Thôn Đồng Quỹ, xã Nam Tiến (Nam Trực) từ lâu đã có nghề đúc đồng truyền thống với sản phẩm chủ yếu là các loại đồ thờ tự hoặc vật dụng sinh hoạt hàng ngày như nồi, mâm, chảo…, thể hiện nét văn hoá nghề đặc trưng của địa phương.
 |
| Sản phẩm đồ đồng mỹ nghệ của anh Đỗ Đình Tam, thôn Đồng Quỹ, xã Nam Tiến (Nam Trực). |
Cụ Đỗ Đình Hoả, năm nay 77 tuổi, ngụ tại xóm Bờ Sông, một trong những người có thâm niên trong nghề cho biết: "Nghề đúc đồng ở thôn Đồng Quỹ có lịch sử phát triển gần một trăm năm. Thời điểm cực thịnh cả thôn có trên chục bễ lò đỏ lửa suốt ngày đêm, thu hút hàng trăm thanh niên trai tráng trong vùng về làm. Những năm năm mươi, nghề đúc đồng Đồng Quỹ đã nổi tiếng khắp vùng, các chủ lò như: Đỗ Liên, Đỗ Quyên, Nguyễn Riệm, Đỗ Vượng… được nhiều người biết tiếng. Riêng cụ Đỗ Vượng là người có tay nghề giỏi nên thường được các nơi mời đi đúc chuông, đúc tượng. Thời đó, sản phẩm của thôn Đồng Quỹ rất đa dạng từ mâm đồng, niêu đồng, nồi đồng cho đến các loại đồ thờ tự như: Tượng, chuông, khánh…". Từ sau năm 1970 trở đi, do nhiều nguyên nhân nhiều bễ, lò đúc trong thôn phải tắt lửa. Những người bám nghề chủ yếu là thợ lâu năm, những nghệ nhân gắn bó cả cuộc đời với nghề đúc, tuy cuộc sống khó khăn nhưng vẫn giữ nghề truyền thống của ông cha để lại. Những năm gần đây, nghề đúc đồng Đồng Quỹ phục hồi trở lại. Một số hộ đã đầu tư hàng trăm triệu đồng sắm sửa máy móc, trang thiết bị hiện đại để mở lò đúc đồng như các ông Đỗ Đình Nam, Đỗ Đình Tam, Đỗ Văn Viết, Đỗ Văn Tiên… Sản phẩm của làng nghề hiện nay được đa dạng hoá, từ các loại đồ thờ như hạc, rùa, cuốn thư, đỉnh, lư hương, hoành phi, câu đối, tượng, khánh, chuông… được chạm trổ công phu, tinh xảo, đáp ứng nhu cầu thị trường. Người thợ Đồng Quỹ còn nhạy bén làm cả "hàng thô" (sản phẩm đúc thô) xuất đi các nơi như: Hà Nội, Hải Phòng… Hiện nay, thôn Đồng Quỹ có trên 10 hộ tham gia nghề đúc đồng, mỗi hộ tiêu thụ từ 2,5-3 tạ đồng nguyên liệu/tháng, thu hút từ 6-10 lao động với thu nhập bình quân từ 1,5 triệu đồng/người/tháng trở lên và hàng chục lao động thời vụ. Ngoài ra, nghề đúc đồng còn tạo việc làm, thu nhập cho trên 300 lao động thu gom nguyên liệu, cung cấp cho các lò đúc.
Theo thống kê của xã, ước tính mỗi năm nghề đúc đồng ở thôn Đồng Quỹ tiêu thụ khoảng 30 tấn nguyên liệu. Các hộ sản xuất nằm rải rác trong khu dân cư nên ảnh hưởng đến nguồn điện sinh hoạt, ô nhiễm tiếng ồn, khói, bụi… Để giải quyết vấn đề này và góp phần đưa nghề đúc đồng ở thôn Đồng Quỹ phát triển bền vững, trong quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2010-2020, UBND xã Nam Tiến đã bố trí diện tích trên 2000 m2 tại khu vực sau đồng thôn Đồng Quỹ để các hộ đầu tư mở rộng và phát triển sản xuất. UBND xã đang triển khai kế hoạch, hoàn tất các thủ tục, hồ sơ trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt./.
Bài và ảnh: Thành Trung
