Những tháng cuối năm 2017, tình trạng chậm đóng, chây ỳ, cố tình trốn đóng bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) trên địa bàn tỉnh vẫn diễn biến phức tạp, gây ảnh hưởng đến đời sống và quyền lợi của người lao động.
Đến ngày 3-10-2017, trên địa bàn Thành phố Nam Định có 417 đơn vị nợ đọng, chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN; trong đó, có 178 đơn vị, doanh nghiệp nợ đọng BHXH với số tiền 6 tỷ 172 triệu đồng; 242 đơn vị, doanh nghiệp nợ BHXH kéo dài (từ 3 tháng trở lên) với số tiền 40 tỷ 981 triệu đồng. Đặc biệt, có 27 đơn vị, doanh nghiệp trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN đã “mất tích” với số tiền trên 7 tỷ đồng.
 |
| Cán bộ Phòng Khai thác, thu hồi nợ (BHXH tỉnh) rà soát danh sách các đơn vị, doanh nghiệp nợ đọng BHXH. |
Theo danh sách các đơn vị trốn đóng BHXH, chúng tôi tìm đến địa chỉ đăng ký hoạt động sản xuất, kinh doanh của Cty CP Công nghệ Vĩnh Tường tại đường Phạm Ngũ Lão (TP Nam Định), qua tìm hiểu, đơn vị không còn hoạt động từ nhiều năm nay. Hiện tại, tính đến tháng 10-2017, Cty CP Công nghệ Vĩnh Tường nợ đóng BHXH, BHYT, BHTN 85 tháng với số tiền hơn 624 triệu đồng; trong đó, nợ BHXH là trên 396 triệu đồng, nợ BHYT 55 triệu đồng, nợ BHTN trên 10 triệu đồng; tiền lãi chậm đóng là trên 163 triệu đồng. Nhiều doanh nghiệp vi phạm chính sách BHXH, BHYT với thời gian dài và số tiền lớn như: Cty TNHH Công nghệ Tiên Tiến; Cty CP Công nghệ Vĩnh Tường; Cty CP Dược phẩm Phúc An; Cty CP Xây dựng Thành Nam; Cty CP Cơ khí Chi Tuấn, Cty CP Việt An... Trong 10 tháng năm 2017, BHXH tỉnh đã tổ chức các tổ công tác xuống từng địa bàn kiểm tra, xác minh hoạt động của các doanh nghiệp trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN trong thời gian dài. Qua kiểm tra, phát hiện nhiều doanh nghiệp “không có thực” tại địa chỉ đăng ký giấy phép kinh doanh; chính quyền địa phương xác minh tình trạng “mất tích” của các đơn vị nêu trên. Đây là vấn đề “báo động” về hành vi vi phạm Luật BHXH, BHYT. Tại 27 đơn vị, doanh nghiệp vi phạm Luật BHXH nêu trên và các đơn vị cố tình trốn đóng BHXH nói chung, ý thức tuân thủ pháp luật của chủ sử dụng lao động chưa nghiêm, nhiều doanh nghiệp cố tình nợ BHXH, chấp nhận bị phạt để chiếm dụng quỹ BHXH, trong khi đó cơ quan BHXH khi kiểm tra phát hiện các đơn vị sử dụng lao động vi phạm chỉ có thể nhắc nhở. Hiện nay, quy định mức lãi suất chậm đóng BHXH thấp hơn mức lãi suất vay ngân hàng, khiến doanh nghiệp cố tình chây ỳ đóng BHXH để chiếm dụng vốn. Mặc dù, cơ quan BHXH cũng đã áp dụng nhiều biện pháp thu hồi nợ như: đối chiếu, thông báo kết quả thực hiện đóng BHXH, BHYT, BHTN hằng tháng, tính lãi phạt chậm đóng đối với các đơn vị sử dụng lao động tham gia, phát huy hiệu quả hoạt động của tổ thu hồi nợ liên ngành. Tuy nhiên, cơ chế thu hồi nợ này vẫn chưa đủ sức răn đe nên việc thu hồi nợ còn lắm gian nan.
Đồng chí Nguyễn Lương Ba, Phó Giám đốc BHXH tỉnh cho biết: Theo quy định của Luật BHXH (sửa đổi), tổ chức Công đoàn có quyền khởi kiện các doanh nghiệp, cá nhân nợ đọng, trốn đóng BHXH. Trong tháng 12-2016, BHXH tỉnh lập hồ sơ 61 đơn vị; trong đó, hoàn thiện gửi danh sách 51 đơn vị vi phạm chính sách BHXH sang LĐLĐ tỉnh tiến hành khởi kiện nợ đọng BHXH theo luật định. Tuy nhiên, đến ngày 25-10-2017, do những vướng mắc về pháp lý, nên sau 10 tháng, chưa có vụ khởi kiện nào được đưa ra xét xử… Trong 10 tháng năm 2017, BHXH tỉnh đã đến hơn 300 đơn vị có số nợ kéo dài, nợ khó thu và các đơn vị, doanh nghiệp BHXH đã đề nghị LĐLĐ khởi kiện về hành vi vi phạm Luật BHXH đôn đốc thu nợ, ký biên bản đối chiếu thu nộp BHXH, BHYT, BHTN. Tuy nhiên, đến nay, 61 đơn vị, doanh nghiệp đề nghị LĐLĐ tiến hành các thủ tục khởi kiện vẫn cố tình chây ỳ, nợ đọng BHXH. Thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp ký kết hợp đồng lao động với người lao động chỉ mang tính hình thức, chiếu lệ và đối phó. Nhiều đơn vị có đủ điều kiện tham gia BHXH nhưng chủ sử dụng lao động không quan tâm đến việc tham gia BHXH cho người lao động. Trước thực trạng trên, BHXH tỉnh đã có công văn gửi BHXH Việt Nam báo cáo về việc thực hiện, nêu rõ những khó khăn, tồn tại trong việc phối hợp trao đổi, cung cấp thông tin, tài liệu giữa ngành BHXH và LĐLĐ trong việc khởi kiện ra tòa đối với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN. Trong đó, có nhiều doanh nghiệp chây ỳ, nợ đọng BHXH kéo dài số tiền nợ lớn như: Cty TNHH một thành viên Muối và thương mại Hải Hậu (khu 4B, Thị trấn Cồn, Hải Hậu); Cty CP Thức ăn chăn nuôi Hải Hậu (Thị trấn Yên Định, Hải Hậu); Cty CP Xây dựng Hải Hậu (Thị trấn Yên Định, Hải Hậu); Cty TNHH Hà Nam (xã Trung Thành, Vụ Bản); Cty TNHH May xuất khẩu Long Duy (xã Tân Khánh, Vụ Bản); Cty CP Đầu tư xây dựng Quang Minh (xã Nghĩa Sơn, Nghĩa Hưng); Cty CP Đầu tư Đài Bắc (xã Mỹ Tân, Mỹ Lộc); Cty TNHH Trường Xuân (số 4, Đặng Việt Châu, TP Nam Định); Cty CP May Nam Hải (189 Nguyễn Văn Trỗi, TP Nam Định); Cty CP Thương mại tổng hợp tỉnh Nam Định (78 Hoàng Văn Thụ, TP Nam Định); Cty CP Xây dựng Đình Văn (xã Yên Trung, Ý Yên); Cty TNHH Vũ Việt Anh (xã Yên Tiến, Ý Yên); HTX nông nghiệp Nam Xá (xã Điền Xá, Nam Trực); Cty CP Xây lắp Toàn Thắng (Thị trấn Nam Giang, Nam Trực); Cty TNHH Dệt Vĩnh Phúc (số 115, Văn Cao, TP Nam Định); Cty CP Xây dựng và kinh doanh nhà ở Nam Định (236 Trần Hưng Đạo, TP Nam Định).
Theo lãnh đạo BHXH tỉnh, nguyên nhân khiến việc khởi kiện các đơn vị vi phạm chính sách BHXH bế tắc chính là sự “chồng chéo” và “khoảng trống” về pháp luật thực hiện BHXH. Thời gian tới, BHXH tỉnh chủ động phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành liên quan, các cấp ủy Đảng, chính quyền, các tổ chức đoàn thể đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền những điểm mới, điều bổ sung, sửa đổi của Luật BHXH sửa đổi. Qua đó, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành trong phối hợp triển khai tổ chức thực hiện Luật BHXH sửa đổi; giúp cho người lao động, người sử dụng lao động và mọi tầng lớp nhân dân thấy rõ vai trò, ý nghĩa, tính nhân văn của Đảng và Nhà nước về đảm bảo an sinh xã hội cho nhân dân được thể chế hóa trong Luật BHXH sửa đổi. Bên cạnh đó, tích cực đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin trong thực hiện chính sách BHXH, BHYT; nhận hồ sơ, trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính về BHXH, BHYT, BHTN tại đơn vị sử dụng lao động. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra nhằm xử lý, chấn chỉnh kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, giảm thiểu tình trạng trốn đóng, nợ đọng BHXH, BHYT, đảm bảo thực hiện tốt công tác thu và mở rộng, phát triển đối tượng./.
Bài và ảnh: Việt Thắng
