực hiện chính sách BHTN theo quy định của Luật Việc làm ở tỉnh ta còn nhiều vướng mắc. Đó là tình trạng đối tượng tham gia BHTN là người sử dụng lao động và người lao động không đóng, đóng không đúng thời gian, không đúng mức quy định, đóng không đủ số người thuộc diện tham gia BHXH, BHTN bắt buộc. Đến ngày 1-6-2018, toàn tỉnh có 4.595 đơn vị với 1 triệu 071 nghìn lao động thuộc diện phải tham gia BHXH, BHTN, nhưng chỉ có 3.152 đơn vị, doanh nghiệp tham gia BHTN; 165.096 người tham gia BHXH, BHTN, chiếm 15,4% tổng số lực lượng lao động. Bên cạnh đó, quy định về khai báo tình trạng việc làm hằng tháng đối với người lao động đang hưởng chế độ trợ cấp BHTN còn phụ thuộc vào sự trung thực của người khai báo mà chưa có cơ chế kiểm tra, kiểm soát thông tin khai báo của người lao động. Bởi vậy có trường hợp tìm được việc làm mới nhưng vẫn hưởng TCTN, một số trường hợp người lao động nhận TCTN xong lại tiếp tục làm việc tại một đơn vị khác. Hoặc một số trường hợp đang hưởng TCTN, đồng thời tham gia BHXH tại đơn vị khác, khi làm thủ tục chốt sổ BHXH mới phát hiện ra có sự trùng hợp trong việc hưởng và đóng BHTN của người lao động. Thời gian qua, BHXH tỉnh phối hợp với các cơ quan chức năng đã phát hiện và xử lý thu hồi TCTN nhiều trường hợp. Cụ thể, tháng 7-2017, Sở LĐ-TB và XH ra các quyết định hủy quyết định hưởng TCTN đối với 4 trường hợp: Bùi Ngọc Quân, xã Liên Minh; Nguyễn Văn Quynh, xã Thành Lợi; Phạm Văn Sang, xã Liên Minh (Vụ Bản); Trương Tiến Dũng, xã Nghĩa Thịnh (Nghĩa Hưng). Tiếp đó, BHXH tỉnh ra quyết định thu hồi TCTN 3 tháng đối với ông Bùi Ngọc Quân số tiền 5.052.000 đồng; thu hồi TCTN 6 tháng đối với ông Phạm Văn Sang số tiền 9.563.400 đồng; thu hồi TCTN 3 tháng đối với ông Nguyễn Văn Quynh số tiền 5.325.600 đồng; thu hồi TCTN 4 tháng đối với ông Trương Tiến Dũng số tiền 9.650.400 đồng. Đây là những trường hợp vi phạm quy định tại Khoản 3, Điều 53 của Luật Việc làm.
Thời gian tới, BHXH tỉnh triển khai phần mềm quản lý BHTN kết nối với Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh để việc chi trả TCTN cho người lao động và quản lý thủ tục đóng - hưởng BHTN được an toàn, chính xác. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền về chính sách BHTN, qua đó, giúp các đơn vị và người lao động từng bước nắm bắt những nội dung cơ bản, quyền và trách nhiệm của mình trong việc thực hiện chính sách BHTN. Tiếp tục thực hiện tốt công tác tư vấn, giải quyết, hỗ trợ học nghề, kỹ năng nghề gắn với chính sách BHTN cho người lao động; thông báo thông tin thị trường lao động, tổ chức tuyên truyền, hỗ trợ học nghề, tìm việc làm miễn phí hằng tháng cho người lao động đang hưởng TCTN./.
Bài và ảnh: Việt Thắng
